La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuteronomi/Deuteronomi 22

←Deuteronomi 21

La Bibia piemontèisa Deuteronòmi

Deuteronòmi 23→

La Bìbia piemontèisa - Deuteronòmi 22

Deuteronòmi

22

Rispeté la ròba ‘d tò pròssim

¹S’it dovèisse ancòrz-te che ‘l beu o la feja ‘d tò frel Israelita a son përdusse, fà nen visa ‘d nen vëdd-lo^[1]; pòrtje ti andaré a tò frel. ²Se col-lì a l’é nen tò vzin, o ti ‘t sas nen chi ch’a sìa ‘l padron ëd cola bestia, pòrt-la a ca toa e ch’a staga da ti fin tant che sò padron a ven-a pr’ artirela: quand ch’a ven dàjla ‘ndré. ³Fà l’istess s’it treuve l’aso, la vestimenta, o qualsëssìa còsa che tò frel a l’avèissa përdù e che ti ‘t l’abie trovà; fà pa visa ‘d nen. ⁴S’it vëdde l’aso o ‘l beu ‘d tò frel Israelita tombà an mes ëd la stra, fà nen visa ‘d nen vëdd-lo: giutlo a butesse torna ‘n pé^[2].

Vàire prescrission

⁵Na fomna a deuv pa butesse adòss ëd vëstì da òm, nì n’òm ëd vëstì da fomna, përché chi ch’a fà ‘d ròbe parèj a l’é n’abominassion pr’ ël Signor, tò Dé.

⁶S’ it ancapitèissa ‘d vëdde ‘n nì d’oslin për la stra, ch’a sìa an s’ n’erbo o për tèra, e a-i son ëd pipì o d’euv con la mare setà ‘nsima, pija pa la mare con ij cit. ⁷La mare lass-la andé e ti pija mach j’oslin. Fà sossì përchè tut at vada bin e ch’it l'àbie vita longa^[3].

⁸Cand ch’it fabriche na ca, bútje na ringhera tut dantorn ëd la trassa dëdzora, për nen rend-te responsàbil^[4] ëd la mòrt ëd chi ch’a podrìa robaté sota da là.

⁹Sëmna pa toa vigna con dë smens ëd géner diferent, dësnò l’archeuita antrega, sia dla smens ch’it piante che la produssion ëd la vigna, a në sarìa antamnà. ¹⁰Làura nen la tera con un beu e n’aso gioà ansema. ¹¹Veste pa con ëd lingerìa ‘ntërsùa ‘d fij ‘d materiaj diferent, visadì metà ‘d lan-a e metà ‘d lin ansema^[5]. ¹²Fate quat ope ai quat canton ëd tò mantel, col ch’at serv për quatete^[6].

Ëd lej riguard la dignità dla fomna

¹³Se n’òm as maria con na fomna e, apress d’avèj cogiasse con chila, a l’arfuda^{[7] 14}acusandla d’indecensa e a la dëscreditèissa an disend: “Mi i son mariame con ësta fomna, ma ‘nt ël moment ch’i son cogiame con chila, i l’hai trovà ch’a l’era pa vèrgin!”. ¹⁵Ant ës cas-sì, ël pare e la mare ‘d cola giovna a l’avran da porté le preuve dla verginità ‘d chila për ch’a sio esaminà da j’ansian dla sità a la pòrta. ¹⁶Ël pare dla giovna ch’a disa a j’ansian: “Mi i l’avìa daje mia fija da marié a st’òm e chiel a l’ha arfudala. ¹⁷Pì ‘d lòn, chiel a l’ha acusala d’indecensa an disend: ‘I l’hai pa trovà toa fija vèrgin! Nopà vardé-sì le marche dla verginità ‘d mia fija!^[8]”. Antlora a l’avrà da dësdobié ‘l linseul dëdnans a j’ansian dla sità. ¹⁸J’ansian ëd cola sità a deuvran ciapé ‘l prim òm e castighelo. ¹⁹A lo condaneran a paghé sent sicl d’argent an riparassion da deje al pare ‘d cola giovna, përchè ch’a l’ha rovinà l’arputassion ëd na vèrgin israelita. Chila a restrà sèmper soa fomna e a la podrà mai pì arpudié për tut ël temp ëd soa vita. ²⁰S’as treuva, contut, che l’acusa a l’era bin vera e che la giovna a l’era përdabon pa pì vèrgin, ²¹j’òm ëd cola sità a l’avran da porté cola giovna a la pòrta dla ca ‘d sò pare e a l’avran da fela meuire a prassà, përchè chila a l’ha comëttù na còsa detestabil an Israel^[9] portandse tanme na meretris damentre ch’a vivìa ant la midema ca ‘d sò pare. A l’é parèj ch’a venta ranché vìa ‘l mal da ‘n mes a vojàutri.

²²Se n’òm a l’é ciapà a cogiesse con na fomna marià, tùit e doi a l’han da meuire, l’òm e la fomna. A l’é parèj ch’as ha da ranchesse via ‘l mal da Israel.

²³Se na fija vèrgin a l’é ampromëttùa e n’òm, an trovandla an sità, as cogia con chila, ²⁴i l’eve da porté tùit e doi a la pòrta ‘d cola sità e ch’a sio pijà a prassà fin-a ch’a meuiro: la fija përchè ch’a l’ha pa crijà ‘n ciamand d’agiut ant la sità, e l’òm përchè ch’a l’ha violà l’ampromëttùa ‘d sò pròssim israelita. A l’é parèj ch’as ha da ranchesse via ‘l mal da Israel. ²⁵Ma se l’òm a l’avèissa ‘ncontrà la fomna ampromëttùa an campagna e, fasendje violensa, a fussa cogiasse con chila, mach l’òm a l’avrà da esse condanà a mòrt. ²⁶Faje gnente a cola giovna: chila a l’ha comëttù gnun-e colpe ch’a mérito la mòrt. Sto cas a l’é l’istess che se n’òm a tachèissa sò pròssim e a lo massa, ²⁷perchè l’òm a l’avìa trovala an campagna e bele s’a l’avèissa crijà gnun a l’avrìa podù rivé për deje d’agiut.

²⁸Se n’òm a treuva na fija che ‘ncora a l’é nen ëstàita ampromëttùa, as la pija e as cogia con chila, e a ven-o dëscurvì, ²⁹col òm a l’avrà da pagheje al pare ‘d cola giovna sinquanta sicl d’argent e chiel a l’avrà da mariesse con chila, përchè ch’a l’ha dzonorala; nì a la podrà pì arpudié për tuta soa vita^[10].

^30[11]N’òm a peudrà pa mariesse con na fomna ch’a sia stàita prima la fomna ‘d sò pare, përché lolì a porteria dzonor a sò pare^[12].

Nòte

1. O “stërm-te pa”.
2. 22:1-4 cfr. Surtìa 23:4-5.
3. Costi vers a l’han da fé con la preservassion ëd le sors d’aliment për tante generassion d’Israelita. Apress ëd Génesi 3, l’umanità a podìa bin mangé ‘d carn, ma a l’avìa da pijesse varda contra la dëstrussion dla sors ëd la carn pr’ ël benefissi dle generassion a vnì. Le bestie sarvaje, pr’ ël pòpol ëd Nosgnor a l’ero ‘n don ëd protein-e. Tante ‘d régole precise ‘d costa sòrt a l’ero për mostré al pòpol ëd Nosgnor coma ch’a l’avìa da voleje bin, goerné e provëdde a soa sanità e chërsùa.
4. O “che ti l’abie da vëdde vërsé ‘d sangh an toa ca”.
5. 22:9-11 cfr. Levìtich 19:19.
6. Cfr. Nùmer 15:37-41.
7. Ch’a la veul pì nen.
8. Ël linseul dla prima neuit ëd nòsse macià ‘d sangh.
9. נְבָלָה (nvalah): quaicòsa ch’a pòrta ‘d pregiudissi al bon nòm dl’antrega comunità israelita.
10. 22:28-29 cfr. Surtìa 22:16-17.
11. Dal vers 22:30 fin-a al vers 24:1, scond nòstra Bibia d’arferiment  i seguitoma na numerassion diferenta dal test ebràich.
12. Cfr. Levitich 18:8; 20:11; Deuteronòmi 27:20.