La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Giudes/Giudes 6

←Giudes 5

La Bibia piemontèisa Giudes

Giudes 7→

La Bìbia piemontèisa - Giudes 06

Liber dij Giudes

6

Israel a la mersì dij Madianita

¹An séguit, j’Israelita a son butasse a fé lòn che për Nosgnor a l’é n’ofèisa greva, e për lòn Nosgnor a l’ha lassaje tombé ant le man dij Madianita për sèt agn. ²Ël podèj dij Madianita a l’era fòrt crasant për Israel^[1] tant che për scampeje, j’Israelita a l’ero rivà fin-a a stërmesse ant le balme dle montagne, ant le tan-e e ant ij rivass ëd le bëcche. ³Minca na vira che Israel a l'avìa sëmnà ij camp, ij Madianita con j’Amalechita e con d’àutra gent dl’orient, a surtìo për ravageje^[2]. ⁴As acampavo an sël teritòri dj’Israelita e a butavo a sach tuti ij sò arcòlt fin-a an brova 'd Gasa, tant che a Israel a-j restava pì nen da mangé, nì ‘d feje, nì ‘d beu, nì ‘d borich. ⁵Përchè lor a rivavo an gran quantità parèj d’aliòstre. A l’ero sì tanti che nì lor, nì ij sò gamej a podìo contesse. A debordavo ant ël pais për ravagelo. ⁶A l’é parèj che ij Madianita a l'han ardovù Israel an miseria nèira e j'Israelita a l'han anvocà a tuta vos Nosgnor ch'a-j giutèissa.

⁷Ant ël moment che j’Israelita a l’avìo anvocà Nosgnor për ël mal ch’a-j fasìo ij Madianita, ⁸chiel a l’ha mandaje un profeta ch’a l’ha dije: “Parèj a dis ël Signor, Dé d’Israel: ‘Mi i l’hai tirave fòra da l’Egit^[3], i l’hai fave seurte dal pais anté ch’i j’ere dë s-ciav. ⁹I l’hai liberave da j’Egissian e da tùit ij vòstri craseur. I l’hai taparaje via dë 'dnans ëd vojàutri për deve soe tere. ¹⁰I l’hai dive: Mi i son ël Signor, vòst Dé; rende gnun-a adorassion a le divinità dj’Amorita andova ch’i steve. Mach che vojàutri i l’eve pa scotame^[4]’”.

Gedeon

¹¹N’àngel ëd Nosgnor a l'é vnùit un di a setesse sota ël terebint d'Ofra ch'a l'era 'd Joas, l'Abieserita; Gedeon, fieul ëd Joas, a batìa 'l gran andrinta a ‘n tòrcc da uva përchè a fussa pa portà via dai Madianita. ¹²L’àngel ëd Nosgnor a l’é fasse vëdde da chiel e a l’ha dije: “Nosgnor a l’é con ti, guerié vajant!”. ¹³Gedeon a l’ha rësponduje: “Car ël mè sgnor, s’a l’é vera che 'l Signor a l'é con nojàutri, përchè a l'é capitane tut sòn? Dov é-lo ch'a son tùit ij portent che a l'avìo contane ij nòstri antich, cand ch’an disìo: ‘Nosgnor l'han-ne pa fane seurte da l'Egit?’ Adess, contut, Nosgnor a l'ha chitane e a l'ha butane a la mersì dij Madianita. ¹⁴Anlora ‘l Signor midem^[5] a l'é adressasse a chiel e a l'ha dije: “Ti ‘t n’has la fòrsa: salva Israel dai Madianita. Son-ne pa mi ch'it mando?”. ¹⁵Gedeon a l’ha rësponduje: “Ma mè Signor^[6], coma podrai-ne mi salvé Israel? Varda: an tra la tribù ‘d Manasse, mè clan a l’é dij pì cit, e mi i son ël pì giovo ‘d mia famija!”. ¹⁶Anlora ‘l Signor a l’ha dije: “Sagrinte pa! Mi i sarai con ti e ti ‘t butras an derota ij Madianita coma s’as tratèissa mach ëd n'òm sol!”. ¹⁷Mach che Gedeon a l’ha ‘nsistù: “S’i l'hai trovà grassia a tò euj, dame un segn che it sie pròpi ti a parleme. ¹⁸Bugg-te pa da sì fin-a tant ch’i sarai d’artorn da ‘l prontete l’oferta ch’i veuj smon-te^[7]”. Ël Signor a l’ha rësponduje: “Va bin, i restrai ambelessì fin-a tant ch’it sie artornà!”.

¹⁹Anlora Gedeon a l’é andass-ne antëcà për pronté ‘n cravòt; peuj a l’ha ciapà ‘n sach ëd farin-a e a l'ha fane ‘d fogasse sens’ alvà. Parèj a l’ha butà la carn ant na cavagna, ël bròd ant na pèila e a l’ha portà tut sota ‘l terebint e a l’ha sporzùjlo. ²⁰L’àngel ëd Nosgnor a l’ha dije: “Ciapa la carn e le fogasse sens’ alvà, bùtje dzora ‘d costa pera e vërsje ‘l bròd”. E chiel a l’ha fàit parèj. ²¹Anlora l’àngel ëd Nosgnor, con la ponta dël baròt ch’a l’avìa an man, a l’ha tocà la carn e le fogasse sens’ alvà, e dal ròch a l’é surtije na giolà ch’a l’ha consumà dël tut la carn e le fogasse sens’ alvà. Peuj l’àngel dël Signor a l’é dësparì da soa vista. ²²Gedeon anlora a l’ha capì ch’a l’era stàit pròpi l’àngel ëd Nosgnor a parleje, e a l’ha dit: “Signor!^[8] mi pòvr òm! I l’hai vëddù l’àngel ëd Nosgnor an facia!”. ²³Ma ‘l Signor a l’ha dije: “Che la pas a sia con ti! Gnun-e tëmme: it meuireras pa!”. ²⁴Anlora Gedeon a l’ha drissà an col leu n’autar e a l’ha ciamalo: “La pas ëd Nosgnor^[9]”. Col autar as treuva ancora ‘ncheuj a Ofra dj'Abieserita.

Gedeon a dësbla l’autar dël dio Baal

²⁵Ëd cola midema neuit, Nosgnor a l'ha dije: “Ciapa 'l vailèt ëd tò pare e në scond bocin ëd sèt agn, dësbla dël tut l'autar ëd Baal, col ch'a l'avìa fàit tò pare e fà a tòch ël paloch sacrà ch'a-i ëstà davzin. ²⁶Buta peuj an pé an cò 'd cost ròch n'autar dedicà al Signor tò Dé e ardrissa tut da bin. Peui pija l'àutr vailèt e smonlo an olocàust an sël bòsch dël paloch sacrà che it l'avras fàit a tòch. ²⁷Gedeon a l’ha fàit tut lòn che ‘l Signor a l’avìa dije con l’agiut ëd des sërvent. Mach che a l’ha fàit tut lòn ëd neuit. A l’é pa ‘ncalasne ‘d felo ëd di për tëmma ‘d soa famija e dla gent ëd soa borgià. ²⁸L’andoman matin la gent a l’ha trovà l’autar ëd Baal tut drocà e che la bròpa sacrà a l’era stàita fàita a tòch, e dcò che lë scond bocin a l’era stàit smonù an sacrifissi an su n’autar neuv. ²⁹A son disse un con l'àutr: “Chi é-lo ch'a l'ha fàit sòn?”. A l'han arsërcà, a son anformasse e a l'han dit: “A l'é stàit Gedeon, fieul ëd Joas, ch'a l'ha fàit tut sòn!”. ³⁰Anlora la gent dla borgià a l'ha dije a Joas: “Pòrta fòra tò fieul e ch'a sia massà, përchè a l'ha dësblà l'autar ëd Baal e fàit a tòch ël passon sacrà ch'a jë stasìa aranda”. ³¹Tutun Joas a l’ha replicà a coj ch’a l’ero presentasse a chiel: “Com é-lo ch’i seve fave j’avocat difensor ëd Baal e fin-a voreve d’ess-ne ij vendicator? Chicassìa ch’as fà ‘l difensor ëd Baal a meuirerà anans primalba ‘d doman matin. Se Baal a l’é përdabon un dio, ch’as dësfenda daspërchiel, dagià che mè fieul a l’ha spianà sò autar!”. ³²A l’é për lòn che, da col di-lì Gedeon a l’ha ‘rseivù lë stranòm ëd Ierob-Baal, ch’a veul dì: “Che Baal as dësfenda daspërchiel”. An efet, Gedeon a l’avìa drocaje l’autar.

Gedeon a domanda a Nosgnor ch’a-j daga na preuva

³³Ore, tùit ij Madianita, j'Amalechita e d’àutra gent dl'orient a son mobilitasse e a l'han passà 'l Giordan an butand camp ant la pian-a d'Iesrael. ³⁴Anlora lë Spirit ëd Nosgnor a l’é ‘mpadronisse ‘d Gedeon, ch’a l’é butasse a soné ‘l còrn për ciamé ansema la gent ëd Abieser ch’a j’andèisso dapress. ³⁵Chiel a l'ha 'dcò spedije 'd messagé a Manasse, ch’a l'é 'dcò stàit anvità a ‘ndeje dapress ëdcò chiel; ëd nunsi a son ëdcò stàit mandà a le tribù d'Aser, Zabulon e 'd Neftali, ch’a son vnùite a giontesse a j'àutri.

³⁶Gedeon a l'ha dije a Nosgnor: “S’it ses an camin ëd salvé Israel për mia man, coma ch’it l’has dit, ³⁷varda, mi i butrai un toson an sl'èira: se a-i é 'd rosà mach an sla plissa 'd lan-a e tut ël teren a sarà sùit, i savrai che ti 't salveras Israel për mia man, coma ch’it l'has dit”. ³⁸Parèj a l'é stàit. Matin dòp, Gedeon a l'é aussasse bonora, a l'ha spërmù ël toson e a l'ha schissane la rosà: na copa a ras d'eva. ³⁹Gedeon a l'ha ancor dije a Dé: “Pijìtla pa con mi: ma mi i veui parlé na vira 'd pì. Lasme fé la preuva con ël plisson ëd lan-a, mach ancora na vira: che a resta sùit mach ël toson e che nopà a-i sia la rosà dzora 'd tuta la tèra. ⁴⁰Cola neuit Dé a l'ha fàit përparèj: mach la plissa 'd lan-a a l'era restà sùita e tuta la rosà a l'é spantiasse an sël teren.

Nòte

1. O “la man ëd Midian a l'é fasse greva dzora d'Israel”.
2. An ebràich: '' Midian, Amalech e ij fieuj dël levant a montavo contra 'd chiel''. La tradussion a presupon che וְעָלוּ (v'alu) a sia un boro 'd ripetission (da noté l' עָלָיו,'alaiv che a séghita).
3. Càiche testimòni d'antan a lesìa ''da la tèra d'Egit". מֵאֶרֶץ (me'erets, "da la tera ['d]") ch’a podrìa esse stàit gavà për assident da 'n midem ìncipit (da noté lòn che a séghita מִמִּצְרַיִם [mimmitsraim, "da l'Egit" ant ël vërsèt 13]).
4. O “i l'eve pa scotà mia vos”.
5. Cheicadun a identìfica Nosgnor e 'l nunsi an costa stòria coma che se a fùsso la midema Përson-a, da già che 'l messagé a figura 'l Signor. Ël rëscontr diret ëd Gedeon a l'é con l'àngel. Le preuve che Nosgnor e l'àngel dël Signor a son separà a son: 1) ël test ebràich a dis mach "Signor" ant ij vërsèt 14 e 16; 2) ant ël vërsèt 16 l'orator ant ël test ebràich a dis "Mi i sarai con ti" arferendse a Nosgnor; 3) Gedeon a s'adressa a l'àngel ant la forma reverensial: אֲדֹנִי ('adoni, "mè sgnor") ma al Signor come אֲדֹנָי ('Adonai, "mè Sgnor"); 4) ant ij vërsèt 22-23 Nosgnor e Gedeon a van anans a parlé dcò apress che 'l messagé a l'é dësparì (vërsèt 21). D'àutra part, se 'l Signor a fùissa pròpi present, visadì la ''Sechinà'', e an forma uman-a (''Teofania''), con l'amplicassion ëd "viré" soa testa da n'àutra banda da part ëd Gedeon, për nen vëdde la ''Glòria''; ore, përché Gedeon a l'avrìa-ne pa pì paura a la fin ëd la stòria për avèj vëddù Dé pitòst che sò àngel? A l'é coma se a sia staie në scambi an tra Nosgnor e sò àngel, seghità peui da na ciamada da part dël Signor. Ant la version a l'é butasse n'evidensa la distinsion an tra Nosgnor e sò mëssagé: an tute le manere la chistion a l'é doverta.
6. Gedeon a smija cossient ëd parlé con cheicadun ëd diferent e pì àut d'un nunsi, e a l'é adrëssasse tant 'me אֲדֹנִי ('adoni, "mè sgnor") ant ël vërsèt 13.
7. An ebràich: ''e i farai seurte mè don''. La precisa nuansa dla paròla ebraica מִנְחָה (mincah, "don") a l'é pa sicura an cost contest. A peul arferisse a 'n present smonù come marca 'd bon-a volontà o sotmission. An serte situassion un present a l'era smonù për pasié cheicadun che col che a ufrìa a podìa avèj ofendù. Ël mòt a podrìa dcò porté na conotassion sacrifical.
8. Ant ël test ebràich as les אֲדֹנַי יְהוִה ('Adonai Ihvh, "Signor", parèj dël vërsèt 15).
9. Adonai-Shalom