Neuv Sermon Subalpin/Ël silensi dël buch emissari

Ël silensi dël buch emissari

A peul capité, e a càpita, che un ch'a sia dël tut nossent as pija adòss volontariament le colpe d'àutri e a paga chiel për lor la pen-a che lor a l'avrìo bin merità, e tant da ess-ne liberà. A sarìa pa "na ròba giusta", ma për amor as peul fé 'dcò lolì. As trata 'd lòn che le Scriture Sante a diso ch'a l'avrìa fàit ël Mëssìa, ël Salvator, e che an tra ij Giudé a l'era rapresentà da la sirimònia dël "buch emissari" (an italian "il capro espiatorio"). Nosgnor Gesù Crist a l'ha realisà pròpi lòn, e soa euvra a resta d'efet për tuti coj ch'as fido an chiel. Ancheuj i vardoma lòn ch'a dis l'evangeli 'd March a propòsit dël silensi 'd Gesù 'dnans a coj ch'a l'acusavo d'ògni sòrt ëd crimen.

Gesù dëdnans a Pilàt. "Peui, a lë sponté dël sol, ij gran sacerdòt con j’ansian, ij magìster ëd la Lej e tut ël Sinèdrio, a l’han tnù consej për acordesse an lòn ch’i l’avìo da fé. A l’han fàit ëstaché Gesù, a l’han mnalo vìa e a l’han dalo ant le man ëd Pilàt, ël governator roman. Pilàt a l’ha anterogalo ciamandje: “Ses-tu ‘l rè dij Giudé?”. E Gesù a l’ha rësponduje: “It lo dise ti”. Ora, ij gran sacerdòt a lo acusavo ‘d diverse còse, ma chiel a-j rëspondìa gnente. Antlora Pilàt a l’ha torna anterogalo, disandje: “Rëspondes-to gnente? Varda vàire ch’a son le acuse ch’at fan!” Ma Gesù a l’ha dije ancora gnente, e Pilàt as na stupìa motobin" (Marco 15:1-5).

Për "completé l'euvra" e liberess-ne a la fin ëd Gesù, a-j mancava mach na ròba: l'autorisassion dle autorità roman-e, le sole ch'a l'avèisso an coj dì-lì ël drit ëd condané quajdun a mòrt an Palestin-a. Ij prèive e j'ansian dël pòpol a l'avìo, contut, da trové un motiv plausìbil për felo condané, d'acuse chërdibij, për salvesse la facia, coma ch'as dis...

A l'avrìa avù gnun efet condané Gesù pr' avej trasgredì 'd lege religiose ebràiche, gnanca l'acùsa 'd bëstëmmia. Ij Roman, lor, dle lege religiose ebràiche as n'anfavo bin pòch. A l'é parèj, antlora, che ij cap dij sacerdòt, jë scriba e tut ël Sinèdrio, a ten-o consèj për fesse vnì n'idèja... Trovà! "Disoma che Gesù a l'é 'n soversiv, un rivolussionari ch'a l'é fasse rè e ch'a serca 'd pijé 'l podèj a Gerusalem, arvërsé j'autorità costituije e scassé ij roman". A sarà sossì ch'a-j diran ai Roman, che 'd sicur a l'avrìo pa podù fé finta 'd nen ëdnans a na ròba parèj. An cola manera-lì, Gesù a sarìa stat pijà 'n caria dai Roman e, a la fin, "gavà dai pé" ansema a d'àutri soversiv e criminaj - almanch për dé na lession a tuti coj ch'a l'avèisso pensà d'arviresse a j'ocupant roman! Parèj, a sarìo stàit lor, ij Roman, a fé për lor "ël travaj spòrch". Ij cap dij Giudé a l'avrìo fin-a arseivù le làude dle autorità roman-e: "Che brav ch'a son a dene na man për ëscongiuré la soversion!".

Antlora a fan ëstaché Gesù e a lo rabasto 'dnans a Pilàt, ël governator roman, ch'a-j fà n'anterogatòri për acertesse 'd chi ch'a sìa col ch'a l'han portaje ancadnà tanme 'n brigant.

Col "ëstrasson" sarìa-lo 'n rè o 'n soversiv pericolos? A l'é da nen chërdje, a l'é na ròba che Pilàt a pensa ch'a sìa pròpi nen ël cas. Còsa ch'a-i sarà sota? A la domanda direta che Pilàt a-j fà: “Ses-tu ‘l rè dij Giudé?”, Gesù a rëspond an na manera nen ciàira, elusiva. Gesù a riva carià dle acuse ch'a-j fan, ma a sta ciuto sensa gnanca dëscolpesse. Përchè? Për Pilàt la facenda a spussa... Pilàt as rendìa bin cont che "ij gran sacerdòt a l’avìo dajlo ant le man për invidia" (March 15:10).

J'acusator ëd Gesù, ij sacerdòt e j'ansian dël pòpol, a l'avìo dasse tant da fé për liberess-ne 'd Gesù ma, bòrgno coma ch'a j'ero, as rendìo nen cont che, malgré tùit ij sò truschin, lòn ch'a càpita a Gesù a l'ha na valensa religiosa, ch'a l'é quajcòsa ch'a corëspond ai pròpòsit ëd Nosgnor Dé: Gesù a vnirà la vìtima dël sacrifissi ùltim për la remission dij pëccà 'd coj ch'as fido e ch'as fideran a chiel coma 'l Mëssìa, ël Salvator. Pròpi lor, ch'a j'ero 'd sacerdòt d'Israel, a selebravo 'd régola 'd sacrifissi d'animaj, ch'a l'ero dj'oferte a Nosgnor pr' ël përdon dij pëccà. An tra coste pràtiche religiose a-i era la sirimònia dël "buch emissari" (an italian "il capro espiatorio), da selebresse an col ch'a l'era ciamà "Ël gran’ dì dl’Espiassion".

Sossì a l'é lòn ch'i lesoma ant ël lìber dël Levìtich, al capìtol 16: "Cora che Aron a l’avrà terminà ‘l rit d’espiassion dël Leu Santissim, dla Tenda dël Rëscontr e dl’autar, as farà portè ‘l boch viv. Aron a-j butrà le doi man dzura dla testa e a confessrà tute le colpe, le infedeltà e ij pëccà dij fieuj d’Israel. A saran parèj posà dzura dla testa dël boch. Apress, ël boch a sarà mnà ant ël desert, portà da n’òm ch’a-j sarà dàita costa comission. Ël boch a portrà donch ansima ‘d chiel tute le colpe d’j’Israelita ant na tèra ‘d desolassion" (Levìtich 16).

Cola-lì a l'era na sirimònia simbòlica, na figura. An efet, a l'era la prefigurassion ëd lòn ch'a l'avrìa fàit përdabon ël Mëssìa, ël Salvator, quand ch'a sarìa vnù, visadì pijé an s' chiel medésim ij pëccà 'd sò pòpol për fene l'espiassion e parèj vanié për lor ël përdon ëd Nosgnor. Ij sacerdòt ch'a vorìo liberess-ne 'd Gesù as rendìo nen cont che Gesù a l'era 'l Mëssìa che bin lor a spetavo e, ironìa dla sòrt, che con sò at maléfich ëd lor, a l'avrìo realisà pròpi lòn che la sirimònia dël boch emissari a n'era la rapresentassion!

Vardé bin lòn ch'a càpita. Gesù, ch'a l'era nossent, a l'é acusà d'ògni sòrt ëd pëccà, e sensa dì na paròla, coj pëccà as jë pija adòss (as jë pòrta vìa) e a meuir an sna cros, an pagand chiel, ëd manera volontària, la pen-a, ël castigh, che për coj pëccà, d'àutri a l'avrìo bin merità. Gesù a compiss parèj n'euvra 'd salvassion ch'a val ancora ancheuj për tuti coj che, an confessand ij sò pëccà 'd lor, an "pogiandje an sla testa 'd chiel", a buto an chiel soa fiusa për ch'a na sìo liberà, portà vìa për sèmper. Ij chërdent an Gesù a 'rsèivo parèj, conform a le promësse dle Scriture, ël përdon, a son salvà dai sò pëccà e da soe conseguense eterne - pa 'd manera simbòlica, ma përdabon. Lòn ch'a l'avrìa fàit Gesù a val për la salvëssa 'd tùit ij chërdent an chiel, fin-a al dì d'ancheuj, fin-a për vojàutri ch'i sente o lese cost messagi!

Ël sacrifissi 'd Gesù an sla cros a sarìa nen ëstàit d'efet për lor, ij prèive e j'ansian dël pòpol, përché? Përchè lor a pensavo d'esse già "a pòst" con Nosgnor Dé, ma dzurtut përché a meprisavo e arfudavo Gesù, ch'a l'era 'l Crist, ël Salvator. Magara se quajdun ëd lor a fussa 'rpentisse 'd soa gramissia, a l'avrìa podù esse përdonà, ma i l'oma gnun-a evidensa ch'a l'abio arpentisse. Esse mach "religios" e fin-a 'd prèive a l'é gnun-a garansìa 'd salvassion sensa 'l pentiment dij pëccà e na fede génita ant ël Salvator Gesù Crist. Damentre Gesù a l'avrìa fàit l'espiassion dij pëccà dij sò, coj ch'a j'aparten-o për grassia, për lor a sarà valid lòn ch'a scriv l'apòstol Pàul: "A l'é parèj che tò cheur andurì, ch' a veul nen convertisse, a s’ambarona adòss ël pèis sèmper pì grand dla flin-a 'd Nosgnor. An efet, a vnirà sicur ël dì dla flin-a 'd Nosgnor, quand che chiel a manifestrà sò giust giudissi" (Roman 2:5).

L'apòstol Pero a l'avrìa predicà a la gent ëd Gerusalem ant ël dì dla Pancòsta sossì: "Gent d’Israel, sté a sente ste paròle-sì: Gesù ‘d Nasaret, n’òm ch’a l’ha arseivù antrames a vojàutri na ciàra testimoniansa da Nosgnor për d’euvre poderose, maravije e segn miracolos che chiel a l’ha fàit sot' ai vòstri euj për sò mojen - com i lo seve bin; col òm-là, an essend ëstàit tradì conform al propòsit predeterminà e precognission ëd Nosgnor, vojàutri i l’eve massalo ancioandlo a na cros për man ëd gent grama ch’a rispeta nen la lej ëd Nosgnor (...) Ch’a sapia ‘d sicur tuta la cà d’Israel che Nosgnor a l’ha fàit e Signor e Crist, pròpi col Gesù ch’i l’eve butà an cros!” (At 2:22,23,36).

Cost mëssagi a resta valid ëdcò për nojàutri.

PREGHIERA

Nosgnor Dé! Ti 't l'has vorsù che tùit ij mè pëccà a fusso posà an 's Gesù, ël Crist, përchè i na fusso liberà con tute soe afrose conseguense. Aceta la confession sincera dij mè pëccà, ch'i l'hai trasgredì an tante manere a toa santa volontà e im fido dël tut, ànima e còrp, a chiel e a soa euvra 'd salvassion, a fin ch'i arsèiva la grassia 'd tò përdon. Amen.