La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Levitich/Levitich 25

←Levitich 24

La Bibia piemontèisa Levìtich

Levìtich 26→

Levìtich

25

L’ann sabàtich

¹An sla montagna dël Sinai, Nosgnor a l’ha parlaje a Mosè. A l’ha dije: ²Faje savèj a j’Israelita sossì: ‘Cand che vojàutri i sareve intrà ant ël pais ch’i l’hai dave, minca set agn lassé arposé la tèra. A sarà n’ann d’arpòs an onor ëd ël Signor^[1]. ³Sëmna tò camp për ses agn, e për ses agn it podras pové toa vigna për cheujne ‘l frut. ⁴ Ël sétim ann, contut, a sarà n’ann d’arpòs për la tèra, n’ann d’arpòs consacrà al Signor: it dovras nen sëmné tò camp nì pové la vigna; ⁵it faras pa l’amson ëd lòn ch’a chërs da sol apress ëd l’ùltima mësson, nì it dovras cheuje le rape dle vis ch’it l’has nen povà: a l’avrà da esse n’ann d’arpòs complèt për la tèra. ⁶Ël frut ëd la tèra an arpòs a servirà d’alimènt a ti, a tò servent e a toa serventa, ai tò travajeur a giornà e ai forësté resident ch’a stan con ti. ⁷Lòn che la tèra a pòrta a servirà ‘dcò d’alimènt a tò cabial e a le bestie ch’a-i son an tò pais^[2].

L’ann ëd ël Giubileo

⁸Ti’t dovras peui conté set ësman-e d’agn, visadì, set vire set agn, ëd manera che coste set ësman-e d’agn a faran ël cont ëd quarantaneuv agn. ⁹Antlora, rivà ch’a sia ‘l dì des ëd ël sétim mèis, ch’a l’é ‘l dì dl’Espiassion, fà ch’a ‘rson-a ‘l còrn për tut ël pais: ¹⁰I diciarereve Sant l’ann ch’a fà sinquanta e i proclamereve la libertà a tuti j’abitant ëd ël pais. Col-lì a sarà l’ann ëd ël Giubilèo: coj ch’a l’avìo vendusse ‘l patrimòni a lo riavran andré, e coj ch’a l’avìo vendùsse tanme dë s-ciav a artorneran a soa gent. ¹¹Cost ann ch’a fà sinquanta a sarà për vojàutri un Giubileo: ant col ann-lì i sëmnereve pa e i mëssonereve nen lòn che la tèra a darà daspërchila, e i vendumiereve pa ij frut ëd la vigna ch’i l’eve pa povà, ¹²përchè l’ann ëd ël Giubileo a sarà n’ann sant: i mangereve mach lòn che la campagna a porterà da sola.

¹³Cost ann ëd ël Giubileo mincadun a riavrà andré ‘l patrimòni ch’a l’avìa vendusse. ¹⁴Për lòn, ant j'operassion ëd compra e ‘d vèndita, che gnun a vada a fraudé n’àutr frel israelita. ¹⁵Caté e vende an tnisend da cont dj’agn ch’a l’é passaje dal Giubileo dariè e ‘l nùmer ëd cheuite ‘d minca n’ann ch’a-i sarà fin-a al Giubileo ch’a-i ven. ¹⁶Pì agn a resto, pì àut a sarà ‘l pressi; nopà, s’a-i në resta ‘d men-o, a costerà ‘dcò ‘d men-o. ¹⁷Che gnun a trassa sò pròssim ma ch’a l’abia timor ‘d sò Dé. Mi i son ël Signor, vòst Dé. ¹⁸Fé l’ubidiensa ai mè decrèt, osservé mie decision e i abitereve sicur an vòst pais. ¹⁹La tèra a portrà ij sò frut, i në mangereve fin-a a esse sodisfàit e i podreve vive al sicur ant ël pais.

²⁰A peul desse ch’i ciamreve: “Còs mangerom-ne 'l sétim ann, s’i podoma nen nì sëmné nì cheuje?”. ²¹Ch’i sapie che 'l sest ann mi i manderai mia benedission përchè la tèra a pòrta lòn ch’a l’é necessari për tre agn. ²²L’ann ch’a fà eut i tornereve a sëmné ij vòstri camp, ma ancora i mangereve dl’ùltima archeujta, fin-a ch’a-i riva l’archeuita dl’ann neuv.

Ël drit ëd riscat ëd le tère

²³Le tère as peulo nen vende ‘d manera definitiva, përchè tut ël pais a l’é l’ mè, e për mi vojàutri i seve tanme d’aventissi e ‘d foresté. ²⁴Për lòn, ëd tute le tère ‘d vòst patrimòni i mantnireve ‘l drit ëd riscat. ²⁵Se un dij vòstri a dventa pòver e a vend un-a dle soe proprietà, col ch'a n'ha 'l drit ëd riscat, sò parent pì pròssim, a vnirà e a riscaterà lòn che sò frel a l'ha vendù. ²⁶Se cheidun a l’ha gnun parent ch’a lo riscata, ma a treuva ij mojen për riscatesse daspërchiel, ²⁷as calcolerà ‘l valor dj’anade passà apress ëd la vèndita e a pagherà al comprador ël valor dj’anade ch’a resto fin-a al Giubileo: parèj a sarà torna padron ëd sò patrimòni. ²⁸Tutun, s’a trova nen ij mojen për paghé coste anade, la part ch’a va a vende a restrà an podèj dël comprador fin-a a l’ann ëd ël Giubileo. An col temp-lì a tornerà an possess ëd sò patrimòni.

²⁹Se cheidun a vend na ca d’abitassion drinta na sità anmurajà, a në conservrà ‘l drit ëd dësangagi durant tut ël prim ann, da contesse dal dì dla vèndita. ³⁰Se tutun a l’ha pa riscatala anans ëd ël compiment dl’ann, la ca ch’as treuva drinta la sità anmurajà a rëstrà, sensa podèjla pì reclamé, coma proprietà dël comprador e ‘d sò dissendent. A podrà pa pì artorné ant l’ann ëd ël Giubileo, al prim proprietari. ³¹Nopà, ij drit dzora dle ca dle borgià nen anmurajà a son j’istess che ij drit dzora dij camp: as peulo riscatesse e, l’ann ëd ël Giubileo, a torneran andré al prim proprietari. ³²Për lòn ch’a riguarda le sità levìtiche, ij Levita a conservran për sèmper ‘l drit ëd riscat dzora dle ca dle sità ch’a son proprietà ‘d lor. ³³Qualsëssìa proprietà ch’a sia vendùa dai Levita - an tra le ca dle sità levìtiche - a dovrà esse artornà ant l’ann ëd ël Giubileo, përchè le ca dle sità levìtiche a son l’ùnich patrimòni ch’a l’han ij Levita an tra la gent d’Israel. ³⁴L’istess a l’é ‘l cas dij teren d’antorn ëd le sità dij Levita: a podran pa esse vendù, përchè ch’a son patrimòni përpetuo dij Levita.

J’ampréstit ai pòver

³⁵Se un dij tò frej israelita a tomba an miseria e it vëdde ch’a peul nen sostentesse, ti giutlo përchè a peuda seguité a vive dacant ëd ti^[3]. ³⁶Pretend pa da chiel d’anteresse nì ‘d compensassion. Dimostra parèj ch’it l’has timor ëd Dio an lassand vive tò frel dacant ëd ti. ³⁷Amprëstje pa ‘d sòld a 'nteresse e, s’it jë das da mangé, falo nen për tirene ‘n profìt^[4]. ³⁸Mi i son ël Signor, Dé vòst, ch’a l’ha fave seurte dal pais d’Egit për deve la tèra ‘d Canan e esse vòst Dé.

Ël drit ëd riscat ëd le përson-e

³⁹Se un dij tò frej a casca an misèria e as vend a ti, faje nen fé ij travaj dje s-ciav. ⁴⁰Tratlo tanme ‘n travajeur a giornà o ‘n forësté. A sarà a tò servissi an toa ca fin-a a l’ann ëd ël Giubileo. ⁴¹Antlora a rëstrà lìber, tant chiel che ij sò fieuj, as në tornerà a soa famija e arcupererà sò patrimòni. ⁴²J’Israelita a son ij mè servent ch’i l’hai faje seurte dal pais d’Egit: për lòn a podran pa esse vendù coma dë s-ciav. ⁴³Maltrata pa un dij tò fratej israelita coma s’it në fusse ‘l padron. Dimostra parèj che ti ‘t l’has timor ëd Dé.

⁴⁴S’it l’has da manca dë s-ciav o dë s-ciave, catje dai pòpoj ch’a stan d’antorn. ⁴⁵I podreve ‘dcò catene an tra ij foresté ch’a stan an mes a vojàutri, an tra le famije ch’a son ëvnùe a vive an mes a vojàutri, o d’an tra soe famije nassùe ant ël vòst pais. A saran vòstra proprietà. ⁴⁶ I-j podreve lassé an ardità ai vòstri fieuj përchè ch’a séguito a ess-ne ij proprietari. Lor-lì i-j podreve ten-e tanme dë s-ciav për sèmper. Ma gnun ëd vojàutri a podrà maltraté un dij sò frej israelita coma s’a në fussa ‘l padron^[5].

⁴⁷Se n’imigrant o ‘n forësté ch’a viv an tò pais a s’anrichiss e, a l’opòst un dij tò frej israelita a tomba ‘n miseria e as vend a col imigrant o a un dissendent ëd cola famija, ⁴⁸l’Israelita ch’a l’ha vendusse a l’avrà ‘l drit ëd riscat. Un dij sò frej a podrà riscatelo, ⁴⁹o sò barba o un sò cusin a podrà dësangagelo; a podrà fin-a riscatesse da chiel medésim s’a n’ha ij mojen për felo. ⁵⁰D’acòrd con ël comprador, a conterà j’agn passà da che a l’ha vendusse fin-a a l’ann ëd ël Giubileo, an valutand soe giornà parèj ëd cole d’un travajeur a giornà. ⁵¹Se ancora a resto tanti agn fin-a al Giubileo, a pagherà për sò riscat la part ch’a corispond al nùmer ëd costi agn. ⁵²Se dj’agn a në resto pòchi, a pagherà për sò riscat la part ch’a corispond al nùmer dë sti agn. ⁵³Tut ël temp ch’a passa con col ch’a l’ha catalo a sarà tanme ‘n travajeur a giornà. Maltratlo pa coma s’it në fusse ‘l padron. ⁵⁴S’a l’é nen ëstàit riscatà con cheidun-a dë ste manere-sì, a ‘rcupererà la libertà con ij sò fieuj l’ann ëd ël Giubilèo, ⁵⁵përchè j’Israelita a son ij mè servent. A son ij mè servent ch’i l’hai faje seurte dal pais d’Egit. Mi i son ël Signor, vòst Dé.

Nòte

1. O “la tera a osserverà ‘n Saba dël Signor”,
2. 25:1-7 cfr. Surtìa 23:10-11.
3. Cfr. Deuteronòmi 15:7-8.
4. Cfr. Surtìa 22:25; Deuteronòmi 23:19-20.
5. 25:39-46 cfr. Surtìa 21:2-6; Deuteronòmi 15:12-18.