La Bibia piemontèisa/Testament Neuv/Luca/Luca 1

←March 16

La Bibia piemontèisa Vangeli 'd Luca

Luca 2→

Luca

La Bìbia piemontèisa - Luca 01

1

Introdussion

¹A son tanti coj ch'a son pijasse l'incombensa^[1] 'd buté 'nsema ‘n racont dij fàit ch'a son compisse an tra 'd noi. ²Për fé lòn, a l'han dovrà le testimonianse ch'a son stane tramandà da coj ch'a j'ero stàit con ël Signor Gesù fin-a dal prinsipi e che peui a son dventà ministr^[2] ëd la Paròla. ³A l'é parèj che 'dcò mi i l’hai pijà la decision ëd fé d’arserche precise antorn a tut lòn ch'a l'é rivaje fin-a dal prinsipi e 'd butelo për ëscrit daséndje ardriss. Tut sòn i l'hai falo për ti, bin ëstimà Teòfil, ⁴përchè ti' t peusse conòsse con certëssa^[3] lòn ch'a l'han mostrate.

Anonsi a Sacarìa dla nassensa 'd Gioann

⁵Al temp d’Eròd, rè dla Giudèa, a-i j'era ‘n sacerdòt për nòm Sacarìa, ëd l'órdin^[4] ëd coj d’Abia^[5]. Soa fomna a l'era na dissendenta d’Aron e as ciamava Elisabeta. ⁶A j’ero tuti e dòi giust dë 'dnans a Nosgnor e a vivìo sensa rimprocc conform^[6] a tùit ij comandament e le prescrission dël Signor. ⁷Tutun, a l’avìo nen ëd masnà përchè Elisabeta a podìa nen avèjne e tuti e dòi a j'ero già pitòst anans con j’agn.

⁸Ora, antramentre che Sacarìa a selebrava l’ufissi divin dë 'dnans a Nosgnor përchè sò órdin a l'avìa sò torn ëd ròl, conforma a l’usansa dël sacerdòssi ⁹a l'han tirà a sòrt e a l'é tocà a chiel d'intré 'nt ël leugh pì sant dël Templi për fé l’oferta dl’incens. ¹⁰A-i j'era col di-lì tanta gent^[7] ch'a stasìa da fòra për preghé 'nt l'ora dl'oferta dl'incens^[8]. ¹¹A l'é pròpi 'n col moment-lì che n'àngel^[9] dël Signor a l'é fasse vëdde da chiel tnisend-se a la drita dl'autar ëd l'incens. ¹²Sacarìa, cand ch'a l'ha vëddulo, a l'é restane stravirà e a l'é sburdisse nen pòch, ¹³ma l’àngel a l’ha dije: “Àbie nen tëmma, Sacarìa, toa preghiera a l’é stàita scotà: toa fomna at darà ‘n fieul ch'it ciameras Gioann. ¹⁴It n'avras na contentëssa granda e tanti as arlegreran për soa nassensa, ¹⁵përchè chiel a sarà grand dë 'dnans a Nosgnor. Chiel a dovrà mai bèive 'd vin o 'd licor^[10], ma a sarà ampinì dlë Spìrit Sant fin-a da prima 'd soa nassensa^[11]. ¹⁶Chiel a farà artorné tanti Israelita a Nosgnor sò Dé ^[12]. ¹⁷Chiel a marcerà dë 'dnans a Nosgnor animà da lë spìrit e da la potensa 'd Elia^[13], a farà torna viré ij cheur dij pare anvers dij fieuj e dij dzubidient^[14] a la saviëssa dij giust, e tut sossì për pronteje a Nosgnor un pòpol bin dispòst.

¹⁸Anlora Sacarìa a dis a l'àngel: "Com é-lo ch'a podrìa mai rivé lòn ch'it ëm dise^[15]? Përchè i son vej e 'dcò mia fomna a l'é veja". ¹⁹L’Angel a l’ha rësponduje: “Mi i son Gabriel^[16]. I stago dë 'dnans a Nosgnor: a l'é chiel che l'ha mandame për parlete e për dete ste bon-e neuve. ²⁰Tutun, për motiv ch'it l'has nen chërdù a mie paròle, ch'as compiran cand ch'a në sarà l'ora, it restras mut, it podras pi nen parlé fin-a al di che ste còse a rivran”.

²¹ Ora 'l pòpol a spetava Sacarìa e a së stupìa che chiel a tardèissa tant a seurte dal leugh pì sant dël Templi. ²²Cand che peui a l'é surtì e a podìa nen parleje, a l'han capì che, ant ël leugh santìssim, chiel a l'avìa avù na chèica vision. A fasìa mach ëd gest, ma a podìa nen parlé. ²³Finì ij di 'd sò servissi, Sacarìa a l'é tornass-ne a ca,

²⁴Apress un pò 'd temp, Elisabeta, soa fomna, a l'é restà ansenta e a l'é tnusse stërmà da tuti apopré sinch mèis. Chila a l'ha dit: ²⁵"Sossì a l'é lòn che Nosgnor a l'ha fàit për mi ant ësto temp: a l'ha fame la grassia 'd gaveme la vërgògna 'd nen podèj caté 'd masnà!".

Anonsi dla nassensa dël Mëssia

²⁶Ant ël meis ch'a fà ses ëd la gravidansa d'Elisabeta, l'àngel Gabriel a l'é stàit mandà da Nosgnor a Nasaret, na borgià dla Galilea, ²⁷da na fijëtta da marié^[17] ch'as ciamava Marìa. A l'era stàita ampromëttùa an mariagi a n'òm ëd la dissendensa 'd David ch'as ciamava Giusèp^[18]. ²⁸E l'àngel, essend intrà 'nt ël pòst andoa chila a stasìa, a-j dis: "It saluto, ti ch’it ses la favorìa da la grassia. Nosgnor a sia con ti!^[19]". ²⁹Tutun, chila a l'é restà stravirà për motiv dë ste paròle, e a pensava còsa mai a vorèissa dì un salut parèj. ³⁰L'àngel a l'ha dije: "Marìa, àbie nen tëmma, përché ti 't l'has trovà grassia dë 'dnans a Nosgnor^[20]. ³¹Scota: Ti 't concepiras^[21] e 't butras al mond un fieul e it lo ciameras Gesù^[22]. ³²A sarà 'n grand, a sarà ciamà Fieul dël Pì-Àut e Nosgnor Dé a-j darà 'l tròno 'd David, Sò antich^[23]. ³³A regnerà an su Israel^[24] për sèmper, e sò regn a l'avrà mai pì fin". ³⁴Anlora Marìa a l'ha dije a l'àngel: "Com é-lo che lolì a podrìa riveme? Mi i son mai stàita con n'òm^[25]". ³⁵L'àngel a l'ha rësponduje: "Lë Spìrit Sant a travajerà an ti^[26] e la potensa dël Pì-Àut at farà ombra^[27]. Për col motiv-lì col ch'a nasrà da ti a sarà sant e a sarà ciamà 'l Fieul ëd Dé. ³⁶E varda, Elisabeta, toa cusin-a, a speta 'dcò chila, vèja coma ch'a l'é! A l'é già 'nt ël mèis ch'a fa ses ëd soa gravidansa, pròpi chila che tùit a disìo ch'a podìa nen avèj ëd masnà! ³⁷A-i é gnente che Nosgnor a peussa nen fé^[28]!". ³⁸Anlora Marìa a l'ha dit: "I son la serva 'd Nosgnor, ch'am sia fàit conforma a toa paròla". An col moment-là l'àngel a l'é partiss-ne.

Marìa e Elisabeta

³⁹Ora, an col temp-là, Marìa a l'é alvasse e a l'é andàita 'n pressa an Giudèa, fin-a a 'n paisòt an tra le colin-e. ⁴⁰Là a l'é intrà 'nt la ca 'd Sacarìa e a l'ha salutà Elisabeta. ⁴¹E a l'é rivà che, giusta 'nt ël moment che Elisabeta a l'ha sentù 'l salut ëd Marìa, ël cit ch'a l'avìa 'n pansa a l'ha fàit coma 'n sàut e Elisabeta a l'é stàita ampinìa da lë Spìrit Sant. ⁴²Elisabeta a l'ha sclamà a vos àuta: "Nosgnor a l'ha benedite ëd pì che d'ògni àutra fomna e benedìa a l'é toa masnà^[29]. ⁴³Com é-lo che la mare 'd mè Signor am fà l'onor ëd ven-e a feme na vìsita^[30]? ⁴⁴Përchè tut sùbit che 'l son ëd toa vos a l'é rivà a mie orije, ël cit ch'i l'hai an pansa a l'é sautà 'd gòj! ⁴⁵Ora, bonorosa a l'é cola ch' a l'ha chërdù che lòn che 'l Signor a l'ha dije a l'é sicur ch'as compirà".

El cant ëd Làuda 'd Marìa (Magnificat)

⁴⁶E Marìa a l'ha dit^[31]:"L'ànima mia a magnìfica Nosgnor. ⁴⁷e mè spìrit as arlegra an Nosgnor, mè Salvator, ⁴⁸përchè chiel a l'ha vardà con favor a l'ùmil condission ëd soa sërventa. D'adess anans tute le generassion am ciamran bonorosa, ⁴⁹përché 'l Potent a l'ha fame 'd còse grande e sò nòm a l'é sant. ⁵⁰Da na generassion a l'àutra Nosgnor a mostra soa misericordia a coj ch'a l'han ëd riguard për chiel^[32]. ⁵¹A l'ha dimostrà potensa con sò brass: a l'ha dësbërgiairà j'orgojos e j'arogant, ⁵²a l'ha tirà giù ij prinsi dai sò tròno e a l'ha esaltà coj ch'a son ùmij. ⁵³A l’ha gavà la fam a j’afamà, a l’ha mandà via jë sgnor a man veuide. ⁵⁴A l'ha giutà Israel, Sò servitor, arcordand-se 'd soa misericòrdia, ⁵⁵cola ch'a l'avìa promëttù ai nòstri antich, a Abraham e a soa dissendensa për sèmper^[33]".

⁵⁶A l'é parèj che Marìa a l'é stàita con Elisabeta apopré tre mèis e peui a l'é tornass-ne a ca soa.

La nassensa ‘d Giovan ël Batista

⁵⁷Parèj për Elisabeta a l’é rivaje peui ‘l temp dël part e a l'ha butà 'l mond un fieul. ⁵⁸Ij sò avzin e ij parent a l'han sentù che Nosgnor a l'avìa faje na grassia^[34] e as n'arlegravo ansem a chila. ⁵⁹E a l'é rivà che, passà eut di da la nàssensa, a son andàit a fé la sirconcision dël cit^[35], e a vorìo ciamelo Sacarìa, dal nòm ëd sò pare, ⁶⁰ma soa mare a-j fasìa oposission e a disìa: "Nò, as ciamërà Gioann". ⁶¹A l’han replicà: “Ma a-i é gnun ëd toa parentela ch'as ciama con ës nòm”. ⁶²Anlora a l'han fàit segn a sò pare për savèj coma che chiel a vorìa ch' ël cit as ciamèissa. ⁶³Chiel a l'ha fasse dé na taulëtta 'd sira e a l'ha scrivù: "Sò nòm a l'é Gioann". E tùit a në son ëstàit maravijà. ⁶⁴Pròpi an col istèss moment soa boca a l'é duvertasse e soa lenga a l'é dësgropàsse 'd manera che adess chiel a parlava ringrassiand-ne Nosgnor. ⁶⁵Tuti j'avzin a-j në son ëstàit ësbërlondì e për tuta la region ëd le colin-e dla Giudèa as parlava dë ste còse. ⁶⁶Coj ch 'a l'han sentuje a l'han goernaje 'nt ël cheur e a disìo: “Còsa në sarà-lo 'd cola masnà?”. An efet, la man ëd Nosgnor a l’era con chiel.

Làuda 'd Sacarìa e predission

⁶⁷Anlora Sacarìa, sò pare, a l'é stàit ampinì dlë Spìrit Sant e a l'ha profetisà con ste paròle: ⁶⁸"Ch'a sia benedèt Nosgnor, ël Dé d'Israel, përchè ch'a l'ha visità e liberà Sò pòpol, ⁶⁹e përchè a l'ha fane seurte un Salvator potent ant la ca 'd David, sò servitor. ⁷⁰Conform a lòn ch'a l'avìa nunsià dai temp antich për la boca 'd sò profeta sant, ⁷¹ch'i sarìo stàit salvà dai nòstri nemis, da le man ëd tuti coj ch'an veulo mal. ⁷²Nosgnor a l'ha fàit lolì për mostré ai nòstri antich soa misericòrdia e për arcordesse 'd soa santa aleansa, ⁷³ël giurament ch'a l'ha fàit a Abraham nòstr pare. Costa aleansa a promet d’acordene che ⁷⁴nojàutri, liberà da le man dij nòstri nemis, i lo servirìo sensa timor, ⁷⁵con santità e giustissia dë 'dnans a chiel, për tùit ij nòstri di. ⁷⁶E ti, pcita masnà, it saras ciamà 'l profeta dël Pì-Àut, përché ti 't andras dë 'dnans a Nosgnor për pronteje la stra^[36], ⁷⁷e për dé la conossensa dla salvëssa a sò pòpol ant la remission dij sò pecà. ⁷⁸Grassie a la bontà misericordiosa 'd nòstr Dé, la lus matinal dël cel a l'é 'n camin ch'a seurt d'ìmpit an su nojàutri, ⁷⁹për anluminé coj ch'a stan ant ël top e a l'ombra dla mòrt e për guidé ij nòstri pas an sël sënté dla pas^[37]".

⁸⁰E 'l fiolin a chërsìa e a dventava fòrt ant lë spìrit, e a l'ha vivù ant le region deserte fin-a al di 'd soa manifestassion a Israel.

Nòte

1. O "intraprende", "pijà l'inissiativa".
2. O "servitor".
3. O "arconòsse la certëssa", "it l'àbie la certëssa", "it l'àbie la conferma".
4. O "rangh", "ragrupament sacerdotal".
5. Cfr. 1 Crònache 24:10.
6. Let. "a marciavo", "a osservavo", a l'avìo 'n stile 'd vita conform a".
7. O "tut ël pòpol", "ël pòpol", "assamblament ëd gent".
8. O "ant l’ora dl’incens".
9. O "l'Àngel dël Signor" (categoria teològica a part).
10. Beivande ch'a l'àbio dë spìrit. Cfr. Nùmer 6:3.
11. O "già mentre a sarà drinta a soa mare".
12. O "fieuj d'Israel".
13. Cfr. Malachìa 4:5-6.
14. Ij cheur ëd coj ch'a ubidisso nen a Nosgnor.
15. O "Ma come i podrai mi conòslo?".
16. Cfr. Daniel 8:16; 9:21.
17. O "vèrgin".
18. Cfr . Maté 1:18.
19. Cfr. Maté 1:18.
20. O "ël favor". Edcò: "përchè Nosgnor a l’ha sernute!".
21. Let. "concepiras an tò vènter".
22. Cfr. Maté 1:21.
23. O "pare". Cfr. 2 Samuel 7:12-13,16; Isaia 9:7.
24. O "ca 'd Giacòb".
25. O "i conòsso gnun òm".
26. O "A vnirà an su ti".
27.  L'espression "at farà ombra" as arfà a la gloriosa presensa 'd Nosgnor  ch'a travaja (Surtìa 40:34-35; Salm 91:4). 
28. Cfr. Génesi 18:14.
29. O "Ël frut ëd tò vènter".
30. O "E da 'ndoa më ven-lo che la mare 'd mè Signor a ven-a da mi?".
31. Cfr. 1 Samuel 2:1-10.
32. O "ch'a l'han tëmma 'd chiel".
33. Cfr. Génesi 17:7. 1:46-55 cfr. 1 Samuel 2:1-10
34. O "na misericòrdia".
35. Cfr. Levìtich 12:3.
36. Cfr. Malachìa 3:1.
37. Cfr. Isaia 9:2.