Neuv Sermon Subalpin/Lòn ch’an rend përson-e giuste

Lòn ch’an rend përson-e giuste dëdnans a Nosgnor

Abresé: Ël proverbi a dis che “la tròpa fede a angan-a”. L’òm savi a sa che a venta nen fidesse tròp dla gent e gnanca ‘d nòst cheur. Tutun, a-i é quajdun ch’a l’é dël tut degn ëd fiusa: a l’é Nosgnor, ël Dé ver e viv ch’i podoma conòss-lo për ël mojen dla Bibia. A l’é pròpi da lì che chiel an parla, an ciama a dventé sò pòpol e a travajé al servissi dij sò propòsit. A l’é për lòn che ‘l pòpol ëd Nosgnor a l’é ciamà “ël pòpol di fedej”, ëd coj ch’as fido ‘d chiel. A son mai stàine delùs. Le leture bibliche dë sta Duminica a na parlo.

La stòria dël pòpol ëd Nosgnor travers ij sécoj a l’é la stòria ‘d coj ch’a son fidasse an Nosgnor Dé, ëd soa Paròla e promësse, e che për lòn a l’han marcià an sël senté che Nosgnor a l’avìa mostraje. A l’é për lòn che Nosgnor a l’ha diciaraje “giust”, ëd përson-e giuste dëdnans a chiel. A l’é nen ch’a fusso ‘d përson-e sensa macia o sensa difèt o ch’a l’avèisso gnun-e mancanse. A l’é mach che a son fidasse ‘d Nosgnor e për lòn a son mai restane delus.

A son nen fidasse ‘d lòn ch’a-j disìa sò cheur ëd lor , përchè ‘l cheur a men-a pi soens che ‘d nò a anganesse, a pijé ‘d bàilo. A son nen fidasse dle përson-e pretensiose dla polìtica o dla religion, ma a son fidasse ‘d Nosgnor. Për lor a l’é nen ëstàit sèmper belfé ‘d felo, përchè quaivòta, lòn che Nosgnor a-j disìa a-j smijava nen possibil o nen lògich, o fin-a contra ‘l bon sens, ma j’òm e le fomne ‘d Nosgnor a son fidasse an chiel e a son mai stane delùs.

La Bibia a conta ‘d tante përson-e ch’a son fidasse ‘d Nosgnor. A l’é ‘dcò për lon che la Bibia a l’é për nojàutri na testimoniansa pressiosa ‘d lòn ch’a càpita quand ch’as fida ‘d Nosgnor. Chiel a l’ha ‘d progèt strasordinari për përson-e parìja, tant ch’as podrìa dì che coj ch’as fido an Nosgnor a dvento lor istesse ‘d përson-e strasordinarie destinà a còse strasordinarie. A l’é ‘l cas dël përsonagi biblich d’Abraham e ‘d soa fomna Sara. Ant la fej ebràica e cristian-a Abraham a l’é na figura emblemàtica ‘d lòn ch’a veul dì fidesse ‘d Nosgnor. Abraham a l’é ciamà “ël pare dij chërdent” përchè dla fèj ant ël sens biblich, chiel a n’é ‘l model, l’esemplar.

Për Abraham e Sara soa fomna, Nosgnor a l’avìa ‘d grand progèt: lor a sarìo stàit la sorgiss, la rèis, ij grand, d’un popol motobin numeros. Mach ch’a-i era për lor “un problema”: a l’ero motobin vej e bin fòra d’età për avèj ëd masnà. Pura la promëssa ‘d Nosgnor a l’era ciàira. Avrìo-ne fidass-ne ‘d cola promëssa stravisanta? Éh, a l’avrìo fidass-ne, ma nen sensa dificoltà.

I.

La prima letura biblica dë sta Duminica a conta dl’anunsi fàit a Abraham e Sara, ch’a l’avrìo bin avù na masnà, e lolì a l’avija faje rije. Nen possibil? Ma tut a l’é possibil a Nosgnor s’a lo veul e a lo dis ch’a lo fà. Sté a sente. Nosgnor as serv ëd tre foresté për deje col anunsi.

Sara a arsèiv la promëssa d’un fieul. “Nosgnor a l’é manifestasse a Abraham a le Rol ëd Mambré antramente chiel a stasìa setà a l’intrada dla tenda ant l’ora pì càuda dël dì. A l’ha aussà j’euj e a l’improvista a l’ha vëddù ch’a l’ero rivaje tre foresté. Pen-a ch’a l’ha vëdduje da l’intrada dla tenda, a l’é andà ‘d corsa a feje ancontra e a l’é prostërnasse fin-a për tèra dëdnans a lor. A l’ha dije: “Cerea jë sgnor: s’i l’eve acordame vòst favor, feme l’onor ëd fé tapa da mi për un pò e ch’i sìa vòst sërvent. Arposeve a l’ombra dë st’erbo-sì e përmëtt-me ch’av pòrto d’eva për netieve ij pé. Ant ël mentre i andrai a pronteve da mangé: av agiutrà a fé torna camin, ch’a l’é për lòn ch’i seve passà da vòst sërvent. “Va bin, fà pura coma ch’it l’has dit”, a l’han rësponduje. Antlora Abraham a l’é intrà an pressa ant la tenda e a l’ha dije a Sara: “Cor, pija tre min-e ‘d fior ëd farin-a, ampastje e fane ‘d fogasse”. Peui Abraham a l’é corù al cabial, a l’ha pijane ‘n bocin tënner e grass e a l’ha dalo a un dij sò sërvent përchè tòst a lo prontèissa. Prontà ch’a l’é stàita la bestia da mangé, Abraham a l’ha pijà ‘d quajà brusca, ‘d làit fresch e la carn rostìa, e a l’ha servija a coj foresté e a l’é restà an pé davzin a lor a l’ombra dël rol mentre che lor a mangiavo. Peui a l’han dije: “Andoa ch’a l’é toa fomna?”, e Abraham a l’ha rësponduje: “A l’é ant la tenda”. Antlora un dij foresté a l’ha dije: “L’ann ch’a ven i sarai d’artorn për ësto temp, e Sara, toa fomna, a l’avrà butà al mond un fieul!”. Sara a l’ha sentije cole paròle da ant la tenda. An col temp lì, Abraham e Sara a l’ero tùit e doi pitòst vej, anans con j’agn, e Sara a l’avìa giumai passà l’età ‘d podèj avèj ‘d masnà. Parèj chila a rijìa da drinta ‘d chila e as ciamava coma a l’avrìa mai podù chila, frusta coma ch’a l’era, ëd gòde ‘l piasì d’avèj na masnà, e peui, fin-a sò marì a l’era giumai ‘dcò chiel tròp vej për cole ròbe-lì. Ma Nosgnor a l’ha dije a Abraham: “Coma ch’a l’é che Sara a l’é butasse a rije an pensand che na fomna tant veja a peuda nen caté na masnà? J’é-lo forse quaicòsa che për Nosgnor a podrìa disse tròp malfé? L’ann ch’a ven i tornerai da ti për ësto temp, e Sara, toa fomna, a l’avrà ‘n fieul!”. Sara a l'avìa tëmma d’arconòsse ch’a l’avìa ghignà, e parèj a l’ha dit: “A l’é nen vera ch’i l’hai gnignà”, ma chiel a l’ha dije: “Sì, it l’has pròpi ghignà” (Genesi 18:1-15).

II.

Ij giust a son coj ch’as fido “ànima e còrp” a Nosgnor. Lolì a resta valèivol ant ël Testament Neuv. Sté a sente lòn ch’a dis lë scond tòch dla Paròla ‘d Nosgnor ch’i l’oma për ësta Duminica, da la litra dl’apòstol Pàul ai cristian ëd Roma.

Giustificà e salvà. “Ora, donca, già ch’i soma stàit diciarà giust për la fej, i soma an pas con Nosgnor Dé grassie a Nosgnor Gesù Crist. A l’é për sò mojen ch’an son ëstàite dovertà le pòrte a costa condission ëd grassia anté ch’i stoma bin ferm e adess i spetoma con fiusa e ‘d gòj ël dì ch’i pijeroma part a la glòria ‘d Nosgnor. E nen mach lòn! Fin-a ant le tribulassion i trovoma ‘n motiv për arlegresse, përchè i savoma che la tribolassion a fà chërse nòstra costansa, e la costansa l’esperiensa, e l’esperiensa la speransa. E costa speransa a l’é bin fondà përchè i savoma bin coma ch’a sia grand l’amor che Nosgnor a l’ha për nojàutri, l’amor dont lë Spirit Sant ch’i l’oma arseivù a l’ha ampinìne ‘l cheur. Quand ch’i podìo fé pròpi gnente për arsané nòstra condission, Crist, ant ël temp che Nosgnor a l’avìa fissà, a l’é mòrt për nojàutri pecator. An efet, con pro ‘d pen-a i trovrìo quajdun ch’a sia dispòst a meuire për n’òm giust, ma ancora a podrìa desse che quajdun a volèissa bin meuire pr’ un benefator. Ma Nosgnor a l’ha dàit preuva dël grand amor ch’a l’ha për nojàutri an sossì: ch’a l’ha mandà Crist a meuire për nojàutri Quand ch’i j’ero mach ëd pecator (Roman 5:1-8).

III.

Ël mëssagi dl’Evangel ëd Gesù Crist, che ‘l giust a viv për la fej an Nosgnor Gesù Crist, a l’é portà anans dai cristian scond ël comandament diret ëd Gesù medésim. La tersa letura biblica për ësta Duminica a l’é dal vangel e a trata ‘d coma ‘l moviment cristian a l’é anandiasse. I-i vëddoma Gesù ch’a sern coj ch’a l’avran da esse ij sò apòstoj. Gesù a armarca che ‘l travaj da fé a l’é tant, ma coma ch’a sio pòchi coj ch’a cheujo soa dësfida e ch’a van për ël mond a nunsié l’Evangeli. Sto fàit-sì an descoragia pa! Ij propòsit ëd Nosgnor as compiran e gnun a-j podrà buteje d’antrap! Nojàutri i vorsoma fene part, ch’a costa lòn ch’a costa. Lesoma:

Le bzogn ch’a-i é ‘d mëssonor. “Ora Gesù as n’andasìa an tute le sità e le borgià an dotrinand ant le sinagòghe, nunsianda la bon-a neuva dël Regn e varend tute sòrt ëd maladìe e tute sòrt ëd magagne. An veddand jë strop ëd gent, a l’han faje compassion, përchè ch’a l’ero tuti pien ëd sagrin e dëscoragià tanme tante feje sensa ‘n bërgé. Antlora a l’ha dije ai sò dissépoj: “Sicur la mësson a l’é granda, ma a-i é pòchi mëssonor. Preghé, donca, ‘l Signor dla mësson, ch’a manda da pì ‘d mëssonor ant ij sò camp. (...) Gesù a l’ha ciamà sò dodes dissépoj e a l’ha daje autorità dzora j’ëspìrit ëscaros parèj ch’a-j taparèisso e a varisso ògni sòrt ëd maladìe e ‘d magagne. Costi-sì a son ij nòm dij dodes apòstoj: ‘l prim a l’é Simon (ciamà ‘dcò Pero) e Andrea sò frel; Giaco fieul ëd Zebedé, e Gioan, sò frel; Flip e Bartromé; Tomà e Maté, col dël pedagi; Giaco, fieul d’Alfé, e Tadé. Simon ël zelòta e Giuda Iscàriot, col istèss ch’a l’ha peui tradilo. Gesù a l’ha mandà coj dodes e a l’ha daje coste instrussion: “Andé nen dai pagan, e intré nen ant le sità dij Samaritan. Andé pitòst da le fèje perdùe dël pòpol d’Israel. Quand ch’i andreve, prediché cost mëssagi: “Ël regn dël cél a l’é avzinasse”. Varì ij malavi, mondé ij lebros, arsussité ij mòrt, taparé ij demòni. I l’eve arsèivù a gràtis e dé a gràtis. Porté nen d’òr, d’argent o d’aram an vòste sënture. Porté nen ëd borse da viagi, ni ‘n cambi ‘d veste, ni ‘d sàndole, ni ‘d baston, përché coj ch’a travajo a merito soa provianda. Quand ch’intre ant una sità o un vilagi, anformeve anans chi ch’a l’é degn d’alogeve e sté ambelelà fin-a ch’i parte da col pòst. Quand ch’i intre ‘nt na ca, salutela. Se cola ca a n’é degna, che vòsta pas a ven-a an su chila; ma se a n’é nen degna, che vòsta pas a torna da vojàutri. E se queicadun av arseiv nen e a scota nen vòstre paròle, antramentre ch’i parte da cola ca o da cola sità, sopaté la póer da vòsti pé. Iv diso an vrità, che coj dël pais ëd Sòdoma e Gomorra, ant ël Dì dël Giudissi a saran tratà con men rigor che cola sità. Iv mando coma tanti agnej an mes ai luv; guardé donca d’esse prudent coma ‘d serp e nossent coma ‘d colombe. Pijé guarda dla gent përché av daran ant le man dij tribunaj e av faran stafilé ant soe sinagòghe. I sareve mnà dëdnans ai governator e ‘dcò dëdnans ai re për motiv ëd mi, coma ‘d testimoniansa për lor e për ij pagan. Quand, nopà, av pijeran për esse giudicà, sagrineve nen ëd lòn ch’i l’avreve da dì, përchè an col istèss moment Nosgnor av darà le paròle giuste. Përchè i sareve nen vojàutri a parlé, ma a sarà lë Spìrit ëd vòst Pare ch’a parlarà an voi. Ora, ël frel a darà sò frel a la mòrt, e ‘l pare soe masnà; e le masnà a-i daran contra ai sò pare e a soe mare, e a-j faran meuire. I sareve odià da tuti për motiv ëd mè nom; ma chionque as bugera nen fin-a la fin a sarà salv. Quand ch’i sareve përseguità ant na sità, scapé ant n’àutra; in vrità iv lo diso ch’a l’avreve nen finì ‘d travërsé tute le sità d’Israel, anans che ‘l Fieul ëd l'Òm a sia vnù. Ël dissépol a l’é nen pì grand dël magister, ni ‘l servitor pì grand ëd sò padron. A l’é pro për ël dissépol d’esse parèj ‘d sò magister, e al servitor parèj ‘d sò padron. Se l’han ciamà ‘l pare dla famija ‘n Satanass tant pì a ciamran-ne parèj coj ëd soa ca” (Maté 9:35-10:8-23).

IV

A la fin ëd nòstre leture i l’oma ‘l Salm 116. Ël salmista a ringrassia Nosgnor përchè ch’a l’ha liberalo da na crisi ch’a mnassava soa vita medésima e a promëtt ëd conté a tuta la comunità dl’aleansa ël bin che Nosgnor a l’ha faje.

I veuj propri bin a Nosgnor. I veuj propri bin a Nosgnor përchè chiel a scota sèmper la vos ëd mie sùpliche; përché chiel as bassa për sente bin lòn ch’i-j diso. A l’é për lòn che mi i chiterai mai ëd preghé. La mòrt a l’avìa anvërtojà tùit ij sò soaster dantorn a mi; l’afror dla tomba a l’avìa ciapame. I l’hai vëddù mach ëd sagrin e d’aflission. Peui i l’hai invocà ‘l nòm ëd Nosgnor. I l’hai dije: “Nosgnor! Salva mia vita!”. Nosgnor a l’é giust e pien ëd compassion; nòst Dé a l’ha ‘d misericòrdia. 6Nosgnor a guerna coj ch’a l’han la fej dle masnà; i j’era sensa fòrse e chiel a l’ha salvame. Artreuva toa serenità, ànima mia, varda coma Nosgnor a l’ha fate dël bin. Chiel a l’ha liberà da la mòrt mia vita, ij mè euj da le lerme, ij mè pà da l’antrapesse.Parèj i séguito a marcé an tra coj ch’a vivo a la presensa ‘d Nosgnor. Am sento pien ëd fej, antlora i l’hai dit: “Nosgnor! I son fòrt sagrinà”. An mè afann I l’hai crijà: “Tuta sta gent a son mach dij busiard!”.Lòn ch’i podrìa fé për mostré d’arconossensa a Nosgnor për tut ël bin ch’a l’ha fame? Invocanda sò nòm, i aussrai ‘l brindes për selebré la salvëssa. 14I compirai le promësse ch’i l’hai fàit a Nosgnor; i lo farai dëdnans a tut sò pòpol. A j’euj ëd Nosgnor a l’é pressiosa la mòrt dij sò fidej. Nosgnor! Mi i son tò sërvent. Vera, i son tò sërvent, nassù an toa ca, ël fieul ëd toa serventa! Ti tl’has liberame da le caden-e. It smon-rai un sacrifissi d’arconossensa e invocherai ‘l nòm ëd Nosgnor. i compirai tùit ij vot ch’i l’hai fàit a Nosgnor an presensa ‘d tut sò pòpol - ant la ca ‘d Nosgnor, ant ël cheur ëd Gerusalem. Aleluia!” (Salm 116:1-2, 12-19)

Pregoma: Nosgnor! Ti che mai it falisse ‘d giuté e ‘d governé coj ch’it anleves përch’ a l’abio ‘d timor costant e amor anvers ëd ti, goernëne, it na pregoma, sota la protession ëd toa bon-a providensa, e fà ch’i l’abio sèmper timor e amor ëd tò Nòm sant; për Gesù Crist, nòst Signor. Amen.

Genesi 18:1-15; Salm 116:1-2, 12-19; Roman 5:1-8; Maté 9:35-10:8-23.