La Bibia piemontèisa/Testament Neuv/Luca/Luca 8

←Luca 7

La Bibia piemontèisa Vangeli 'd Luca

Luca 9→

Luca

La Bìbia piemontèisa - Luca 08

8

Le fomne ch’a compagnavo Gesù

¹Apress ëd lòn, Gesù a andasìa da sità a sità an predicand e nunsiand ël Regn ëd Nosgnor. A lo compagnavo ij Dódes ²e ‘dcò ‘d fomne che chiel a l’avìa liberaje da dë spirit malign e da ‘d maladìe: Marìa Madlen-a, che Gesù a l’avìa liberala da set ëspirit; ³Gioan-a, fomna ‘d Cusa, meinagé d’Erod; Susan-a e vàire d’àutre ch’a lo giutavo con ij sò beni^[1].

Paràbola dël sëmnor

⁴E coma ch’as radunava na gran furfa ch’a l’era vnùa da diverse sità mach për sentilo parlé, a l’ha contaje costa paràbola: ⁵“N’òm a l’era surtì për sëmné soa smens. Damentre ch’a la spatarava për ij camp, na part a l’é tombà an s’un senté andova che ‘d pé a l’han tërpignala e dj’osej a son mangiasla. ⁶N’àutra part a l’é tombà an s’un teren giairos e brojà ch’a l’era, a l’é dalongh sëccà për motiv ch’a l’avìa nen pro d’ùmid. ⁷N’àutra part a l’é tombà an tra ‘d card servaj^[2] e ij card a son chërsù ansem a chila e a l’han fala meuire sofocà. ⁸N’àutra part ancora a l’é tombà ant la tèra bon-a, e cand ch’a l’é stàita an ëspì, a l’ha rendù ‘d frut sent vòte tant”.

Apress d’avèj dit sossì, Gesù a l’ha sclamà: “Chi ch’a l’ha d’orije për sente, ch’a senta e ch’a comprenda!”.

La motivassion ëd le paràbole

⁹Ij sò dissépoj, peui, a l’han ciamaje lòn ch’a vorìa dì cola paràbola. ¹⁰Gesù a l’ha rësponduje: “A vojàutri a l’é dave ‘d conòsse ij misteri dël Regn ëd Nosgnor; ma a j’àutri, i-j parlo mach con ëd paràbole përché ch’a vardo pura ma sensa vëdde e ch’a sento pura ma sensa comprende^[3]”.

Spiegassion ëd la paràbola dël sëmneur

¹¹“La paràbola a veul dì sossì: La smens a l’é la paròla ‘d Nosgnor. ¹²La smens ch’a tomba an sël senté a figura coj ch’a-j dan da ment, ma peui a ven ël diav ch’a-j la tira vìa dal cheur për tëmma che an chërdendje, a sio salvà. ¹³La smens ch’a tomba an sël teren giairos a figura coj ch’a scoto la paròla e a l’arsèivo con piasì^[4], ma a l’han pa nen ëd rèis: a chërdo mach për un moment, përchè cand ch’a rivo ‘d tentassion, as n’artiro da la paròla. ¹⁴La smens ch’a l’é tombà an mes ai card servaj a figura coj ch’a la scoto, ma ij sagrin, le richësse e ij piasì dë sta vita a finisso për stenzla e parèj a pòrta pa nen ëd frut ch’a sìa madur. ¹⁵E la smens ch’a tomba an sla tèra bon-a a figura coj ch’a scoto la paròla, ch’as la goerno ant un cheur bon e generos e, a sò temp^[5], chila a pòrta ‘d frut.

Paràbola dël ciàir

¹⁶A-i é gnun che dòp ch’a l’abia viscà ‘l ciàir a lo cheurva d’un vas, nì gnanca ch’a lo stërma sota ‘n let, ma a lo buta an sël candlé, përchè coj ch’a intro ant la ca a na vëddo ‘l ciairor^[6]. ¹⁷Për motiv ch’a-i é gnun segret che na vòlta o l’àutra a sia nen dëscoèrt e për stërmà ch’a sìa na ròba, ch’a ven-a nen a esse conossùa e al ciàir^[7]. ¹⁸Vardé donca coma ch’i scote, përchè a coj ch’a scoto lòn ch’i-j mostro, a-j sarà dàit ëd comprende mej, ma a coj ch’a scoto nen, fin-a lòn ch’a penso ‘d comprende a-j sarà levà^[8].

La mare e ij frej ëd Gesù

¹⁹A l’é peui rivà che la mare ‘d Gesù e ij sò frej a son ëvnù da chiel, ma a podìo gnanca avzinessje tanta ch’a l’era la gent. ²⁰Anlora cheidun a l’ha faje savèj: “Toa mare e ij tò frej a son là fòra ch’at veulo vëdde”. ²¹Ma a l’ha rësponduje: “Mia mare e ij mè frej a son coj ch’a stan a sente la paròla ‘d Nosgnor e ch’a la buto an pràtica”.

Gesù a pasia la tempesta

²²Un dì Gesù a l’é montà ant na barca e a l’ha dije ai sò dissépoj: “Passoma da l’àutra riva dël lagh”. E a son partì. ²³E com a navigavo, Gesù a l’é andurmisse. Anlora un vent motobin fòrt a l’é levasse an sël lagh e a j’intrava tanta ‘d cola eva ant la barca che as n’ampiniva e a son trovasse an privo. ²⁴Parèj a son ëvnù da chiel e a l’han dësvijalo disandje: “Magister, magister, i soma an camin ëd fonghé!”. Ma chiel, essend-se alvà, a l’ha parlà da padron al vent e a j’aque e a son pasiasse, e a l’é torna vnuje la calma. ²⁵Anlora a l’ha dije: “Dova ch’a l’é vòstra fede?”. E loràutri, pien ëd tëmma e d’amirassion, a disìo tra ‘d lor: “Ma chi ch'a l'é stossì ch’a comanda fin-a ai vent e a l’eva e a-j ubidisso?”.

Varision d’un andiavlà a Gerasa

²⁶A l’han peui tocà tèra ant la region dij Gerasen, ch’as treuva visavì dla Galilèa. ²⁷E cand ch’a l’é calà a tèra, a l’é vuje a l’incontr n’òm ëd cola sità che già da temp a l’era ampossessà dai demòni e ch’as n’andava ‘n gir sensa vestimente. A stasìa nen ant le ca, ma ant le balme ch’a l’ero deuvrà coma ‘d tombe. ²⁸Cand che col òm a l’ha vëddù Gesù a l’é butasse a crijé e a l’é campasse a tèra dë 'dnans ëd chiel, disand a àuta vos: “Còsa i-é lo fra mi e ti, Gesù, Fieul dël Dé sovran? It prego: torment-me nen!”. ²⁹Përchè Gesù a l’avìa già comandà a lë spirit malign ch’a seurtissa da col òm, përchè ch’as era ampossessasse ‘d chiel già da ‘n pes, e combin che col òm a fussa gropà ‘d caten-e e tnù ai fer, a na rompìa le liure, e ij demòni a lo portavo vìa ant ël desert. ³⁰Gesù a l’ha ciamaje: “Col ch'a l'é tò nòm?” e a l’ha rësponduje: “Legion!” përchè diversi demòni a l’ero intrà an chiel. ³¹Ij demòni a seguitavo a supliché Gesù ch’a-j dèissa nen l’órdin d’andé a l’infern^[9]. ³²Ora, a-i era ansilì un grand ëstrop ëd crin ch’a pasturava an sla còsta dla colin-a e l’han pregalo ch’a-j dèissa licensa d’intré andrinta a coj crin, e a l’ha dajla. ³³Anlora ij demòni, an sortand da col òm, a son intrà ant ij crin; e lë strop a l’é campasse da l’àut ant ël lagh e a l’é niane. ³⁴E cand che ij crinaté a l’han vëddù lòn ch’a l’era capità a son ëscapà vìa e a son andàit a contelo ant la sità e ant le campagne. ³⁵La gent anlora a l’é seurtìa për vëdde lòn ch’a l’era rivà, e a son ëvnùit da Gesù. A l’han trovà l’òm ch’a l’ero seurtije ij demòni ch’a l’era setà ai pé ‘d Gesù, vestì e ‘d bon giudissi, e a l’han avune tëmma. ³⁶Coj ch’a l’avìo vëddù ‘l fàit, a l’han contaje coma l’andiavlà a l’era stàit liberà. ³⁷Anlora, tuta sta furfa, vnùa da diversi leugh davzin dij gerasen, a l’ha pregà Gesù ch’as artirèissa da lì, për motiv ch’a l’avìa bin fòrt butaje tëmma. Parèj Gesù a l’é torna montà ant la barca, e a l’é tornass-ne.

³⁸L’òm ch’a l’ero seurtije ij demòni a lo pregava ëd podèj resté ansem a chiel; ma Gesù a l’ha mandalo vìa disandje: ³⁹“Torna a toa ca, e conta dle gran' còse che Nosgnor a l’ha fate”. Anlora col òm a l’é andass-ne për tuta la sità e a fasìa savèj a tuti lòn che Gesù a l’avìa faje.

Varision ëd na fomna ch’a l’avìa ‘n fluss ëd sangh. La fija ‘d Giairo a torna ‘n vita

⁴⁰Cand che Gesù a l’é stàit lì d’artorn, la furfa a l’ha arseivulo con gran piasì, përchè tuti a lo spetavo. ⁴¹Anlora a l’é rivà n’òm ch’a së s-ciamava Giairo, ch’a l’era ‘l cap ëd la sinagòga. A l’é vnùit e a l’é campasse ai pé ‘d Gesù e a lo suplicava ‘d ven-e a soa ca, ⁴²Për motiv ch’a l’avìa na fija ùnica d’apopré dódes agn ch’a l’era lì lì për meuire.

Coma Gesù a-i andasìa, a l’è stàit pijà an mes a na gran furfa ch’a lo pressava. ⁴³An tra ‘d lor a-i era ‘dcò na fomna, ch’a l’era già da dódes agn ch’a përdìa ‘d sangh^[10] e ch’a l’avìa già sgairà tut lòn ch’a l’avìa për vive con dij médich, ma gnun ëd lor a l’era stàit bon a varila. ⁴⁴Avzinandse a Gesù për daré, a l’ha tocà la bordura ‘d sò mantel, e ‘d colp ël fluss ëd sangh a l’é fërmasse. ⁴⁵E Gesù a dis: “Chi é-lo ch’a l’ha tocame?”. E coma tuti a negavo ch’a l’ero stàit lor, Pero a l’ha dije: “Magister, la furfa at sara tut d’antorn e scasi a të scarpiso, e ti ‘t dises: Chi é-lo ch’a l’ha tocame?”. ⁴⁶Ma Gesù a-j dis: “Cheidun a l’ha tocame, përchè i son ancorzume che na fòrsa ‘d varision a l’é seurtìa da mi!”. ⁴⁷Anlora la fomna, vedand che lolì a l’era nen ëstaje stërmà a Gesù, a l’é vnùa tuta tërmoland e, campandse ai sò pé, a l’ha diciaraje an presensa ‘d tut ël pòpol për che motiv a l’avìa tocalo, e coma ch’a l’era stàita varìa da col moment-lì. ⁴⁸E Gesù a l’ha dije: “Fija, toa fede a l’ha salvate. Vatne an pas!”.

⁴⁹E coma ch’a parlava ancora, cheidun a l’é vnuje da la ca dël cap ëd la sinagòga, e a l’ha dije: “Toa fija a l’é mòrta; dà pì nen d’incòmod al Magister”. ⁵⁰Contut, Gesù a l’ha sentilo, e a l’ha rësponduje al pare ‘d cola fija: “Àbie nen tëmma, fà mach ch’it l’àbie fede, e a sarà varìa!”, ⁵¹E cand ch’a l’é rivà a la ca, a l’ha mach lassaje intré Pero, Giaco e Gioann, con ël pare e la mare dla fija. ⁵²La ca a l’era pien-a ‘d gent ch’a piorava e ch’a fasìa 'd plente për cola fijëtta, ma Gesù a-j dis: “Pioré nen, la fijëtta a l’é nen mòrta, ma a deurm!”. ⁵³E a lo sbefiavo, përchè a savìo bin ch’a l’era mòrta. ⁵⁴Ma chiel, avend pijà la man dla fija a l’ha dit a àuta vos: “Fija, àuss-te!”. ⁵⁵E pròpi an col moment lì la vita a l’é tornà an chila, e a l’é aussasse sùbit, e Gesù a l’ha dàit l’órdin ch’a-j dèisso da mangé. ⁵⁶E ‘l pare e la mare dla fija a son ëstane dël tut dësconcertà, ma a l’ha comandaje ‘d conté a gnun lòn ch’a l’era capità.

Nòte

1. 8:2-3; cfr. Maté 27:55-56; March 14:40-41; Luca 23:49.
2. O “ëd spin-e”.
3. Cfr. Isaia 6:9-10.
4. O “con gòj”.
5. O “con passiensa”, “con perseveransa”.
6. Cfr. Maté 5:15; Luca 11:33.
7. Cfr. Maté 10:26; Luca 12:2.
8. O “a col ch’a l’ha a-j sarà dàit, ma a col ch’a l’ha pa nen, fin-a lòn ch’as pensa d’avèj a-j sarà levà”. Cfr. Maté 25:29; Luca 19:26.
9. O “ant l’abim”, “ël poss sensa fond”.
10. O “ch’a l’avìa n'emoragìa” o "un fluss ëd sangh".