La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Re/1Re 2

←1 Rè 1

La Bibia piemontèisa Lìber dij Rè

1 Rè 3→

La Bìbia piemontèisa - 1 Rè 02

1 Rè

2

Paròle finaj ëd David a Salomon

¹Cand ch'a l'é rivà l'ora 'd soa fin, David a l'ha fàit coste arcomandassion a sò fieul Salomon: ²"I son press a andemne për la via ch'as në van tuti j'uman. Séguita a esse vajant^[1] e a portete coma n'òm degn ëd Nosgnor^[2]! ³Ubidiss ai comandament ëd Nosgnor, tò Dé; séguita 'l senté che chiel at mostra; pijte varda 'd soe ordinanse, dij sò precet e 'd soe decision; pijte varda 'd soa aleansa, tala coma ch'a l'é scrita 'nt la Lege 'd Mosé, për podèj riesse an tut lòn ch'it fase^[3] e daspërtut ch’it vade. ⁴Parèj 'l Signor a compirà la paròla ch'a l'avìa adressame: "Se ij tò fieuj a vijo an soa condòta 'd lor e am saran fidej con tut ël cheur e con tuta l'ànima, a-i mancrà mai un dij tò dissendent an sël tròno d'Israel". ⁵"D'àutra banda, ti 't sas lòn che Ioab, fieul ëd Zeruia, a l'ha fame, lòn ch'a l'ha fàit ai dòi generaj an cap dl'armèja d'Israel, a Abner^[4], fieul ëd Ner, e a Amasa^[5], fieul ëd Jeter, e coma che chiel a l'ha massaje. An temp ëd pas, chiel a l'ha comëttù n'at ëd guèra: a l'ha frapaje e sò sangh a l'ha macià sò sënturon e soe sàndole. ⁶Agiss, donca, con anteligensa e përmëttje nen che ij sò cavèj bianch a rivo an pas ant ël pais dij mòrt.

⁷Contut, sie generos con ij fieuj ëd Barzilai^[6], ël Galadita; arsèivje an tra 'd coj ch'a mangio a toa tàola, dàit che lor a son ëstàit generos con mi cand che mi 't ëscapava via da tò frel Absalom. ⁸Dësmentje pa, peui, ëd Simei, fieul ëd Gera, ël beniaminita 'd Bacurim, ch'a l'ha maledime sensa pietà^[7] cand ch'i scapava vers Macanaim. Cand ch'a l'é calà për ancontreme al fium Giordan^[8], i l'hai giurà për ël Signor ch'i l'avrìa nen massalo. ⁹Col giurament ch'i l'hai fàit, tutun, a lo rend nen nossent. Ti 't ses n'òm giudissios e ti 't conòsses la manera 'd rangeje na mòrt sagnosa”.

¹⁰David a l'é mòrt e a l’é giontasse ai sò antich. A l'é stàit sotrà 'nt la sità 'd David. ¹¹A l'avìa regnà quarant'agn dzora d'Israel; set agn a Ebron e trantatré a Gerusalem^[9].

Salomon a sicura sò tròno

¹²Cand che Salomon a l'ha ocupà 'l tròno 'd sò pare^[10], soa autorità 'd rè a l'era consolidasse 'd manera frema. ¹³Un di, Adonìa, fieul d'Caghit, a l'é andait a trové Betsabea, la mare 'd Salomon. Chila a l'ha ciamaje: "Venes-to an pas?". Chiel a-j rëspond: "Eh, an pas". ¹⁴Chiel a gionta: "I l'hai da ciamete na còsa". Chila a dis: "Parla, donca". ¹⁵Chiel a l'ha seguità: "Ti 't sas bin che d'esse rè a tocava a mi, e che tut Israel già am considerava sò rè. Contut, la coron-a 'd rè a l'é passà a mè frel, përchè Nosgnor a l'avìa pijà la decision ch'a fussa për Salomon. ¹⁶Ora it ciamo mach na ròba, disme nen ch'ëd nò". Chila a-j dis: "Spiegh-te". ¹⁷Chiel a l'ha seguità: "It domando che ti 't dise al rè Salomon ch'am conceda për ësposa Abisagh, la sunamita. Chiel at l'arfudrà pa". ¹⁸Betsabea a l'ha rësponduje: "Va bin. I parlerai al rè an tò favor".

¹⁹Anlora Betsabea a l'é andàita a trové 'l rè Salomon për parleje d'Adonìa. Ël rè a l'é aussasse për andeje ancontra e a l'é prosternasse dë 'dnans a chila. Peui a l'é setasse an sò tròno, a l'ha fane piassé n'àutr për la régina mare e a l'ha fala seté a soa drita. ²⁰Anlora chila a l'ha dije: "I vorìa ciamete un cit favor; dime nen ch'ëd nò". Ël rè a l'ha rësponduje: "Domanda pura, mare, it l'arfuderai pa". ²¹A l'ha seguità: "Che Abisagh, la sunamita, a sia dàita për ësposa a tò frel Adonìa". ²²Ël rè Salomon a l'ha replicà a soa mare: "Përché prestes-to ij tò bon servissi a pro d'Adonìa e ciames-to për chiel Abisagh, la sunamita? Ti 't podries ëdcò ciamé për chiel ch'a vnèissa rè, da già ch'a l'é mè frel grand! Prësta 'dcò ij tò bon servissi për Abiatar, ël sacerdòt, e për Ioab, ël fieul ëd Zeruia!".

²³Anlora rè Salomon a l'ha giurà për Nosgnor e a l'ha dit: "Che Nosgnor am fasa tombé adòss minca sòrt ëd mal se Adonìa a pagrà nen con la vita për avèj ancalasse a ciamé sòn! ²⁴Për la vita ‘d Nosgnor, ch'a l'ha consolidame e stabilime an sël tròno 'd mè pare David e a l'ha sernù mia dinastìa, tal coma ch'a l'avìa promëttù, i giuro che Adonìa a sarà butà a mòrt bele ancheuj!". ²⁵Ël rè Salomon a l'ha dàit l'órdin, e Benaia, fieul ëd Jehoiadà, a l'ha massà Adonìa.

Abiatar a l'é esilià

²⁶Al sacerdòt Abiatar, ël rè a l'ha dije: "Va a Anatot, an toa proprietà. Ti 't meritrìe la mòrt, ma ancheuj mi it farai pa meuire, përchè ti 't portave l'Èrca dl'Aliansa 'd Nosgnor Dé, dë 'dnans a mè pare David^[11] e ti 't l'has patì con mè pare durant tùit ij sò sagrin^[12]. ²⁷Contut, Salomon a l'ha antërdì a Abiatar l'esercissi dël sacerdòssi dël Signor. Parèj a l'é compisse la paròla che 'l Signor a l'avìa nunsià contra la famija d'Eli a Silo^[13].

Ioab a l'é sassinà

²⁸Cand che Ioab, ch'a l'avìa pijà le part d'Adonìa, ma nen d'Absalom, a l'é vnù a savèj le neuve, a l'é corù a arfugesse 'nt ël tabërnàcol dël Signor e a l'ha ambrancasse ai còrn ëd l'autar. ²⁹A l'han falo savèj al rè Salomon: "Ioab a l'é arfugiasse 'nt ël tabërnàcol dël Signor, aranda dl'autar". Salomon a l'ha fàit dì a Ioab: "Përchè l'has-to arfugiate aranda dl'autar?". Ioab a l'ha rëspondù: "I l'hai pàu 'd ti: a l'é për lòn ch'i l'hai arfugiame aranda 'l Signor". Salomon anlora a l'ha mandà Benaia, fieul ëd Jehoiadà, disendje: "Va e mass-lo". ³⁰Benaia a l'é intrà 'nt ël tabërnàcol dël Signor e a l'ha dije a Ioab: "Ël rè a comanda che ti 't seurte". Ioab a-j rëspond: "Nò, mi i meuirerai pròpi ambelessì!". Benaia a l'ha arportà cola rispòsta al rè. ³¹Anlora 'l rè a l'ha dit: "Bin, anlora fà coma ch'a l'ha dit. Mass-lo e peui va a sotrelo. Parèj it ëslontanras da mi e da la famija 'd mè pare ël sangh nossent che Ioab a l'ha vërsà. ³²Nosgnor a farà tombé col sangh dzora 'd soa testa përché, sensa che mè pare David a lo savèissa, Ioab a l'ha fàit massé d'òm giust e mej che chiel: Abner, fieul ëd Ner, ël general an cap dl'armèja d'Israel, e Amasa, fieul d'Ieter, ël general an cap dl'armèja 'd Giuda. ³³Che 'l sangh ëd tuti dòi a tomba dzora dla testa 'd Ioab e dzora dla testa dij sò dëssendent për sèmper! Contut, a David e a soa dissendensa, a soa famija e a sò tròno, Nosgnor a concedrà na pas eterna". ³⁴Anlora Benaia, fieul ëd Jehoiadà, a l'é andàit a masselo. Ioab a l'é stàit sotrà a soa ca, ant la region dël desert. ³⁵A sò pòst, ël rè a l'ha nominà general an cap de l'armeja Benaia, fieul ëd Jehoiadà. Ël rè a l'ha 'dcò nominà 'l sacerdòt Zadoch al pòst ëd Abiatar.

Mòrt ëd Simei

³⁶Peui 'l rè a l'ha convocà Simei e a l'ha dije: "Fate fé na ca a Gerusalem e ch'a sia cola toa residensa. Contut, it proibisso 'd seurte da la sità për andet-ne a-i fà pa andoa. ³⁷Col di ch' it në seurte e ch' it travërse 'l torent Cedron, ch'it sapie ch'it meuireras ëd sicur e mach ti 't saras responsàbil ëd toa mòrt". ³⁸Simei a l'ha rësponduje al rè: "Toa sentensa a l'é generosa. Tò sërvent a farà coma ch'a l'ha dit ël rè, mè signor".

³⁹Nopà, tre agn pì tard, dòi s-ciav che Simei a l'avìa, a son ëscapaje e a son arfugiasse an ca d'Achis, fieul ëd Maca rè 'd Gath. Cand che Simei a l'ha savù che ij sò s-ciav a l'ero a Gath, ⁴⁰a l'ha butà la sela a sò borich e a l'é andasne a arcuperé ij sò doi s-ciav. ⁴¹Contut, a l'han faje savèj a Salomon che Simei a l'era andàit da Gerusalem a Gath e a l'era artornane. ⁴²Ël rè a l'ha sùbit convocalo e a l'ha dije: "L'avìa nen fate giuré për Nosgnor e avertite ciàir che se ti 't fusse surtì da la sità për andetne a-i fà pa andoa, ti 't saries ëstàit butà a mòrt? Ti 't l'avìes rëspondume: 'Toa sensensa a l'é generosa. I lo ten-o coma bin antèis'. ⁴³Përchè, donca, ti 't l'has nen pijate varda dël giurament përnunsià dë 'dnans a Nosgnor e dël comand ch'it l'avìa date?". ⁴⁴Ël rè a l'ha 'ncora dije a Simei: "Ti 't sas pro bin tut ël mal ch'it l'has fàit a mè pare David. Ora Nosgnor a farà artombé toa malissia dzora 'd toa testa. ⁴⁵Contut, ël rè Salomon a sarà benedì e 'l tròno 'd David a sarà mantnù për sèmper dë 'dnans al Signor. ⁴⁶Ël rè anlora a l'ha dàit ordin a Benaia, fieul ëd Jehoiadà, ch'andèissa a massè Simei. A l'é anlora che l'autorità regal a l'é stàita stabilìa frema ant le man ëd Salomon.

Nòte

1. O: "Esse coragios".
2. Coma ch'as dev dë 'dnans a Dé, ch'a-j ubidiss.
3. O: "an tute toe 'mprèise".
4. Cfr. 2 Samuel 3:27.
5. Cfr. 2 Samuel 20:10.
6. Cfr. 2 Samuel 17:27-29.
7. Cfr. 2 Samuel 16:5-13.
8. Cfr. 2 Samuel 19:16-23.
9. Cfr. 2 Samuel 5:4-5; 1 Crònache 3:4.
10. Cfr. 1 Crònache 29:23.
11. Cfr. 2 Samuel 15:24.
12. Cfr. 1 Samuel 22:20-23.
13. Cfr. 1 Samuel 2:27-36.