Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Capìtol 16

Artorn

---

Prima pàgina

La Stra dël Pelerin

Capìtol: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27

16. La colin-a dël lucro

Pàgina arvëdùa da Majo Galin-a

Peui Cristian e Sperante, lassand-se andarera j’àutri, a son rivà a ‘n prà agreàbil, ciamà Arlass ch’a l’era belfé a dëstravërsesse. Soa longhëssa a l’era curta e l’han passalo con gòj granda e an pòch temp. Al fond dël pra a-i j'era na colin-a ciamà Lucro e là a-i j'ëstasìa na min-a d’argent. Sicoma ch’a l’era pitòst rèira, cheidun ëd coj ch’a l’ero passaje ant ël passà a l’avìo vorsù deje n’ociada ma, avzinandse tròp a la broa dël presipissi e përchè ‘l teren a l’era pòch ëstabil, a son tombaje ‘ndrinta e a son restane massà. D’àutri a j’ero ferisse an tal manera che a l‘han pa pì podù varì fin-a al di ‘d soa mòrt.

Peui i l’hai vëddù an mè seugn che, un pòch ëscartà da la stra, davzin a la minera d’argent, a stasìa ‘n gentilòm ciamà Dema. A l’era sòlit ciamé ij pelerin ch’a passavo da lì ch’a vnèisso a vëdde. Parèj a l’ha fàit segn a Cristian e Sperante e a l’ha dije: “Ehi! Vireve e vnì sì: iv mostrerai cheicòsa ‘d vreman ëspecial!”.

Cristian: “Lòn ch’a podrìa mai essie ch’a mérita ‘d fene chité la stra për beichè-lo?”.

Dema: “Ambelessì a-i é na minera d’argent e as peul angavé për tirene fòra ‘d tesòr! S’i-i ven-e, con pòch ësfòrs i podreve ess-ne motobin arcompensà”. Alora Speransos a l’ha rëspondù: “Andoma a beiché!”. “Nen mi!”, a l’ha dit Cristian, butandlo an sl’avis. “Dë sto pòst-sì i l’hai sentune parlé anans. Tanti a son ëstàit massà pròpi l’. Pì ‘d lòn, a l’é ‘n trabucèt për coj ch’a lo sërco, përchè a l’é n’ostacol an sò pelerinagi”. Anlora Cristian a l’ha ciamà a Dema: “Ma cost pòst-sì é-lo pa pericolos?”.

Dema: “A l’é pa pericolos se as stà nen atent a ‘ndova ch’as buto ij pé”; ma an disend parèj a l’é vnùit ross. Anlora Cristian a l’ha dit a Speransos: “Bogiomse nen da la vìa gnanca d’un pass, ma andoma anans për nòstra stra sensa ringrèt”.

Sperante: “A l’é sicur che cand Conveniensa a rivrà ‘mbelessì, se chiel a sent l’istess anvit che Dema a l’ha fane, anlora chiel a cangerà ‘d diression e a ‘ndrà a la Colin-a dël Lucro. Scometoma sent a un che ambelelà chiel a-i meuirerà?”. Parèj Dema a l’ha torma fàit l’anvit: “Anlora, veuleve pròpi nen vnì a vëdde?”. Ma Cristian a l’ha dije con fermëssa: “Dema: ti ‘t ses un nemì dla vìa giusta dël Signor. Ti ‘t ses ëstàit già condanà an passà^[1] përchè it l’has chità la vìa dla salvassion. Përchè ti, adess, it vorìe portene sota la midema condan-a? E peui, se nojàutri i chitèissa la stra ch’a pòrta a nòstra beata destinassion final, a l’é sicur che nòst Signor, ël Rè, a vnirìa a savèjlo e nojàutri, anvece che sté con ferëssa ‘dnans a Chiel ant ël di darié, i sarìo dësvërgognà”. Alora Cristian a l’ha ciamaje; “Coma ch’it të ciame? Tò nom a l’é fòrsi Dema?”.

Dema: “Vera, mè nòm a l’é Dema. Mi i son un fieul d’Abraham^[2]”.

Cristian: Mi 't conòsso! Ghecasi^[3] a l’era tò bisàvol, Giuda a l’era tò pare e ti vade cré a soe pianà ‘d lor. Ti ‘t dovre në schers diabòlich! Tò pare a l’é stàit ampicà coma ‘n traditor, e ti ‘t mérite nen na mej arcompensa! Stà sicur che cand ch’i rivroma dal Rè, i-j conteroma ‘d tò comportament”.

Parèj a l’han seguità a marcé për la strà. Antlora Conveniensa e ij sò compagn a son rivà an vista e lor, al prim segn ëd Dema, a son avzinassje. Ore, se lor a fusso tombà ant la tampa an beicand dëdlà dla broa, o s’a fusso calà a ‘ngavé ant la minera d’argent, o s’a fusso stàit sofocà an sël fond dai fum che ‘d sòlit a s'àusso ambelelà, ëd coste còse i në son pa sicur. Pura i l’hai osservà sòn: ch’i l’hai mai pì vëdduje an sla stra. Anlora Cristian a l’ha cantà: “Conveniensa e l’argent ëd Dema a son concòrdi: un a ciama e l’àutr a cor. Ël lucro a l’é sò but. A l’é parèj ch’as na lasso anciarmé an cost mond e as në van pì nen anans”.

Ore i l’hai vëddù, giusta da l’àutr fianch ëd la pian-a, che ij Pelerin a son rivà a ‘n pòst anté ch’a-i j'era ‘n monument davzin al bòrd ëd la stra. Cand ch’a l’han vëddulo, tùit e doi a son antëressas-ne për càusa ‘d soa forma stravisa - përchè a jë smijava na fomna ch’a l’era stàita trasformà ant na colon-a. Anlora a son fërmasse a beichela për un cert temp, ma a podìo nen comprende lòn ch’a vorèissa significhé. A la fin, Sperante a l’ha trovà n’iscrission an në stravis dialèt ëstrangé scrivù dzora dël monument. Sicoma ch’a l’era nen në studios, a l’ha ciamà Cristian (ch’a l’era pì istruì che chiel) për vëdde s’a podèissa comprend-ne la significassion. Parèj, Cristian a l’é vnù e, apress d’avèj esaminà cole litre a l’ha trovà che soa significassion a l’era: ‘Arcordeve dla fomna ‘d Lòt^[4]. Apress d’avèjlo lesù a Sperante, a son rivà a la conclusion che cola-lì a l’era la colòna ‘d sal che la fomna ‘d Lot a n’era stàita trasformà^[5] e ch’a l’avìa vardà ‘ndarera con un cheur susnos cand ch’a scapava da la sità ‘d Sòdoma frapà dal giudissi ‘d Dé. Cola vista 'mprovisa e surprendent a l’avìa dàit origin al dëscors ch’i arportoma sì sota.

Cristian: “Ah, mè frel - sossì a l’é n’avertiment fàit al moment giust! La providensa a l’ha provëddulo për nojàutri apress dl’anvit ëd Dema a vnì a vardé la Colin-a dël Lucro. Se nojàutri i fussa andàit coma chiel a l’avìa anvitane - e ti j’ere ‘l prim d’avèj l’inclinassion a consent-ne, mè frel, a l’é probàbil che nojàutri i sarìo dventà pròpi coma costa fomna: në spetàcol da beiché për coj ch’a fusso passà da lì an séguit”.

Sperante: “Am dëspias pròpi d’esse stàit un tal folitro e i son sorprèis che mi i sia pa adess coma ch’a l’era la fomna ‘d Lot - përchè cola ch’a l’é la diferensa an tra ‘l sò pecà e ‘l mè? Chila a l’avìa mach vardasse andarera, ma mi i l’avrìa pròpi vorsù andé e vardé. Che la grassia d Dé a sia laudà e che mi i n’àbia onta, che na tal anvìa a fussa stàita an mè cheur”.

Cristian: “Andoma bin a armarché lòn ch’i l’oma vëddù ambelessì e ch’an giutrà ant ij temp a vnì. Costa fomna a l’era scapà da ‘n giudissi - la dëstrussion ëd Sòdoma, ma a l’é stàita dëstrovùa da n’àutr giudissi - ch’a fussa trasformà ant na colòn-a ‘d sal”.

Sperante: “Vera. Che lolì a sìa për nojàutri sia n’amonission che n’esempi. Chila a l’é n’amonission, për motiv ch’i l’oma da schivié sò pecà, an privo d’arsèive sò giudissi midem. Cora, Datan e Abihu^[6], ansema ai dosentesinquanta òm ch’a son perì an sò pecà, a son ëdcò n’esempi për d’àutri da feje bin atension. Dzortut, i son sorprèis ëd na còsa: coma Dema e ij sò amis a l’avèisso podù con tanta sicurëssa sté a contemplé col tesòr, che la fomna ‘d Lòt, mach për avej vorsù vardé andarera, a l’é dventà na colòn-a ‘d sal. Përchè i lesoma nen che chila a l’avèissa bogià ‘n sol pass fòra ‘d cola via. An manera pì specìfica, sicoma ‘l giudissi ch’a l’é tombaje adòss a l’ha fala dventé ‘n monument ch’as podìa vëdd-se andova che coj-lì a j’ero. A sarìa mach ëstàit necessari che lor a l’avèisso levà j’euj e vardà col monument për ëschivié cola situassion.

Cristian: “Vera, a l’é na ròba da ess-ne pròpi sorprèis. An fà comprende che ij sò cheur a l’ero fasse pròpi dur. As podrìa comparissioné sò cas ëd lor a col ch’a va a robé an presensa dël giùdes midem, o col ch’a va a robé le borse sota ‘n patìbol. As dis ëd j’òm ëd Sòdoma, che lor a fusso ‘d gent pròpi maléfica a j’euj ëd Nosgnor, malgré la misericòrdia che Chiel a l’avìa manifestaje - përchè la tèra ‘d Sòdoma a l’era ‘n col temp-là coma ‘l giardin d’Eden. A l’é stàit lolì che pì che tut a l’ha provocalo a ira e ch’a l’ha rendù sò castigh ëd lor tant afoà coma che ‘l feu dël Signor dël Cel a podìa esse. As peul parèj rivé a la conclusion rassional che coj ch’a comëtto ‘d pecà sota j’euj ëd Nosgnor - bele se a-i son d’esempi ch’a podrìo avertije ‘d nen feje, a mérito pròpi ‘l giudissi ‘l pì sever!”.

Sperante: “Sensa dubi ti’t l’has fortì la vrità. Che misericòrdia ch’a l’é che nì ti, e nì dzortut mi i sio nen dventà d’esempi parèj ‘d cola fomna perdùa! Lolì an dà l’ocasion ëd ringrassié Nosgnor, d’avèj timor ëd Chiel e sempe arcordesse dla fomna ‘d Lòt.

Nòte

1. Cfr. 2 Timòt 4:10 “Përchè 'l mond a-j piasìa 'd pì, Demas a l’ha chitame e a l’é andass-ne a Tessalònica”.
2. Cfr. Gioann 8:39 - “An rispòsta a l'han dije: "Abraham a l'é nòst pare!". Gesù a-j dis: "S'i fusse fieuj d'Abraham, i farìe lòn ch'a fasìa Abraham.”
3. Un sërvent dël profeta Elisé, Ghecasi a l’avìa na posission ëd podèj, ma an efet a l’era n’òm coròt ch’a l’avìa abusà ‘d soa autorità për angané Naman ëd Siria, un general ch’a patìa ‘d lebra. Coma castigh Elia a l’avìa maledì Ghecasi fasendje ciapé, ansema ai sò dëssendent, l’istessa lebra ch’a l’avìa Naman. Cfr. 2 Rè 5:19-27.
4. Cfr. Luca 17:32.
5. Cfr. Génesi 19:26.
6. Cfr. Nùmer 16.