La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Re/2Re 9

←2 Rè 8

La Bibia piemontèisa Lìber dij Rè

2 Rè 10→

La Bìbia piemontèisa - 2 Rè 09

2 Rè

9

Ieu consacrà rè d’Israel

¹Ore, ël profeta Elisé a l'ha ciamà un ëd la consorterìa dij profeta e a l'ha dije: “Pàriete a parte^[1], ciapa cost tupin d'euli e va a Ramot-Ghilead. ²Pen-a ch'it ses rivà lì, serca Ieu fieul ëd Ieosafat ben Nimsi e pòrtlo drinta na càmera, e ch’a-i sio gnun d’àutri. ³Pija ël tupin e svërs-ne l’euli dzora 'd soa testa, an disend: ‘Sòn a l'é lòn che 'l Signor a dis: I l'hai consacrate rè dzora d'Israel’. Peui it dovërtras la pòrta e t'andras via pì che 'n pressa!”.

⁴Përparèj che 'l giovo profeta a l'é andàit a Ramot-Ghilead. ⁵Pen-a ch’a l’é rivaje, a l'ha trovà ij cap dl'armeja setà tùit ansema ambelelà. Parèj che a l'ha dit: “Comandant! I l'hai na neuva për ti!”. Ieu a l'ha ciamaje: “Për chi é-lo ‘d nojàutri?” A l'ha arbatù: “Për ti, comandant!”. ⁶Parèj che Ieu a l'é alvasse e a l'é intrà con chiel drinta na càmera. Anlora l'òm ëd Dé a l'ha svërsàje l'euli an testa an diséndje: “Sòn a l'é lòn che Nosgnor Dé d'Israel a dis: I l'hai designate rè dzora dël pòpol dël Signor, ansima d'Israel^[2]. ⁷It l’has da dëstruve la famija 'd tò sgnor Acab. Parèj, mi 'm pijerai l'arvangia contra 'd Iesebel përchè chila a l’ha fàit massé ij mè sërvent, ij profeta e d’àutri sërvent ëd Nosgnor. ⁸L'antrega famija d'Acab a andrà a meuire. Mi i rancherai via minca un dij dissendent mas-cc ëd la famija d'Acab, giovo o vej ch’a sio^[3], a fà nen anté ch’a stan. ⁹I farai dla dinastìa d'Acab parèj dla casà ëd Geroboam fieul ëd Nebat, e tanme la ca 'd Basa fieul d'Achia. ¹⁰Ij can a dvoreran Iesebel ant la doverta campagna 'd Iesrael: gnun andrà a sotréla^[4]”. Dit ch’a l’avìa lolì, a l'é scapà via.

¹¹Cora che Ieu a l'ha argionzusse a j'ufissiaj ëd sò padron, costi-sì a l'han ciamaje: “Va-lo tut bin? Com é-la che sto mat a l'ha fate vìsita?” A l'ha rësponduje: “Ah, deje pa da ment. Vojàutri i conòsse che rassa d'òm a sia e lòn che ‘d sòlit a bertavela”. ¹²Ma lor a l'han dit: “Nò! A l'é pa vera! Conta 'dcò a nojàutri lòn che a l'ha dite!”. Anlora a l'ha dije: “A l'ha parlame parèj e parèj. A l’ha dime che ‘l Signor a l’ha consacrame rè dzora d'Israel". ¹³Anlora mincadun ëd lor a l'é gavasse an pressa 'l mantel e a l'ha dëstendulo sota 'd chiel an sjë scalin^[5]. A l'é sonasse ‘l còrn e tùit a l'han crijà: “Ieu a l'é ‘l rè!”.

Ieu a massa Jeoram e peuj Acasìa

¹⁴Da col moment Ieu fieul ëd Ieosafat fieul ëd Nimsi a l'é butasse a cospiré contra ‘d Jeoram. Ora Jeoram a l'avìa dësfendù con tuta l'armeja israelita Ramot ëd Ghilead an facia 'd Casael, rè d'Aram. ¹⁵ Peui Jeoram a l'era tornà a ristabilisse an Iesrel da le ferìe arseivùe dai Sirian ant la guera contra Casael rè 'd Siria. Ieu a l'ha dije ai sò cambrada: “S’i veule pròpi për da bon^[6] che mi i sia ‘l rè, fé che gnun a seurta da la sità e a scapa a dijlo an Iesrael”. ¹⁶Anlora Ieu a l'é montà dzora 'd sò chèr e a l'é portasse vers Iesrael, andova Jeoram a l'era a let cogià e Acasia rè 'd Giuda a l'era calà a feje vìsita.

¹⁷Ore, la sentinela che a stasìa an sla tor ëd vàrdia an Iesrael a l'ha vëddù le trope 'd Ieu avzinesse^[7]. A l'ha crija: “I vëddo un trep ëd gent arambesse!”. Anlora Jeoram a l'ha comandà: “Mandé n'òm a caval a rëscontreje për ciamé: “É-lo ch’it ven-e an pas?”. ¹⁸Parèj che un sivalié a l'é andaje ancontra an disend: “Sòn a l'é lòn che a dis ël rè: ‘É-lo ch’it ven-e an pas?’” Ieu a l'ha replicà: “A son pa ij tò afé! Venme dapress”. La sentinela a l'ha arferì: “Ël mëssagé a l'é rivà da lor, ma a torna pa andaré”. ¹⁹Anlora 'l rè a l'ha mandà në scond òm a caval che, rivà da coj-lì a l'ha ciamaje: “Ël rè a veul savèj: ‘É-lo ch’it ven-e an pas?’”. Ma Ieu a l'ha rësponduje: “Còs at në fa-lo a ti ëd la pas? Ven-me dapress”. ²⁰La sentinela a l'ha arportà: “A l'é rivà da lor, ma a torna pa andaré. La manera 'd guidé 'l chèr a l'é cola 'd Ieu; an efet a guida parèj d'un mat”.

²¹Jeoram a l'ha comandà: “Tàcme ij cavaj al chèr!”. Cora che 'l chèr a l'é stàit atalà, Rè Jeoram d'Israel e Rè Acasìa 'd Giuda a son partì mincadun ansima a sò chèr. Lor a son andàit al rëscontr con Ieu, che a l'han arciapà ant ël camp ëd Nabòt ëd Iesrael.

²²Ant ël moment che Jeoram a l'ha vëddù Ieu, a l'ha ciamaje: “É-lo ch’it ven-e an pas?”. Chiel a l'ha rëspondù: “Coma ch’a podrìa essie ‘d pas se toa mare Iesebel a fà promossion d'idolatrìa e 'd pràtiche pagan-e?”. ²³Anlora Jeoram a l'ha virà sò chèr e a l'é scapà, an disend a Acasìa: ”Costa sì a l’é na tràpola, Acasìa!”. ²⁴Anlora Ieu a l'ha armà sò arch e a l'ha tiraje na flecia an mes ëd le spale 'd Jeoram. La flecia a l'ha trapassaje 'l cheur e chiel a l'é tombà an sij ginoj dzora 'd sò chèr.

²⁵Ieu a l'ha ordinà a sò ufissial Bidcar: “Tìrlo su e camplo ant ël teren che na vira a l'era 'd Nabòt ëd Iesrael. It n'avises-to? I j'ero mi e ti ansima al midem chèr al séguit ëd sò pare Acab, cora che Nosgnor a l'ha pronunsià st'oràcol contra 'd chiel: ²⁶‘I l'hai vëddù ier ël sangh ëd Nabòt e dij sò fieuj! Paròla 'd Nosgnor! Mi 't la farai spurghé an cost midem camp^[8]. Oràcol dël Signor’. Parèj adess, àuss-lo e camp-lo ant ës camp conform a lòn che Nosgnor a l’ha dit”.

²⁷Vëddù lòn, Acasìa rè 'd Giuda a l'é scapà via për la stra 'd Bet-Ha-Gan; Ieu a l'é staje a le còste e a l'ha comandà: “Frapé ‘dcò chiel-lì!”. E a l'han colpilo an sël chèr an sla rampa 'd Gur aranda d'Ibleam. Chiel a l'é riussì a rivé ancora a Meghido, ma ambelelì a l'é mòrt. ²⁸Ij sò servitor a l'han portalo a Gerusalem e a l'han sotralo con ij sò cé ant la Sità 'd David. ²⁹Acasìa a l'era vnùit esse rè 'd Giuda ant l'ann che a fà óndes ëd Jeoram fieul d'Acab.

La mòrt ëd Iesebel

³⁰Ieu a l'é rivà a Iesrael. Cora che Iesebel a l'ha sentù le neuve, a l'é fardasse j'euj^[9], rangiasse ij cavèj e a l'é butasse a la fnestra. ³¹Antramentre che Ieu a intrava për la pòrta, chila a l'ha dije: “É-lo ch’it ven-e an pas, sassin ch’it ses! Ti ’t ses pròpi tanme Zimri ch’a l’ha massà sò padron!”. ³²Chiel a l'ha beicà a la fnestra e a l'ha dit: “Chi a stà con mi, da mia part? Chi?”. E dòi o tre eunùch a son faciasse a vardelo. Ieu a l'ha dije: “Campela giù, cola fomna!”. ³³Përparèj che a l'han campala giù da la fnestra, e cand che chila a l'ha batù la testa an slë sternì, sò sangh a l'ha sbrincià contra la muraja e ansima ai cavaj, e Ieu a l'é passaie ansima con sò chèr. ³⁴Peui a l'é intrà, a l'ha mangià e beivù. A la fin a l'ha comandà: “Andé a sotré cola fomna maledeta, dòp tut chila a l'era fija 'd rè”. ³⁵Ma 'ndàit ch'a son për sotrela, a l'han trovà mach pì sò crànio, ij sò pé e le parmele ‘d soe man”. ³⁶A l'han arferijlo a Ieu che a l'ha dit: “A l'é averasse 'd pianta la paròla 'd Nosgnor che a l'ha dit për mojen ëd sò sërvent, Elia 'l Tisbita: ‘Ant ël camp d'Iesrael ij can a dvoreran la carn ëd Iesebel^[10]. ³⁷E 'l còrp ëd Iesebel a sarà parèj dë liam ant la campagna, përchè la gent a peussa pa pì arconòss-lo e dì: ‘Chila-sì a l'era Iesebel’”.

Nòte

1. Lett. “Sàndra  tò fianch ant la sintura”.
2. Cfr. 1 Rè 19:16.
3. O “comprèis déboj e debilità”. As podrìa 'dcò voltesse וְעָצוּר וְעָזוּב (v'atsur v'azuv) con ''Dèboj e bon a nen''. An ebràich: "e mi i rancherai da Acab coj che a orin-o contra na muraja (valadì j'òmo, ij mas-cc  n.d.t.) comprèis coj che a son artenù o bandonà an Israel: וְעָצוּר וְעָזוּב.
4. Cfr. 1 Rè 21:23.
5. An ebràich: ''e a son pressasse e a l'han ciapà mincadun sò mantel, an butàndje sota 'd chiel con l'òss (sic!) djë scalin:"  גֶּרֶם (gherem), "òss", a podrìa esse un termo técnich architetònich che an cost contest a descriva j'aussà, le pianà o jë spìgoj dj'ëscalin.
6. "E se costì a l'é vòst desideri, se i l'eve pròpi a ment." נֶפֶשׁ (nefesh) ëd régola dovrà për l'ànima për antonomàsia, ambelessì a s'arferiss a j'emossion e a la volontà.
7. "Ebràich: " שִׁפְעַה (shif'ah) la quantità [dj'òmo] 'd Ieu."An d'àutri vërsèt:" quantità, baron ", a l'é dovrà për na caterva 'd gamèj an Isaia 60:6 o ëd cavaj an Esechiel 26:10 o për na bondosità d'eva, Giòb 22:11; 38:34. Nopà שִׁפְעַת (shif'at) a smija esse na forma costrutiva dël sostantiv.
8. Cfr. 1 Rè 21:19.
9. An ebràich: ''a l'ha giontà d'antimòni a j'euj''. L'antimòni (פּוּךְ, puch) a l'era dovrà tanme blèt o fard. Ël narrator a la descriv tanme na meretris, un ròl che a l'ha antërpretà ant ël regn.
10. Cfr. 1 Rè 21:23.