La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Giudes/Giudes 5

←Giudes 4

La Bibia piemontèisa Giudes

Giudes 6→

Liber dij Giudes

La Bìbia piemontèisa - Giudes 05

5

Càntich ëd Débora

¹An col di-lì, Débora e Barach, fieul d'Abinoam a l'han antonà cost cantich ëd vitòria:

²“Cand a Israel a son arviscolasse ij sò capitan^[1], ël pòpol a l’é presentasse volontari! Ch’a sia benedì Nosgnor! ³Sté a sente, voi ch’i seve ‘d rè! Fé tension, voi ch’i seve ‘d sovran! Mi i canto an onor ëd Nosgnor, i faso ‘d mùsica për Nosgnor, Dé d’Israel.

⁴Nosgnor! Cand che ti ‘t surtìe da Seir, cand che ti ‘t vnisìe anans trionfant për le vàude d’Edom, la tèra a tërmolava, ij cej a frissonavo e le nìvole as ëslinguavo tanme d’eva. ⁵Dë 'dnans a Nosgnor a le montagne a l’é vnuje ‘n frisson^[2], ëdnans a ti, Dé d’Israel, bele parèj dël Sinai^[3]!

⁶Al temp ëd Samgar, fieul d'Anat, ant ij di dle carovan-e^[4] 'd Iael, le stra a l'ero dzerte; ij viagiator a ciapavo ëd vieuj stërmà. ⁷Ij guerié a l’ero ràir^[5], a l’ero na rarità an Israel, fin-a ch’i son surtije mi, Débora, fin-a ch’i son surtije mi, mare^[6] d’Israel. ⁸Cand ël pòpol a l’era sernusse d’àutre divinità, é-lo ch’as trovava ‘n combatent an sità^[7]? Nò, as ës-ciairava nì në scu^[8] nì na lansa an tra ij quarantamila^[9] d'Israel!

⁹Mè cheur a l’é con vojàutri, cap dël pòpol, e con ij volontari generos ëd la nassion! Ch’a sia benedì Nosgnor! ¹⁰Canté, vojàutri ch’i monte ‘d sòme rosse^[10], astà dzora 'd valdrape, e vojàutri, ch'i marce për le stra! ¹¹Con na vos pì fòrta che cola dj’arcé, la gent a canta da para dj'abeivor le vitòrie ‘d Nosgnor, lòn che për grassia a l’ha compì Nosgnor, la liberassion ch’a l’ha acordà a Israel. Anlora ‘l pòpol ëd Nosgnor a l’é calà a le pòrte dle sità.

¹²Dësvijte, Débora, dësvijte! Dësvijte e taca na canson! Àuss-te Barach! Ciapa coj ch’a l’avìo ciapate, fieul d’Abinoam! ¹³Anlora coj ch’a l’avìo rëspondù a l’apel ëd guèra^[11] a son calà për giontesse ai vajant e ël pòpol ëd Nosgnor a l’é calà an camp për otnì mia vitòria contra ij guerié^[12] cananita.

¹⁴A son ëvnù da Efraim coj ch’a son ëd la sëppa d’Amalech. Dapress a j'andasìa Beniamin, tò frel, con ij sò soldà. Da Machir ij sò cap a son acorù, e da Zabulon coj ch’a pòrto ‘l baston ëd comand. ¹⁵Ij cap d’Issacar a stasìo con Débora; j’òm d’Issacar a sostnìo Barach. A son ëstàit mandà ‘nt la val sota ‘l comand ëd Barach. An tra ‘l clan ëd Ruben, tanti a l’ero antërdovà. ¹⁶Për che motiv ses-to restà an tra jë strop mach për sente ij bërgé ch’a son-o soe flute? An tra ij clan ëd Ruben a-i j'ero ‘d gran discussion! ¹⁷Ghilead a përdìa sò temp dë ‘d là dël Giordan, e Dan, përchè as në stasìa an sij sò vassej^[13]? Aser a restava an sla rivera dël mar e as në stasìa chiet ant ij sò pòrt^[14]. ¹⁸Tutun, Zabulon a l’era na gent pronta a dësfidé la mòrt, përparèj ëd Neftali, an sle colin-e dël pais.

¹⁹Donch, a son rivaje ij rè; ij rè ‘d Canan a son ëslansasse a l’atach an Tanach davzin a j'àque 'd Meghido, ma l'argent avosà a l'é pa stàita na pijàita 'd lor. ²⁰Le stèile a l’han combatù dal cel^[15], d'andova ch'a l'ero, a l'han assautà Sisera! ²¹A son ëstàit ësvërsà da la buria dël Chison: torent turbijos^[16], st'arianass dël Chison! Taca con fòrsa, ànima mia^[17]! ²²An col moment a l'é sentusse 'l galòp dij cavaj fugitiv: ij sò guerié a coro, a coro!

²³“Ch’a sia maledìa la sità ‘d Meros!”, a dis l’àngel ëd Nosgnor, “ch’a sia maledìa; ch’a sio maledì ij sò abitant përchè a son pa vnùit a giuté Nosgnor, a giuté Nosgnor con ij sò eròe. ²⁴Ch’a sia benedìa, an tra tute le don-e, Iael, la fomna d’Eber ël Chenita. Chila a dovrìa esse la pì arcompensà an tra le fomne ch’a vivo sota le tende! ²⁵Sisara a-j ciamava d’eva e chila a l’ha daje ‘d làit, a l’ha smonuje la quajà ant la san-a dij nòbij. ²⁶Apress, con la man ëd mancin-a a l’ha ciapà ‘n pichet e con un massuchèt da ovrié an soa man drita a l’ha frapà Sisera e a l’ha s-ciapaje ‘l cupiss an përtusandlo travers ël pols ëd la front. ²⁷Chiel a l'é angrignasse an tra ij pé 'd Iael, a l'é tombà, a l'é dëstendusse an tra ij pé 'd Iael, a l'é gombasse, a l'é robatà; ant ël pòst andova ch'a l'era piegasse: ambelelà a l'é cascà mòrt. ²⁸La mare 'd Sisera a vaitava da la fnestra, e a l'é butasse a brajé darera dla gelosìa: “Përchè sò chèr tarda-lo a rivé? Për che motiv ij sò chèr a van tant dosman?”. ²⁹Le pì savie ‘d soe dame a l’han rësponduje e 'dcò chila a l’é torna disse daspërchila: ³⁰“Sicura, a l'avran trovà da pijé ‘d botin, a partageran na fija, doi matòte^[18] a pr'un. Vestimente colorà për Sisera, na pijàita 'd color brodà; na vesta variolà a doi ricam, ladrarìa 'd guera për mè còl…”. ³¹Ch’a vado a meuire tuit parèj ëd Sisara, ij tò nemis, Nosgnor! Ma che coj ch'at veulo bin a sio parèj dël sol, cora ch’a sponta con tut sò splendor”.

Nòte

1. Ël significà dl'espression ebràica בִּפְרֹעַ פְּרָעוֹת (bifroa' pra'ot) a l'é pa sicur. A l'é pitòst pensasse a ''cap'' (חוֹקְקֵי, còcche): person-e e coj istess volontari che a podrìo sté an paralel poetich e che a fan pensé ambelessì che פְּרַעוֹת (pra'ot) a sia sinònim ëd חוֹקְקֵי (còqqe).
2. O " a bogiavo". Forma נָזֹלּוּ (nazollu) da la rèis זָלַל (zalal, "sopaté". Ëdcò jë LXX, la Pëssità sirìaca e 'l Targum a antendo la paròla an costa manera. Cheicadun antend ël verb נָזַל (nazal) për ''score, con torent d' eva piovan-a".
3. Cfr. Surtìa 19:18.
4. אֳרְחוֹת ('orcòt, "carovan-e") pitòst che אֳרָחוֹת ('oracòt, "le carzà") përchè a fà un paralel pì strèit , ant la riga dòp, "viagiator, viandant".
5. O “ij cap d'Israel a l'ero sensa fòrsa e ardiman”. Nen sicur ël significà dël sostantiv ebràich פְרָזוֹן (frason) . A-i é chi a lo vira con"cap" opura "coj che a vivo an campagna" opura ancora ''l'autorità 'd govern''. Combin che 'l nòm a sia al singolar, a smijerìa pì coletiv, da notesse ij verb al plural.
6. O “mare protetris”; soens ij profeta as ciamavo “ij pare” d’Israel; ant ësto cas Débora a l’é na mare profetëssa.
7. La paròla, לָחֶם (lachem), a ven fòra mach ambelessì: ''pòrte". לָחֶם (lachem), a podrìa esse un partissipi ëd Qal לֹחֵם (lochem) da la rèis verbal לָחַם (lacam, "lòta").
8. Eb: "Në scu, a peul pa esse vëddù, e gnanca na lansa." La partëtta ebraica אִם ('im) a porterìa andrinta un giurament ëd negassion.
9. Coma tradission "quarantamila"; ma sòn a podrìa esse n'esempi andova che 'l termo ebràich אֶלֶף ('elef) a s'arferiss a n'unità militar.
10. Nen vàire sicur lòn che a peul vorèj dì מִדִּין (middin, a la létera:"coverte a sela").
11. Let. “Ij dzorvivù” a l’opression dij Canané.
12. La tradussion a presupon che la preposission ב (scomëssa) prefissà a "guerié" a l'abia la fòrsa 'd "ant la capassità 'd".
13. Dan, përchè a l'avìa vivù da forësté resident, an sle nav." Ël verb גּוּר (gur) a s'arferiss al fàit ëd pijé residensa fòra da sò pais.Podrìa d'esse che ij Danita, pitòst che assemblesse a Barach, a son contentasse 'd trasferisse an sle còste dël Mar Gròss e 'd travajé ant ij cantié dle nav.
14. Nen pròpi sicur ël significà 'd מִפְרָץ (mifrats) : un sugeriment a podrìa esse"pòrt".
15. שָׁמַיִם (samaim) a peul esse voltà con cel o cej conform al contest.
16. Miraco ''ël fium d'antan''(קָדַם, qadam).
17. Costa linea a l'é tradissionalment considerà n'autoesortassion dël poeta-guerié, "Scarpisa ansima, ànima mia, con fòrsa!" La tradussion dël di d'ancheuj a ciapa 'l verb come adressà a Débora e a concepiss נֶפֶשׁ (nefesh) ant ël sò notòri sens ëd "gola" e a antërpreta עֹז ('òz," fòrsa”) tant'me genitiv attributiv (a la létera "còl ëd forsa", visadì "còl fòrt").
18. Ebràich: "na fàuda o doe për minca n'òm, che a l'é antërpretà tant 'me metàfora:''violenté''. Ël nòm ebràich"matòta/fija" a la létera a vorerìa dì "ùter" (רַחַם), e an cost contest, për estension ij genitaj feminin. Ël lengage scros ëd la mare ëd Sisera a podrìa orijé a la brutalità sessual an guera.