La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Samuel/1 Samuel 14

←1 Samuel 13

La Bibia piemontèisa Prim e scond lìber ëd Samuel

1 Samuel 15→

La Bìbia piemontèisa - 1 Samuel 14

1 Samuel

14

¹A l'é ancapitaje sòn: un di, Giònata, fieul ëd Saul, a l'ha dije al giovo scudié che a-j portava j'arme: "Ven, passoma anvers la garnison dij Filisté che a l'é da l'àutra banda 'd nòstra postassion e tacomje". E lolì a l'ha pa falo savèj a sò pare. ²Saul as trovava antlora an sla bariera 'd Ghibea a l'ombra d'un pomgranà, che a l'era an sl'èira a Migron, e con chiel a-i j'ero sessent òm. ³Ochia, fieul d'Achitob, frel d'Icabod, fieul ëd Pincas, fieul d'Eli, sacerdòt ëd Nosgnor a Silo, a portava l'efod. J'òm a l'ero pa antajasne che Giònata a l'era partì. ⁴Ore, an tra le travërsére che Giònata a sërcava 'd dovré për rivé al presìdi dij Filisté, a-i j'ero doi spron ëd ròch, un dë dsà e un dë dlà; ël prim a l'era ciamà Boses e l'àutr Sene. ⁵Ël prim a l'era a tramontan-a, da la banda 'd Micmas, lë scond a mesdì da la còsta 'd Ghibea. ⁶Giònata a l'ha dije al fiolin ch'a portava soe arme: "Doma, passoma fin-a a la garnison ëd costa gent nen-sirconcisa. I l’oma la fiusa che Nosgnor an giutrà, përchè nen a peul ampedì al Signor ëd dene la vitòria, ch’i sio nojàutri an pòchi o ‘n tanti!". ⁷Lë scudié a l’ha rësponduje: "Fà tut lòn ch'it l'has an ment: scota mach tò cheur! Mi i t'andrai dré daspërtut ch’it veules andé". ⁸Giònata a l’ha dije: “E bin, varda, noi i passeroma da cola gent, e 's faroma vëdde da lor. ⁹S’a crijo: ‘Spetene ch’i vnoma!’, anlora noi 's fermeroma a nòst pòst e i montroma pa anvers ëd lor. ¹⁰S’a crija: ‘Monté sì, monté sì!’, anlora i-i monteroma, përchè Nosgnor a-j butra an nòstre man. Che sòn a sia për nojàutri na marca".

¹¹Tùit e doi, donch, a l’han lassà che la guarnison dij Filisté a-j vëdèissa. Ij Filisté a l’han dije: "Vardé, j'Ebreo ch’a seurto da le balme 'ndova che a l'ero stërmasse!" ¹²E j'òm ëd pòsta a l'han rëspondùje a Giònata e a sò scudié, an disendje: "Monté vers ëd nojàutri, e noi 'v faroma savèj cheicòsa". E Giònata a l'ha dije a col che a portava soe arme: "Monta daré 'd mi, përchè Nosgnor a-j buta ant le man d'Israel!”. ¹³Giònata a l’é rampiasse con le man e ij pé, e lë scudié a-j tnisìa dapress. E dë 'dnans a Giònata a son tombà ij Filisté, e sò scudié a-j finìa.

¹⁴Sto-sì a l’é stàit ël prim trionf ëd Giònata e ‘d sò scudié: a l’han massà na vinten-a ‘d nemis ant na fassa 'd terèn ch'a mzurava la mità 'd na giornà.

Vitòria 'd tut Israel

¹⁵Lë sparm a l'era giumai spantiasse ant ël camp dij Filisté, ant la contrà e an tra tuta l’armeja; la garnison e coj che a ravagiàvo a son 'dcò stàit sesì da lë sburdiment; ël pais a tërmolava 'd pau e lolì a l'era tanme n'àfr mandà da Nosgnor.

¹⁶Le sentinele 'd Saul a Ghibea 'd Beniamin, a l'han vëddù che la moltitùdin dij nemis a corìa da na banda a l’àutra. ¹⁷Anlora Saul a l'ha dije a le trope ch’a tnisìa con chiel: "Fé l'apel për vëdde chi, dij nòstri, a l’é andasne". Fàit l'apel, a l’han trovà ch’a mancavo Giònata e sò scudiè. ¹⁸Saul a l'ha dit a Achia: "Fà vnì anans l'Èrca 'd Nosgnor!”. An col di-lì l'Èrca 'd Nosgnor as trovava ant ël campament dj’Israelita. ¹⁹Antramentre che Saul a parlava con ël sacerdòt, ël rabel an tra ij Filisté a chërsìa sèmper ëd pì e Saul a l'ha dije al sacerdòt: "Tira andaré toa man!".

²⁰Saul e tuta la tropa a son assemblasse e consultasse con chiel, peui a son rivà al camp ëd bataja. Ambelelà, ij Filisté, le spa ‘n man, as atacavo j’un j’àutri, e an tra ‘d lor a j’era la confusion la pì granda. ²¹Con ij Filisté a l’ero montà, com as costumavo, ëd mersenari ebreo ch’a stasìo a la broa dël campament. Ëdcò sti-sì a l'han viraje le spale e a son giontasse a j'Israelita 'd Saul e Giònata. ²²Tùit j'Israelita che a l'ero stërmasse ant ij mont d'Efraim, sentù che ij Filisté a scapavo, a son butasse a deje adòss e a combàtje. ²³An col di-là Nosgnor a l'ha daje la vitòria a Israel. Le bataje a son portassie fin-a dë dlà 'd Bet-Aven.

Ël pòpol a salva Giònata

²⁴An col' ocasion, ij combatent israelita as sentìo svers, përchè Saul a l’avìa pronunsià dzora dël pòpol costa 'mprecassion: "Maledì a sia col ch’a mangerà anans ëd sèira, prima che mi i l'àbia fàit arvàngia dij mè nemis". A l’é parèj che gnun a l'avìa ancora mangià. ²⁵Ore, për tuta cola banda a-i j'ero dë stòrse d'amel fin-a a ras ëd tèra. ²⁶La gent, rivà a la mira dij cotej dj'avije a l'han vëddù l'amel ch’a colava, ma gnun a l’é ancalasne a porté la man a la boca për tëmma ‘d cola ‘mprecassion. ²⁷Giònata, nopà, a l'avìa pa sentù l’amprecassion ëd sò pare dzora ‘l pòpol. Parèj a l’ha slongà la ponta dël baròt che a tenìa an man, a l'ha spërfondalo ant l'amel, e portà la man a la boca, ij sò euj a son arpijasse. ²⁸Ma un ëd la tropa a l'ha dije: "Tò pare a l'ha pronunsià dzora ‘d nojàutri costa 'mprecassion: ‘Maledì a sia l'òm ch’a pija cheicòsa da mangé!'". Për lòn tùit a l’ero sensa fòrse.

²⁹Giònata a l'ha rësponduje: "Mè pare a-j fà dël mal a nòstra gent. Vëdde bin coma che ij mè euj a son arlamasse, 'dcò pijànd mach un pòch d'amel! ³⁰E com a sarìa stàita tant pì gròssa la derota dij Filisté se la gent a l'avèissa mangià dla piàjta fàita ai Filisté!". ³¹An col di-là, ij Filisté a son ëstàit batù da Micmas a Aialon, ma la gent a l'era motobin straca. ³²Përparèj che l'armeja a l'ha marodà la ladrarìa 'd guèra, ciapand feje, beu e bocin ch’a l'han sgorzaje an sla tèra. Tuta l'armeja a l'ha peui mangiane anté ch’a l’avìo vërsane l‘ sangh.

³³Anlora a l'han faje savèj a Saul: "Varda che j'òm, a son an camin ch’a fan un pëccà contra 'd Nosgnor an mangiand dzora dël sangh ch’a l’han vërsà^[1]”. Chiel a l’ha rësponduje: “Vojàutri i seve nen ëstàit fidej a Nosgnor! Ore, feme rolé dacant na gròssa péra!". ³⁴Peui Saul a l'ha dije. "Sbardleve an mes ëd la gent e dije: ‘Mné mincadun sò beu e sò moton; sgorzeje ambelessì e mangene. Ma sensa pëcché contra 'l Signor an mangiandje con sò sangh’” Cola neuit tùit a l'han portà 'd soa man ël bestiam ch’a l'avìo e a l'han sacrificalo an col midem leugh. ³⁵A l’é parèj che Saul a l’ha consacrà n’autar a Nosgnor. Cola a sarìa stàita la prima vira che chiel a butava ‘n pé n’autar për Nosgnor.

³⁶Peui Sàul a l’ha dit: "Caloma 'd neuit contra dij Filisté e ravagiómje fin-a a primalba. Lassoma pa ch'a-i resta 'd soa gent viva!". Ël pòpol a l'ha dije: "Fà tut lòn che të smija mej ai tò euj" . Ma 'l sacerdòt a l'ha dit: "Acostóm-se a Nosgnor për consultelo bele sì". ³⁷Saul, donch, a l’é consultasse con Nosgnor. A l’ha ciamaje: “L'avrai-ne da calé a deje dapress ai Filisté? It-j butras ant le man d'Israel?". Ma Nosgnor, col-di a l'ha daje gnun-a rëspòsta. ³⁸Anlora Saul a l'ha dit: "Tùit ij cap dl'armeja ch'a ven-o sì. Avzineve e che as peussa conòsse col ch’a l'é stàit ël pecà ch’i l’oma comëttù ancheuj. ³⁹Përchè com a l'é vera che Nosgnor, ch'a l'ha liberà Israel, a viv, a fussa 'dcò mè fieul Giònata an colpa, chiel a dovrà meuire!" Ma gnun a l'ha ancalasne a dije nen.

⁴⁰Anlora Saul a l'ha dije a tut Israel: "Vojàutri, i stareve da na banda, e mi e Giònata, mè fieul, i saroma da l'àutra". La gent a l'ha rësponduje a Saul: "Fà lòn che a të smija mej a tò euj". ⁴¹Saul a l’é adressasse parèj al Signor, Dé d’Israel: Përchè l’has-to pa rëspondù ancheuj a tò sërvent? Signor, Dé d’Israel, se la colpa a l’é mia o ‘d mè fieul Giònata, fà che le sòrt a dago ‘Urim’; s’a l’é ‘d tò pòpol, fà ch’a dago ‘Tumim’”^[2]. La sòrt a l’ha designà Saul e Giònata, e pa nen ël pòpol. ⁴²Saul a l’ha dit: "Campa la sòrt an tra mi e Giònata mè fieul!". A l’é surtì designà Giònata. ⁴³Anlora Saul a l’ha dije: “Dëspiegh-me lòn ch’it l’has fàit”. Giònata a l’ha confessalo. A l’ha rësponduje: "I l'hai mach mangià un pòch d'amel con la ponta dël baston ch'i l'avìa an man: l'hai-ne da meuire?". ⁴⁴Saul a l’ha dit: “Che Nosgnor am fasa tombé a còl minca sòrt ëd mal s’it meuire pa!”.

⁴⁵Ma ‘l pòpol a l’ha replicà a Saul: “Dovralo andé a meuire Giònata, che a l'ha otnù costa gran vitòria a Israel? Ëd gnun-a manera: a sarìa na profanassion! Gnanca 'n cavej 'd soa testa a dovrà tombé, përchè Nosgnor a l’era con chiel cand ch’a l’ha fàit tut lòn ch’a l’ha fàit”. A l’é parèj che ‘l pòpol a l’ha salvà Giònata da la mòrt. ⁴⁶Saul a l’ha pì nen daje dapress ai Filisté, che a son artirasse an sò teritòri.

Ël regn ëd Saul

⁴⁷Saul, apress d’avèj otnù la dignità regal dzora d’Israel, a l’ha fàit la guèra contra tùit ij nemis ch’a-j stasìo dantorn: Moab, j’Amonita, Edom, ij rè ‘d Zoba, e ij Filisté. Contra tuti coj ch’as afrontava, chiel a në surtìa vitorios. ⁴⁸Saul a l’é acreditasse coma ‘n gran guerié: a l’ha butà an derota j’Amalechita e parèj a l’ha liberà Israel da tuti coj ch’a lo sachegiavo.

⁴⁹Ij fieuj ëd Saul a son ëstàit: Giònata, Isvi, e Malchi-Sua. Chiel a l'ha 'dcò avù doe fije; la pì granda as ciamava Merab e la pì giovo Micol. ⁵⁰Ël nòm dla fomna 'd Saul a l'era Achinoam, la fija d'Achimas. Ël nòm dël general ch'a comandava soa armeja a l'era Abner fieul ëd Ner, barba 'd Saul. ⁵¹Chis a l'era stait ël pare 'd Saul, e Ner, ël pare d'Abner, a l'era fieul d'Abiel. ⁵²Për tùit ij di dla vita 'd Saul la guera contra dij Filisté a l'é stàita dura e violenta: e tute le vire che Saul a trovava n'òm vajant as lo pijava con chiel an soa armeja.

Nòte

1. Cfr. Génesi 9:4; Levìtich 7:26-27; 17:10-14; 19:26; Deuteronòmi 12:16,23; 15:23.
2. Urim e Tumim a l’ero doi pére pressiose dël petoral dël gran sacerdòt ch'a l'ero 'dcò dovrà për tiré a sòrt. Cfr. Nùmer 27:21; 1 Samuel 28:6.