La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Re/1Re 20

←1 Rè 19

La Bibia piemontèisa Lìber dij Rè

1 Rè 21→

La Bìbia piemontèisa - 1 Rè 20

1 Rè

20

L’armeja dla Siria a taca Samaria

¹Ore, rè Ben-Adad ëd Siria a l'ha assemblà tuta soa armeja, con chiel a j'ero trantedòi rè, ij sò aleà con cavaj e chèr ëd guèra. Chiel a l'ha marcià contra 'd Samaria, a l'ha butala sota assedi. ²Peui chiel a l'ha mandà 'd nunsi a rè Acab d'Israel, che a l'era an sità, disendje: “Sòn a l'é lòn che Ben-Adad a dis: ³'Tò argent e tò òr a son ij mè, tant come le pì bele dle toe fomne e dij tò fieuj. ⁴Ël rè d'Israel a l'ha rësponduje: “A l’é pròpi parèj com it dise, rè. Mi e tut lòn che a l'é mè a aparten-o a ti!”.

⁵Ij mëssagé a son torna vnùit e a l'han dije: “Sòn a l'é lòn che at dis Ben-Adad: I l'hai mandave 's mëssagi: venta ch'i t'ëm mande tò argent, òr, fomne e fieuj. ⁶Foma parèj: doman a st'ora-sì it mandrai ij mè servitor che a sërcran an tò palass e ant le ca dij tò sërvent. A portran via tut lòn ch’a sia pressios”. ⁷Anlora ‘l rè d'Israel a l'ha convocà tùit ij cap dël pais e a l'ha dit: “Marché da bin come che st'òm a sërca 'd provoché. An efet, a l'ha ciamà mie fomne, ij mè fieuj, argent e òr, e mi i l'hai pa savù dije che 'd nò”. ⁸Tuti j’ansian dël pòpol e la gent a l'han dije: “Venta pa che t'armëtte o che t'acete soe arceste”. ⁹Parèj che a l'ha dije ai nunsi ëd Ben-Adad: “Dije sòn al mè padron, ël rè, mi 't darai tut lòn ch’it l’has ciamame ant un prim moment dai tò servitor, ma pròpi lòn che it l'has ciamame a la fin i peus pa acetelo”. Përparèj che ij mëssagé a son tornà e a l'han daje sò rapòrt.

¹⁰Ben-Adad a l'ha mandaje n'àutr mëssagi: “Che ij mè dio am colpisso e fin-a am masso se a-i restrà pro ‘d póer an Samaria che ij mè soldà a peusso pa cheuje ant le man!”. ¹¹Ël rè d'Israel a l'ha rësponduje: “Col ch’a l’ha pen-a butasse adòss sò echipagiament da bataja a deuv pa gloriesse tanme ‘n guerié ch’a l’avèissa già vinciù!”. ¹²Cora che Ben-Adad a l'ha arseivù costa réplica, chiel e j'àutri rè a stasìo beivend ëd vin ant ij sò alògiament. A l'ha comandaje ai sò ufissiaj: “Pronteve a taché!” Peui a son prontasse a taché la sità.

Nosgnor a lìbera Israel

¹³Ore, un profeta a l'ha fàit na visità al rè Acab d'Israel e a l'ha dije: “Sòn a l'é lòn ch’a dis ël Signor: ‘Vëddes-to sta gròssa armeja? Bin, mi 't la darai an podèj, përchè ti t'arconòssa che mi i son ël Signor’”. ¹⁴Acab a l'ha ciamaje: “Për mojen ëd chi a sarà fàit?”. Chiel a l'ha rësponduje: “Sòn a l'é lòn che 'l Signor a l'ha dit: ‘Për mojen dij tò comandant ëd le provinse”. Acab a l'ha torna ciamaje: “Chi dara-lo l’òrdin d'atach?” A l'ha rëspoduje: “It lo daras ti!”.

¹⁵Përparèj che Acab a l'ha butà ansema ij 232 comandant dle provinse. Dòp a l'ha assemblà e ispessionà ‘l rest ëd l’armeja d’Israel: a l'ero 7.000 òm. ¹⁶Lor a mesdì a l'han fàit na surtìa, antramentre che Ben-Adad a seguitava a bèive ant ij sò quartié ansema ai trantedòi rè sò aleà, e a l’ero già mes cioch. ¹⁷Parèj, ël prim contingent ëd le trope dij comandant provinciaj a l’é butasse a seurte da la sità. Anlora 'd nunsi a l'han butà a l'avàit Ben-Adad: “Ëd trope a son vnùite fòra da Samaria. ¹⁸Chiel a l'ha comandà: “Se a son surtì an pas o për dé bataja, vojàutri ciapeje viv an tute le manere”. ¹⁹Ma ij comandant provinsiaj d’Acab e l’armeja antrega a l’era surtija për combate. ²⁰Mincadun ëd lor a massava l’aversari che as fasìa anans, e sùbit ij Sirian për la tëmma ch’a l’avìo a son scapà e j’Israelita a-j dasìo dapress. Rè Ben-Adad ëd Siria, a l'é scampà a caval ansema a càiche sivalié. ²¹Anlora 'l rè d'Israel a l'ha marcià fòra, fasend-se padron dij cavaj e dij chèr; e chiel a l'ha butà an dërota ij Sirian.

Nosgnor a dà n’àutra vitòria a Israel

²²Anlora 'l profeta a l'é avzinasse al rè d'Israel e a l'ha dije: “Sah! Sie fòrt an toe difèise, përchè cand ch’a vnirà la bela stagion, ël rè 'd Siria as bogerà contra 'd ti. Varda ti lòn ch’it l'has da fé”. ²³Mach che ij servitor dël rè d'Aram a l'han dije: “Ij dio israelita a son ëd dio ‘d montagna: cola-lì a l’é la rason ëd soa vitòria. Miraco se i-j tachèisso ant la pian-a i podrìo bàtje fàcil”. ²⁴Adess fà sòn: mach rimpiassa ij rè con ëd comandant vajant da camp!”. ²⁵Ti pronta n'armeja parèj ëd cola che it l’has përdù, con ël midem nùmer ëd cavaj e 'd chèr. Anlora noi i combatroma ant la pian-a e i në saroma padron sicura”. Chiel a l'ha dit che 'd si a costa propòsta e a l'ha fàit com a l'avìo daje consej.

²⁶Parèj, ant la bela stagion, Ben-Adan a l’ha torna butà ansema soa armeja e a l'ha marcià anvers Afech për taché Israel. ²⁷Cora che j'Israelita a son organisasse e a l'han arseivù ëd proviande, a son surtì fòra butàndje camp an fàcia. Lor a smijavo dòi cit ëstrop^[1] ëd crave, antramentre che j'Aramé a ampinìo la pian-a.

²⁸Anlora l’òm ëd Dé a l'é avzinasse al rè d'Israel e a l'ha dije: “Sòn a l'é lòn che a dis Nosgnor: ‘Da già che ij Sirian a l'avìo dit che Nosgnor a l'é mach un dio dle montagne e pa dla pian-a, mi it butrai an podèj costa furfa sensa fin. Parèj it savras che mi i son ël Signor’.

²⁹J'armeje a son ëstàite acampà un-a an facia dl'àutra për set di. Al sétim di la bataja a l'é ancaminasse, e j'Israelita a l'han massà 100.000 òm sirian ëd fanterìa ant un di sol. ³⁰A son restàine 27.000 ch’a son scapà an Afech, ant la sità, ma ij rampar a son drocaje a còl e a son mòrt. Ben-Adad a l'é dcò scapà: intrà drinta na ca a passava da na stansia a l'àutra për stërmesse. ³¹Ij sò consijé a l'han dije: “Varda, i l'oma sentù dì che ij rè d'Israel a son pasi e uman. Vestiómse con sach ëd tërliss e butomse 'd soastr an testa, peui i surtiroma ancontra al rè d'Israel për rendje nòstra capitolassion. Mëraco chiel at lass-rà vive”. ³²Përparèj che a son butasse a còl ëd veste ‘d sach e 'd còrde an sla testa, peui a son presentasse al rè d'Israel an diséndje: “Tò servitor Ben-Adad at dis: ‘it në prego, lasme vive!’” Acab a l'ha replicà: “É-lo ancora viv? Chiel a l'é mè frel!”. ³³J'òm, an cola rëspòsta, a l'han vëddùie un bon auspissi e a son pressasse a sërché na conferma da chiel, an disend: ”Ben-Adad a l'é tò frel!”. Acab anlora a l'ha arpijà a dì: “Andé a pijelo”. Ben-Adad a l'é portasse da chiel, e Acab a l'ha falo monté an sò chèr con chiel. ³⁴Ben-Adad a l'ha dit: “It tornerai le sità che mè pare a l'avìa portà via a tò pare. Ti 't podras dëspon-e 'd mercà an Damasch, pròpi come che mè pare a n'avìa an Samaria”. Anlora Acab a l'ha dije: “Bin, i veuj fé un tratà con ti anans ëd lassete andé”. Parèj che a l'é fasse n'aleansa e peui a l'ha daje 'l congé.

Un profeta a denunsia la condòta d’Acab

³⁵Anlora un dij mèmber dla corporassion dij profeta a l'ha dije a un dij sò colega për órdin ëd Nosgnor: “It në prego, dame na bela patela!”. Ma l'àutr a l'é arfudasse 'd patlelo. ³⁶L'òm d Dé a l'ha dije: “Da già che it l'has pa ubidì al Signor, pen-a che it saras congedate da mi un leon at masrà. E antramentre che chiel-sì a së slontanava a l'ha rëscontrà un leon ch’a l’ha tacalo e a l'ha massalo! ³⁷Peui chiel a l'ha trovà n'àutr òm e a l'ha dit: “Dame na bela patela!” E col-lì a l'ha patlalo a sangh. ³⁸An cola condission-lì, ël profeta a l'é andàit a speté 'l rè an sla stra, dòp d'esse deghisasse con na binda an sj'euj, për nen fesse arconòsse. ³⁹Cora ch’a passava 'l rè a l'ha dije: “Tò sërvent a l'era ant ël cheur ëd la bataja, cand che n'òm a l'é sautà fòra e a l'ha portame un përzoné. A l'ha dime: Guerna st'òm-sì! S’a dovèissa scapete, toa vita a pagherà për la soa opura it dovras sborsé un talent^[2] d'argent”. ⁴⁰Bin, antramentre che mi i j'era ciapà da na banda e da l'àutra, costì a l'é dësparì. Ël rè d'Israel a l'ha dije: “Ti ‘t l’has condanate da ti midem: la testimoniansa ch’it l’has dame a parla da chila”. ⁴¹E sùbit l'òm ëd Dé a l'é gavasse 'l bindel da j'euj e 'l rè a l'ha podù arconòsse che a l'era un dij profeta. ⁴²L'òm ëd Dé a l'ha dije: “Sòn a l'é lòn che a dis Nosgnor: ‘Për ël motiv che ti ‘t l’has lassà ‘ndé via l'òm ch’a dovìa esse butà a mòrt, ti 't pagras con toa vita e toa gent a patirà për motiv ëd sò pòpol”. ⁴³A lolì, ël rè d'Israel a l'è tornass-ne an Samaria anrabià e con amarëssa.

Nòte

1. Ël sostantiv voltà con  " cit ëstrop o trep" as treuva mach ambelessì. L'Antërpretassion comun-a a riva da la rèis verbal חשׂף, "da gavé për dësvestì. An cost contest ël nòm a s'arferiss a cheicòsa 'd ''dëspojà'' opura ''fàit patanù''. חשׂף a riva da na rèis verbal che as treuva mach ant ël Salm 29:9 e che a veul dì '' motiv ëd na nassensa nen mura. An cost cas-sì a podrìa arferisse a crave stimà për cite përchè nà prima dël temp.
2. Ël tërmo ebràich כִּכָּר (chiccar, "sèrcc") a s'arferis ëd costuma a cheicòsa 'd riond. Cora che a l'é dovrà për metaj a podrìa arferisse a 'n pèis a forma 'd disch fàit ëd metal o a n'unità standard ëd pèis, an géner considerà un talent. Ël pèis acetà për un talent ëd metal a l'é apeupre 150 lire d'argent.