La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Re/1Re 1

←2 Samuel 24

La Bibia piemontèisa Lìber dij Rè

1 Rè 2→

La Bìbia piemontèisa - 1 Rè 01

1 Rè

1

Vejëssa ‘d David

¹Ël rè David a l’era vej e carià d’agn. Combin ch’a lo carièisso ‘d vestimente, David a l’avìa sempe frèid. ²Anlora ij sò consijé a l’han dije: “Andoma a sërché për ël rè, nòst signor, na giovnëtta vérgin ch’a lo soagna, ch’a-j fasa companìa e ch’a vada a cogiesse con chiel për scaudelo^[1]. ³A l’é trovasse donca la giovnëtta la pi bela ch’a-i j'era an tut Israel: Abisagh, la Sunamita, e a l’han ëmnala al rè. ⁴Costa fijëtta a l’era pròpi bela. A-j fasìa companìa al rè e as ocupava ‘d chiel, ma ‘l rè a l’ha pa mai tocala da la mira eròtica^[2].

Machinassion d’Adonìa

⁵Antramente, Adonìa^[3], fieul ëd Caghit, as dasìa ‘d sagna an disend:”I sarai mi a regné”. E as fasìa precede da na cort ch’a l’era fasse, visadì un chèr, ëd sivalié e na sinquanten-a d’òm ch’a-j corìo dë 'dnans. ⁶Sò pare, ch’a vorìa nen sagrinelo, a l’avìa mai ciamaje për che motiv a fèissa lòn. Adonìa a fasìa ‘dcò na bela figura, e soa mare a l’avìa butalo al mond dòp d’Absalom. ⁷Adonìa a l’avìa organisà na cospirassion con Ioab, fieul ëd Zeruia, e con ël sacerdòt Abiatar, ch’a l’avìa daje l’apogg a soa càusa. ⁸D’àutri, contut, a l’ero për gnente d’acòrdi con chiel: ël sacerdòt Zadoch, Benaia fieul ëd Ioiada, ël profeta Natan, Simei, Rei e ij soldà dle vardie dël còrpo 'd David.

⁹Ore, Adonia a l’avìa smonù ‘n sacrifissi ‘d cabial ëmnù, ëd beu e ‘d bocin grass al pé dla ''Pera ch’a Sglissa'', davzin a l’adoss ëd Roghel. A son ëvnùie tùit ij sò frej, fieuj dël rè e tuta la gent ëd distinsion ëd Giuda ch’a stasìa al servissi dël rè. ¹⁰Tutun, a l’ha pa anvità ‘l profeta Natan, nì Benaia, nì ij soldà soasì, nì sò frel Salomon.

¹¹Anlora Natan a l’ha dije a Betsabea, mare ‘d Salomon^[4]: “Has-to pa sentù che Adonìa, fieul ëd Caghit, già a l’ha la presunsion d’esse rè sensa ch’a lo sapia nòst signor David? ¹²E bin, im përmëtto ‘d dete ‘n consèj përchè ti ‘t peussa salvé la vita a Salomon e a ti. ¹³Cor, va a presentete al rè David e dije: ’Rè mè signor! Avìes-to pa fàit giurament a toa serventa che Salomon, tò fieul, a l’avrìa regnà dòp ëd ti e stà ansima a tò tròno? Com é-lo, donca, che Adonìa a l’ha la presunsion ch’a l’é giumai chiel ël rè? ¹⁴Varda, antramentre che ti ‘t ëstaras ancora ambelì a parlé con ël rè, mi të vnirai dapress e i podrai confërmé toe paròle”.

¹⁵Betsabea, anlora, a l’é andàita a trové ‘l rè an soa stansia. Ël rè a l’era motobin vej, e Abisagh, la Sunamita, a lo servìa. ¹⁶Betsabea a l’é anginojasse e a l’é prostërnasse con la front për tèra dë 'dnans al rè. David a l’ha ciamaje:”Còs voles-to?”. ¹⁷Chila a l’ha rësponduje:”Mè signor, ti ‘t t’avìes fàit giurament pr’ ël Signor, tò Dé, a costa toa serventa: Tò fieul Salomon a regnerà dòp ëd mi e a sarà stà an sël mè tròno. ¹⁸Nopà, Adonìa a l’é già fasse rè e ti, mè signor, it lo savie gnanca! ¹⁹A l’ha smonù un sacrifissi d motobin ëd vailèt, moton e agnej, e a l’ha anvità tùit ij fieuj dël rè, ël sacerdòt Abiatar e Ioab, cap dl’armèja, ma a l’ha pa anvità tò servent Salomon. ²⁰Bele ant ësto moment-sì, mè rè e signor, j’euj ëd tut Israel a son dzora ‘d ti, përchè ti ‘t vade a nunsieje col ch’a sarà stà an sël tròno dël rè mè signor dòp ëd chiel. ²¹Ant ël moment che ‘l rè, mè signor, a sarà andurmisse con ij sò antich, mi e mè fieul Salomon i saroma tratà da cospirator!”.

²²Betsabea a l’era ancora darera a parlé ch’a l’é intraje ‘l profeta Natan. ²³A l’han nunsiaje al rè: “A l’é sì ‘l profeta Natan”, e Natan a l’é presentasse dë 'dnans dël rè, a l’é prostërnasse con la front fin-a a tèra, ²⁴e a l’ha dije:”Rè e mè signor! Ses-to ti ch’it l’has decretà ch’a Adonìa a regnèissa dòp ëd ti e ch’a stèissa setà an sël tròno regal? ²⁵Ch’it sapie che ancheuj Adonìa a l’é andàit a smon-e un sacrifissi ‘d vàire vailèt, moton e agnej, e a l’ha anvità tùit ij fieuj dël rè, j’ufissiaj dl’armada e ‘l sacerdòt Abiatar, e adess a son lì ch’a mangio e a beivo con chiel e ch’a crìjo: ‘Viva rè Adonìa!’. ²⁶E për mi, ch’i son tò sërvent, a l’han pa anvitame, e gnanca ‘l sacerdòt Zadoch, nì Benaia, fieul ëd Ioiada, e gnanca Salomon tò servitor a son ëstàit anvità. ²⁷Coma peul-ne esse ch’a sia fàit tut sossì sensa che ti, miraco, i l’àbia falo savèj a tò sërvent, për diciaré col ch’a montrà an sël tròno dòp ëd ti?”.

David a fà sacré rè Salomon

²⁸Rè David a l’ha rëspondù e a l’ha dije:”Ciameme Betsabea!”. Chila a l’é intrà dal rè e a l’é butasse pròpi dë 'dnans ëd chiel. ²⁹Anlora ‘l rè a l’ha faje sto giurament-sì: Për Nosgnor ch’a viv, col ch’a l’ha salvame da tanti pericoj! ³⁰I peudo sicurete che bele ancheuj as compirà lòn ch’i l’avìa giurà pr’ ël Signor, Dé d’Israel: A sarà tò fieul Salomon ch’a pijerà mè pòst e a së starà an sël mè tròno!”. ³¹Anlora Betsabea a l’é anginojasse e a l’é prostërnasse con la front fin-a a tèra dë 'dnans al rè e a l’ha dije:”Ch’a viva për sèmper David, mè signor e rè!”.

³²Peui David a l’ha ordinà:”Ciameme ‘l sacerdòt Zadoch, l profeta Natan, e Benaia, fieul ëd Ioiada”. Anlora lor a son intrà a la presensa dël rè. ³³Ël rè a l’ha dije: ”Pijé con vojàutri la guardia real. Fé monté mè fieul Salomon a caval ëd mia mula, e felo calé a Ghicon. ³⁴Che vojàutri, ël sacerdòt Zadoch e ‘l profeta Natan a lo consacro ambelelà rè d’Israel. Peuj i sonereve ij còrn e direve: ‘Ch’a viva rè Salomon!’ ³⁵Peui i tornereve a monté a sò séguit e chiel a intrerà a stésse an sù mè tròno e a regnerà a mè pòst. A l’é mi ch’i lo stabilisso sovran d’Israel e ‘d Giuda. ³⁶Benaia, fieul ëd Ioiada, a l’ha rëspondù al rè: ”Amen! A l’é parèj ch’a parla Nosgnor, ël Dé ‘d mè signor ël rè. ³⁷Coma che Nosgnor a l’é stàit con mè signor ël rè, përparèj ch’a sia con Salomon e a magnìfica sò tròno ancora ‘d pì che ‘l tròno dël mè signor ël rè David!”. ³⁸Ël sacerdòt Zadoch, ël profeta Natan e Benaia, fieul ëd Ioiada, ij Cretèis e ij Peleté, a l’han fàit monté Salomon a caval an sla mula dël rè David, e a l’han ëmnalo a Ghicon. ³⁹Ël sacerdòt Zadoch a l’ha pijàit l’euli sant dël Tabërnàcol e a l’ha onzune rè Salomon. A l’han sonà ij còrn e tut ël pòpol a crijava: “Ch’a viva rè Salomon!”. ⁴⁰Peui tut ël pòpol a l’é tornà a monté a sò séguit. La gent a sonava dla fluta e as argiojivo ‘d na gòj granda, tant ch’a smijava che dal rabel tuta la tera a arsonèissa.

Adonìa as sogeta

⁴¹Adonìa e tùit ij sò anvità, ch’a l’avìo pen-a finì ‘d mangé, a l’han sentù tut col rabel. Ioab, cand ch’a l’ha sentù ‘l son dij còrn, a l’ha ciamà: “Cos é-lo sto rabel ant la sità an arbeuj?”. ⁴²A parlava ancora ch’a l’é rivaje Ionatan, fieul dël sacerdòt Abiatar, e Adonìa a l’ha dije:”Ven! Ti ‘t ses n’òm com’ as deuv, e ‘d sicura it pòrte ‘d bon-e neuve!”. ⁴³“Nò,” a l’ha rësponduje Ionatan, “Nòst signor, rè David, a l’ha proclamà rè Salomon! ⁴⁴Ël rè a l’ha mandà con chiel ël sacerdòt Zadoch, e ‘l profeta Natan, e Benaia, fieul ëd Ioiada, ansem ai Creté e ai Peleté, ch’a l’han falo monté an sla mula dël rè. ⁴⁵Ël sacerdòt Zadoch e ‘l profeta Natan a l’han consacralo rè a Ghicon, peui tùit a son montà argiojissant, antramentre che la sità a arsonava ‘d crij. Sòn a l’era la càusa dël rabel ch’i l’eve sentù”. ⁴⁶Nen mach, ma Salomon a l’é già stasse an sël tròno dël regn, ⁴⁷e ij ministr dël rè a son andàit a felicitesse con rè David an disent: ‘Tò Dé a fasa esse ‘l nòm ëd Salomon pì avosà dël tò e che sò tròno a peuda esse pì fiamengh dël tò!’. Ël rè a l’é prostërnasse an sò let midem për preghé, ⁴⁸peui a l’ha dit: ‘Ch’a sia benedì Nosgnor, Dé d’Israel, përché ancheuj a l’ha acordà che un as setèissa coma mè sucessor an sël mè tròno e che ij mè euj a lo vëddèisso!”.

⁴⁹Anlora tuti j’anvità d’Adonìa a son aussasse sbaruvà e a son andasne mincadun për soa stra. ⁵⁰Adonìa, ch’a l’avìa tëmma ‘d Salomon, a l’é ‘dcò aussasse e a l’é andàit a tachesse ai còrn dl’autar. ⁵¹A l’han arferije a Salomon: ”Venta ch’it sapie che Adonìa, për la pàu ch’a l’ha dël rè Salomon, a l’é andàit a tachesse ai còrn dl’autar an disend: ‘Che ancheuj rè Salomon am fasa giurament ëd nen fé meuire dë spa sò sërvent!”. ⁵²Salomon a l’ha dit: ”Se d'ora anans as compòrta coma ch’as deuv, a-j tombrà a tèra gnanca un dij sò cavèj, ma s‘a në farà ancora cheidun-a, anlora andrà a meuire!”.

⁵³Rè Salomon a l’ha comandà ch’a lo fèisso calé da l’autar. Chiel-sì a l’é andàit a prostërnesse dë 'dnans a rè Salomon, ch’a l’ha dije: “Artorna a ca toa!”.

Nòte

1. O ”ch’a deurma ant ij sò brass për scaudelo”.
2. O ”a l’ha conossùla pa”.
3. Cfr. 2 Samuel 3:4.
4. Cfr. 2 Samuel 12:24.