La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Giob/Giob 4

←Giòb 3

La Bibia piemontèisa Giob

Giòb 5→

La Bìbia piemontèisa - Giòb 04

Giòb

4

Elifas a taca a parlé

¹ Anlora Elifas, ël Temanita, a l’ha pijà la paròla e a l’ha dije a Giob: ² “Dat-lo fastidi se cheidun a sërca 'd parlete? Pura, chi ch'a podrìa-lo tense dal parlé^[1]? ³ Varda^[2], ti ‘t dasìe ‘d consej^[3] a tanta gent e it l’has dàit fòrsa^[4] a ‘d man fiape. ⁴ Toe paròle a l'han sostnù coj ch’a strabuciavo e it l'has fàit fòrt ij ginoj ch'as gimbavo. ⁵ Mach che ora, l'istess at riva ‘dcò a ti, e ti 't në ses dëscoragià; sòn at frapa e ti 't në ses sburdì. ⁶ Stasìa-la pa toa speransa an toa pietà^[5], an toa fiusa^[6] e an toa condòta sensa rimpròcc? ⁷ Fà memoria, it sùplico! Un nossent é-lo mai andàit an përdission? E un dij giust, é-lo mai stàit dësblà? ⁸ Mi midem i l’hai sèmper vistlo: coj ch’a coltivo la përversità a cheujo l'istess, e chi ch’a sëmna d'arlìe a-j cheuj. ⁹ Cola gent-lì a periss për ël sofi^[7] ëd Dé e a son consumà da soa flin-a. ¹⁰A-i é ‘l breugé dël leon^[8] e ij grogn dij lionòt, ma a sfrisesse a son ij dent dij lionòt. ¹¹ Ël leon, tant ch’a sia potent, a periss për mancansa ‘d pijàite e ij lionòt a ven-o sbardlà.

Gnun a peul consideresse giust

¹² Ore, na paròla, dë stërmà, a l'é stame arportà e mie orije a l’ha ‘d lòn përcepì un ciusij. ¹³ Ant ël turbol dij pensé dla seugn ëd la neuit, cand che ‘l tërpor a cala an sl'òm, ¹⁴ a l'ha sesìme lë sparm e tùit ij mè òss a l'han ancaminasse a tërmolé. ¹⁵A l'é stàit antlora che un buf ëd vent a l'é passame an sla facia; ij pluch ëd mè còrp a son drissasse. ¹⁶ A stasìa ambelelì an pé na figura, sensa che mi i podèissa arconòsse ch’i ch’a fussa; n'imàgin a l'era dë 'dnans dij mè euj e mi i i sentìa na vos ciosioné: ¹⁷ “Peul-ne n'òm mortal^[9] esse considerà giust dë 'dnans ëd Dé? O n'òm nossent^[10] an facia 'd sò Creator? ¹⁸ Varda, se 'l Signor as fida pa dij sò servitor e a treuva fin-a ‘d përversità ant j'angej, ¹⁹ tant pì për coj ch’a vivo an ca 'd pàuta e ch’a l'han ij sò fondament ant la sabia o coj ch’a son sgnacà tanme ‘d càmole! ²⁰ Coj-lì  a saran dësblà an tra la matin e la sèira, e, sensa che gnun as n'antaja, a meuiriran sèmpe. ²¹ Lòn ch’a l’han an ësto mond^[11] a-j sarà portà vìa e lor a 'ndran a meuire sens’ esse rivà a la saviëssa”.

Nòte

1. La construssion a utilisa un nòm con la proposission: « e d'astense dle paròle - chi é-lo bon? Ël plural aramàich ëd «paròle» (מִלִּין, millin: ܡܠܶܐ =MeLea:fill,complete,word) a ven fòra 13 vire an Giòb, ël plural ebràich des. Ij comentari a mostro che 'l dëscors d'Elifas a l'avìa na nuànsa e n'acsan aramàich an manera specìfica.
2. La partìcola deìtica הִנֵּה (hinneh, “varda, vardé”) a ciama 'l ''dé da ment''; a l'ha 'l sens ëd consideré, beiché.
3. O “it l’has rasonà”. Ël verb יָסַר (iasar) ant ël Piel, valadì l'intensiv ativ, a veul dì: «fé coression», con ël sens ëd mostré, fé dissiplin-a e fin-a castighé. Ël dobi sens ëd «mostré» e 'd «dissiplin-a» as treuva 'dcò con ël  vocàbol מוּסָר (musar).
4. Ël paralelism a deuvra torna un verb al passà lontan ant ël prim pont e n'imperfet ant l'ëscond, ma da già che 'l sens a l'é, an manera ciàira, lòn che Giòb a l'avìa fàit an passà, l'ëscond verb a peul esse tratà parèj d'un preterit o 'd na paròla.  Le paròle 'd cost vërsèt a podrìo avèj doe significassion: יָסַר (iasar, «anmaestrament, dissiplin-a») a peul dé l'idèja d'instrussion e coression, ma 'dcò la conotassion ëd fòrsa.
5. Ël mòt יִרְאָה (jirʾah, «tëmma») an cost passagi a fà 'rferiment al timor ëd Giòb anvers ëd Nosgnor e a soa devossion rispetosa për Dé: a peul fin-a significhé «vòstra religion».
6. Ël vocàbol כִּסְלָתֶךָ (chislatecà, "toa confiansa") a l'è voltà ant jë  LXX con "fongà ant la matarìa". la paròla כֶּסֶל (chesel) a l'é "fiusa" (vëdde 8:14) e d'àutra part "matarìa" a l'é paralel a  "vòstra speransa", a dovrìa vorèj dì ambelessì : fiusa, confiansa.
7. Jë LXX al pòst ëd  "sofi, buf" a l'han" προστάγματος", visadì comand, órdin, mòt, për ridimensioné l'antropomorfism.  La paròla מִנִּשְׁמַת (minnishmat) a comprend: (min) + נִשְׁמַת (nishmat, costruì da nëshamah): «dël/al buf ëd vent ëd ...» Ël «sofi ëd Dé» as treuva soens ant le Scriture: vëdde Genesi 2: 7, a dà la vita , ma ambelessì a la dëstruv.  La figura a l'é fàcil ch'a mostra un decret divin ëd Dé.
8. Elifas a pija ambelessì na manifestassion neuva për fé capì che ij gram a saran dësblà. An tra ij vàire termo për leon ël prim a l'é אַרְיֵה (ʾarìeh) mòt  genérich për «lion». A l'é seghità da שַׁחַל (shacal) che, parèj ëd כְּפִיר (chefir), a podrìa esse un «leon giovo». Shacal a podrìa 'dcò esse leon o pantera o leopard o fin-a na metàtesi për  àrab «giovo».
9. Ël sostantiv për ''òm'', a l'é ambelessì אֱנו (ʾenosh), ch'a sotsigna l'esse uman an tuta soa fragilità e soa mortalità. Ambelessì a fà pandan con  גֶּבֶר (ghever), na paròla che a fortiss an sla fòrsa e la potensa dl'òm (vir).
10. O “net”, “pur”.
11. O “A ven pa s-ciancà ël cit soastr ëd la tenda”. La paròla יֶתֶר (ieter, ambelessì con suffiss, יִתְרָם [jitram]) a podrìa vorèj dì «lòn che a  resta» o «còrda». An tra la varietà 'd tradussion, l'idèja la pì dovrà a smija esse «soa còrda», lòn che a l'è arferì al soastr da tenda. Sòn a mostra che la vita a l'é comparà a na tenda -  pì che lògich ant un passagi che a l'ha dovrà: «ca 'd creja». La dificoltà a l'é che 'l verb (nasaʿ) a significa an manera pì precisa «s-cianché për dësraisé ”e pa“ për tajé ”. N'idèja parèj as treuva an  Isaia 38:12, ma 'd manera esplìcita la metàfora a l'é cola 'd copé la vita da part d'un ch'a fà 'l mesté dël tëssior. A-i é chi a l'ha postulà che l'original a dovìa vorèj dì «sò pichèt da tenda a l'era tirà », come an Isaia 33:20, ma peul d'esse che la tesi ''lòn che a resta'' a sia pì vagnanta ambelessì: la richëssa as lassa a la mòrt e ambelessì a l'é la richìsia pa necessària, ch'a sarà gavà.   La preposission ב (bet) a l'avrìa 'l sens «ëd» con ës verb.