La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Re/1Re 14

←1 Rè 13

La Bibia piemontèisa Lìber dij Rè

1 Rè 15→

La Bìbia piemontèisa - 1 Rè 14

1 Rè

14

¹An col temp-là, Abia, fieul ëd Geroboam, a l'é vnùit malavi. ²Geroboam a l'ha dije a soa fomna: “Àoss-te, but-te a còl na vesta ordinària përchè as sàpia pa che ti 't ses la fomna 'd Geroboam e va a Silo. Ambelelà a-i é 'l profeta Achia, col che a l'avìa dime che mi i l'avrìa regnà dzora 'd costa gent. ³Pijte con ti des micon, ëd fogasse e un gròss tupin d'amel; va da chiel e ciàmje lòn ch’a në sarà dla masnà”.

⁴E la fomna 'd Geroboam a l'ha fàit parèj. A l'é alvasse, a l'é andàita a Silo e a l'é intrà ant la ca d'Achia, che a l'era vnùit bòrgno, përchè a-i s-ciairava pì nen për la veciaja. ⁵Nosgnor, contut, a l'avìa dije a Achia: “Varda, la fomna 'd Geroboam a vnirà a trovete për ciaméte n'oràcol a riguard ëd sò fieul, ch’a l'é malavi; ti 't-j diras parèj e përparèj. Chila a farà visa d’esse cheidun d’àutr”. ⁶Pen-a che Achia a l'ha sentù lë scarpisé dij pé ëd chila ch’a rivava a la pòrta, a l'ha dit: “Intra pura, fomna 'd Geroboam. Përchè fas-to visa d’esse n’àutra përson-a? Mi i l'hai 'd brute neuve për ti. ⁷Torna a toa ca e arferissje a Geroboam: ‘Nosgnor, Dé d’Israel a dis përparèj: Mi i l’avìa sernute^[1] da la furfa dël pòpol për fete cap d’Israel. ⁸I l'hai s-ciancà 'l regn da la man ëd la dinastìa davìdica për détlo a ti. Mach che ti 't ses pa portate parèj ëd David, mè sërvent, ch’a l'ha guernà ij mè comandament e a l'ha seguitame con tut sò cheur, an fasend lòn che a l'é giust dë dnans dij mè euj, ⁹Ti ‘t l’has fàit lòn ch’a l’é mal motobin da pì dj’àutri ch’a son vnùit anans ëd ti. It l’has fame motobin anrabié përchè ti ‘t ses fate d’ìdoj fondù ‘d metal; ti ‘t l’has avù mai gnun-a considerassion^[2] për mi. ¹⁰Përparèj che mi i son pront a mné 'l dësàstr^[3] ant la dinastìa 'd Geroboam. Mi i rancherai via minca 'n mas-cc ch’a fasa part dla famija ‘d Geroboam, s-ciav o lìber ch’a sia an Israel e fin-a ij malavi e j'invàlid^[4]. I brusrai la dinastìa 'd Geroboam^[5], coma ch’as fà con lë liam, fin-a che a sia consumà dël tut^[6]. ¹¹Ij can a dvoreran coj dla famija 'd Geroboam ch’a saran mòrt an sità, e ij voltor coj ch’a son mòrt an campagna. Mi, ël Signor, i l’hai parlà!’, ¹²Ma ti àuss-te e torna a ca toa. Cora che ij tò pé a rivran an sità, la masnà a sarà mòrta. ¹³Tut Israel a në farà plenta e a vnirà a soa seportura. Mach chiel, ant la famija 'd Geroboam a arseivrà 'd funeraj decoros, përchè mach an chiel a l’é trovasse cheicòsa 'd bon da part dël Signor Dé d'Israel ant la famija 'd Geroboam. ¹⁴Ël Signor a stabilirà dzora d'Israel un sò rè, ch’a dësblerà la casà 'd Geroboam. Tut sossì a rivrà bin tòst. ¹⁵Nen mach, ma Nosgnor a sangerà Israel, ch’a svanterà parèj ëd na cana ant l'eva. Chiel a eliminerà Israel da costa tèra bon-a ch’a l'avìa dàit ai sò antich e a jë sbardlerà da l'àutra banda dël fium Eufrate, përchè lor a l'han fàit motobin anrabié 'l Signor an fasend ëd paloch an onor d’Asera. ¹⁶Ël Signor a chiterà Israel e a lo butrà ant le man dij sò nemis për motiv dij pecà comëttù da Geroboam e fàit comëtte da Israel”.

¹⁷Përparèj che la fomna 'd Geroboam a l'é alvasse e a l’é artornà a Tirsa. Coma ch’a l'ha ancrosià la seuja 'd la ca, ël cit a l'é mòrt. ¹⁸Tut Israel a l’é vnùit a la seportura e a l’ha fàit plenta për chiel, conform la paròla che Nosgnor a l'avìa mandàje a sò sërvent, ël profeta Achia.

¹⁹J’àutri aveniment dël regn ëd Geroboam, con le guère ch’a l’ha fàit e soa manera ‘d governé, a son mëmorià ant ël volum dij Fàit dij rè d'Israel. ²⁰Ël regn ëd Geroboam a l'é durà vintedòi agn; peui chiel a l'è mòrt. Sò fieul Nadab a l'é suceduje coma rè.

Ël regn ëd Roboam an Giudèa

²¹Ant ël mentre, Roboam fieul ëd Salomon a regnava an sla Giudèa. Soa mare a l'era na fomna amonita për nòm Nama. Chiel a l'avia quarantun agn ant ël moment che a l'é vnùit esse rè e a l'ha governà për disset agn an Gerusalem, la sità che Nosgnor a l'avìa sernù an tra tute le tribù d'Israel për fess-ne soa abitassion^[7].

²²Durant ël regn ëd Roboam, la gent ëd la Giudèa a fasìa lòn ch’a l’é mal a j’euj ëd Nosgnor e a l’ha falo motobin anrabié për motiv dij sò pëccà ‘d lor, ch’a l’ero fin-a pì grev che coj dij sò antich. ²³Lor a l'han fin-a drissasse ëd colòne sacrà an sij brich, e statue d’Asera an tùit ij leu àut e sota minca n'erbo verd^[8]. ²⁴A l’han praticà fin-a la prostitussion sacrà dij mas-cc. A comëttìo j’istesse abominassion ch’a praticava ant ël pais la gent che Nosgnor a l’avìa parà via për feje pòst a Israel^[9].

²⁵Ant ël quint ann ëd rè Roboam, rè Sisach d'Egit a l'ha atacà Gerusalem^[10]. ²⁶Chiel a l'é portasse via ij tesòr dël templ ëd Nosgnor e dël palass real; a l'ha pijàit tut, comprèis jë scu d’òr che Salomon a l'avìa fasse fé^[11]. ²⁷Rè Roboam a l'ha fàit dë scu ëd bronz për buteje al pòst ëd j'àutri e a l'ha daje an conségna a j'ufissiaj dle vardie reaj dël palass ch’a prestavo servissi ëd protession a l'intrada dël palass real, ²⁸Tute le vire che 'l rè a visitava 'l templ ëd Nosgnor, la vardia real a-j portava andrinta, peui a-j portavo torna andaré ant la sala dla guardia.

²⁹J'àutri fàit dël regn ëd Roboam, comprèis ij sò sucess, a son anregistrà ant ël lìber ciamà Fàit dij rè 'd Giudèa. ³⁰Roboam e Geroboam a son sempe stàit an guera l’un con l'àutr. ³¹Roboam a l'é mòrt e a l'é stàit sotrà con ij sò grand ant la sità 'd David. Soa mare a l'era n'Amonita për nòm Nama. Sò fieul Abia a l'ha pijà sò pòst ëd rè.

Nòte

1. O “alvate fòra”.
2. Lét. “mi i son ëstàit campà darera 'd toa schin-a”, o “it l’has virame le spale”.
3. Dësastr: a-i é un gieu ëd paròle ant ël test ebràich. La paròla voltà "dësastr'' (רָעָה, ra'ah) a riva da la midema  rèis dl'espression "ti 't l'has pecà" ant ël v. 9 (וַתָּרַע [vattara'], da רָעַע, [ra'a']). Ij pecà 'd Geroboam a l'avrìo arseivù lòn che a jë spetava.
4. E mi" i gavrai fòra da Geroboam tui coj che a urin-o contra dla muraja, (comprèis coj) che a son tratnù e lassà lìber (o bandonà) an Israel. " Ël  significà precis dël pensé idiomàtich עָצוּר וְעָזוּב ('atzur v'asuv) a l'é pa sicur. Ij dòi termo a son ëd costuma considerà tanme opòst polar("s-ciav e òmo lìber" o "masnà e grand"),ma a peulo ëdcò esse sinònim, valadì ''tratnù e chità'' arferendze a gent ambranà e bon a nen.
5. La vision tradissional a comprend ël verb בָּעַר (ba'ar) tanme " a brusa". Dle vire la drugia a podìa vnì a taj tanme combustìbil (vëdde Esechiel 4:12,15).
6. Cfr. 1 Rè 15:29.
7. O “përchè sò nòm a-i fussa stabilì”.
8. Cfr. 2 Rè 17:9-10.
9. Cfr. Deuteronòmi 23:17.
10. Cfr. 2 Crònache 12:2-8.
11. Cfr. 1 Rè 10:16-17; 2 Crònache 9:15-16.

---