La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Giob/Giob 5

←Giòb 4

La Bibia piemontèisa Giob

Giòb 6→

La Bìbia piemontèisa - Giòb 05

Giòb

5

Elifas a consija Giòb d’aceté ‘l castigh ch’a-j dà Nosgnor

¹Ciama pura! É-lo forsi cheidun an cel ch’at responda? A quaj dj’àngej sant^[1] voleries-to virete? ²Përchè l’ira a colpiss ël sensa sust, e la flin-a a massa 'l torolo. ³Mi midem i l'hai vëddù ël fòl anreisésse, ma pì che an pressa i l'hai maledì sò leugh ëd residensa. ⁴Ij sò fieuj a son lontan da la sicurëssa ch’a chërdo d’avèj e a son umilià^[2] andova^[3] ch’as rend giustissia, e a-i é pì gnun për libereje. ⁵L'afamà a ravagia l'amson da daré dij busson e j’assià^[4] soe richësse. ⁶Përchè la malora a ven pa da la poer, e ij sagrin a s-ciòdo pa dal teren. ⁷Ma a l'é l'òm che a génera 'd maleur, parèj dle faravòsche ch’a vòlo për ària.

Le benedission a son për coj ch’a sërco Nosgnor

⁸Ma^[5] mi, s’i fùssa ‘n ti, i andrìa adrësseme a Dé e a chiel armëtterìa mia càusa, ⁹a chiel ch’a fà ‘d ròbe ch’as peudo pa sondesse^[6], ëd maravije sensa nùmer.^{[7] 10}A l’é chiel ch’a dà la pieuva an sla tèra e ch’a manda l’eva an sle campagne^[8]; ¹¹A l’é chiel ch’a buta j’ùmij an àut e coj che a pioro a-j eléva a fin-a ‘d leu sicur. ¹²A l’é chiel ch’a frustra^[9] ij pian dij malegn^[10] ëd manera che soe man a peulo pa porté a compiment lòn ch’a l'avìo progetà! ¹³Coj ch’as chërdo ‘d savèj a son angabiolà an soa furbarìa ‘d lor^[11], e as bolversa an pressa 'l consèj dij përvers. ¹⁴A l’é ‘l ciàir dël dì, ma lor a van a sbate coma s’a-i fussa ‘l top; a van a taton a mesdì coma s’a fussa neuit. ¹⁵Chiel a salva da la spa ch’a seurt da soa boca e ij pòver da la man violenta. ¹⁶A l’é parèj che ij pòver a peudo avèj na speransa e che la boca dla përversità a l’é a la fin stopà.

¹⁷A l'ha 'd boneur col òm ch’a  ‘rsèiv da Nosgnor ëd coression. Për lòn it diso: meprisa pa la dissiplina dël Tut-potent^[12], ¹⁸përchè chiel a feriss, ma ‘dcò a binda, chiel a patela, ma soa man a variss ëdcò. ¹⁹At salverà da ses dësgrassie, vera, fin-a da set ël mal at tocherà pa. ²⁰An temp ëd famin-a chiel a të scamperà da la mòrt e an guera dal podèj dla spa. ²¹Ti 't saras a la sosta da la malissia dla lenga: gnun-e tëmme për la devastassion, ant ël moment ch'a vnirà. ²²La devastassion e la famin-a at faran mach rije e it l'avras nen tëmma dle bestie dla tèra. ²³Përchè ti 't faras n'aleansa con le pere^[13] dla campagna e it saras an pas^[14] con le bestie servaje dla tèra. ²⁴Ti 't sentiras al sicur^[15] a toa ca e 't l'avras pa ‘d delusion an fasend l’ispession^[16] dij tò possediment. ²⁵It vëdras moltiplijé toe masnà e toa dissendensa a sarà parèj dl'erba dël pra. ²⁶It rivras a la tomba d'età veneranda^[17], përparèj com as mësson-a 'l gran a soa stagion. ²⁷Varda: tut sossì i l’oma bin anvestigalo nojàutri: a l’é vrità. Scota nòstre paròle e at rivrà ‘l bin".

Nòte

1. O mach “sant”. Elifas a ‘rmarca sì che j’àngej a podrìo nen serve coma ‘d mediator o ‘d rapresentant pr’ ij fedej ‘dnans a Nosgnor. Gnun ëd lor as n'ancalerìa ‘d sicur a andeje contra a lòn che Nosgnor, an soa përfeta sapiensa a l’ha decretà.
2. Ël verb יִדַּכְּאוּ (jiddaccʾu) a podrìa esse ciapà parèj ëd na vos passiva o ant ël sens recìpròch («crasà un con l'àutr») o fin-a riflessiv  («crasesse»). Ël contest a smijerìa pì dl'ideja che le masnà a sio dëstrovùe përchè gnun a-j libererà.
3. O “a la pòrta”.
4. צַמִּים (tsammim) a l'é tradissionalment voltà con  «làder (pl.)»; ambelessì i l'oma avù pì car ëd tradùve con «coj che a l'han seit», an seghitand ëd version antìche e fasend pandan con «l'afamà o j'afamà». צְמֵאִים (tsëmeʾim).
5. La partìcola/l'avérbi אוּלָם (ʾulam) a l'é n'aversativa potenta: «ma». A marca 'l contrast con lòn che a l'é disse anans e a fà d'introdussion a na session neuva.
6. L'ebràich a l'ha: וְאֵין חֵקֶר (vʾen cheqer), a la létera, «a l'ha pa d'anvestigassion».
7. La preposission an עַד־אֵין (ʿad ʾen, "fin-a a lòn che a l'é pa ancapità") a l'é stereotipà: a veul dé l'impression ëd cheicòsa ch'a l'è nen sagià, sondà. (vëdde Giòb 9:10).
8. Ël termo ebràich חוּצוֹת (cutsot) a veul dì «fòra» o lòn che as treuva fòra. A podrìa fé riferiment a le stra che a son fòra dla ca, ma pì an general ëdcò ai camp fòra dal pais. Vëdde Salm 144: 13 për l'utilisassion  dl'espression «campagna». Jë LXX a dan n'antërpretassion motobin pì slargà : ὕδωρ ἐπὶ τὴν ὑπ᾽ οὐρανόν «lòn ch'as treuva sota 'l cel».
9. Hifil, causativ ativ, forma מֵפֵר (mefer) a l'é partissipi ëd פָּרַר (parar, «anulé; frusté; rompe, sbardlé»): a va anans a la descrission  doxològica 'd Dé.
10. עֲרוּמִים (ʿarumim) a veul dì  «furb» o «antivist». A veul descrive le maciavéliche 'd cheicadun për rivé a sò but (vëdde Génesi 3: 1, andova che 'l serpent a l'é 'l pì ''furb'' 'd tute le creature.
11. Cfr. 1 Corint 3:19.
12. Cfr. Provèrbi 3:11-12; Ebréo 12:5-6.
13. Ebràich:  “toa aleansa a l'é con le pere dla campagna. ” A-i é pa ant jë LXX. Sòn a smija vorèj buté n'evidensa n'empatìa ancreusa dl'òm con la natura. A-i é staie chi, come Rachi, ch'a l'ha pensà che sòn a rapresenterìa cérte ëspece d'esse, coma dij folèt dij camp, e nopà 'd lese אַבְנֵי (avne, «pere») a ipotisa: ''adone'' sgnor, mossù, butandìe dàlet al pòst ëd bet . Cheicadun a lo les בְּנֵי (bne, «fieuj»), parèj ëd  «fieuj dël camp», an dasend l’ideja d'arferisse na vira 'd pì a le bestie; ma sensa andé tròp ant ël sofìstich, avèj n'aleansa con le pere a peul mach vorèj dì ëd nen fé ocupé spassi an sël teren, an rendendlo pì drù.
14. A l'é la sola ocurensa d'Hofal, causativ passiv, dël verb  שָׁלֵם (shalem, «fé o avèj la pas» con cheicadun). Comparé Isaia 11: 6-9 e Salm 91:13. La forma dël verb a l'é 'l perfet ebràich.
15. La paròla שָׁלוֹם (shalom) a veul dì  «pas; sicurëssa, totalità, bin esse. ”Ël midem usage a ven fòra an 1 Samuel 25: 6.
16. O “visité”. Ël  verb a l'é פָּקַד (paqad, “visité”). L’ideja ambelessì a sarìa « fé anchiesta », o fin-a «numeré» parèj com a l'é dovrà ant ël lìber dij Nùmer.
17. La paròla a vira për «an soa età madura» e a l'ha 'dcò tuta na filonghera 'd significà: «salute; antegrità..."; ; “Drinta toe fòrse [o tò vigor] etc.” Ël valor numérich o Ghematria dël vocàbol בְכֶלָח (vchelach, “d'età veja”) a sarìa: 2, 20, 30, 8 valadì an tut: 60. Sòn a pòrta la gàbola 'd càiche comentator che a sessant agn l'òm a intrerìa ant l’età mura.