La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Giudes/Giudes 13

←Giudes 12

La Bibia piemontèisa Giudes

Giudes 14→

La Bibia piemontèisa - Giudes 13

Liber dij Giùdes

13

Nassensa ‘d Sanson

¹J’Israelita, con soa mala condòta, a l'ero torna ancaminasse a ofende Nosgnor, e chiel a l’ha butaje ant le man dij Filisté për quarant’ agn.

²A Zora a-i j'era n’òm ëd la tribù dij Danita ch’as ciamava Manoach. Soa fomna a l’era stéril e a l’avìa mai catà ‘d masnà. ³L'àngel ëd Nosgnor a l'é comparije a sta fomna e a l'ha dije: “Varda, ti 't ses ësteril e van-a ant l'avèj ëd fieuj, ma contut, sàpie ch’it l’avras un fieul. ⁴Ore, vardte dal bèive 'd vin o 'd beivanda fërmentà, o dal mangé nen ch'at renda 'mpura. ⁵Përchè ti 't l’avras un fieul^[1]. It dovras mai tajeje ij cavèj, përchè 'l matòt a sarà consacrà a Nosgnor, un Nasiré^[2], fin-a dal sen ëd soa mare; chiel as ancaminerà a liberé Israel dal podèj dij Filisté.

⁶Anlora la fomna a l'é andàita a contèilo a sò marì. A l’ha dije: “N’òm ëd Nosgnor a l’é vnùit a troveme. A smijava a n’àngel ëd Nosgnor tant ch'a l’era majestos. Mi i l'hai pa ciamaje d'andova ch’a rivèissa e chiel a l'ha nen fame savèj sò nòm. ⁷A l’ha mach dime: ‘It l’avras un fieul. D'ora anans it dovras pì nen bèive ‘d vin o d’àutre beivande fërmentà, nì it dovras mangé ‘d ròba 'mpura, përché la masnà a sarà sacrà a Nosgnor da prima dla nassensa fin-a al di ‘d soa mòrt’”. ⁸Anlora Manoach a l’ha suplicà Nosgnor e a l’ha dit: “ It në prego, Signor! Che l'òm mandà da Dé che ti 't l'has mandane a peussa vnì ancora na vira da nojàutri, e che an mostra^[3] lòn ch’i l'avroma da fé për ël cit cora ch'a sarà nà!”.

⁹Dé a l'ha esaudì Manoach e l'àngel ëd Nosgnor a l'é torna vnùit a trové la fomna, antramentre che a l'era setà an campagna, e sò marì Manoach a j'era pa. ¹⁰Dun-a, la fomna a l'é corùa a ‘nformé sò marì e a l'ha dije: “Varda che a l'é comparime l'òm che a l'era vnùit da mi l'autërdì”. ¹¹Manoach a l'é alvasse, a l'ha tenù dapress a soa fomna, rivand da l'òm e a l'ha dije: “Ses-to ti l'òm che a l'ha parlà a mia fomna?”. E chiel a l'ha rësponduje: “I son pròpi mi!”. ¹²“Ant ël moment che toa paròla as compirà,” a l'ha dije Manoach, “cola ch'a sarà la régola për la masnà e còs ventrà-lo fé për chiel?”. ¹³L'àngel ëd Nosgnor a l'ha rësponduje a Manoach: “Tut lòn ch'i l'hai proibije a sta fomna, che chila a në fasa astinensa. ¹⁴Ch'a vada pa a mangé nen ël ël frut ëd la vigna, nì che a bèiva pa 'd vin, e nen beivanda fermentà, ch'a mangia gnente d'impur e che chila a vada a osservé tut lòn che i l'hai comandaje”. ¹⁵Anlora Manoach a l'ha dije a l'àngel: “I vorìo tant che ti ‘t restèisse ambelessì con nojàutri. Lassa ch’it prontoma ‘n cravòt da mangé”. ¹⁶Sòn, përchè Manoach a savìa pa ch'a l'era l'àngel ëd Nosgnor^[4]. Ma l'àngel dël Signor a l'ha dije a Manoach: “Ëdcò se ti 't podèisse tnìme sì, mi i podrìa pa mangé dël tò mangé; contut, se ti 't veule fé n'olocàust, smonlo a Nosgnor”. ¹⁷Anlora Manoach a l'ha dije a l'àngel dël Signor: “Dime tò nòm, ëd manera che, compìe toe paròle, nojàutri i peussa onorete!”. ¹⁸Ma l'àngel ëd Nosgnor a l'ha rësponduje: “Përchè ciames-to mè nòm? Mè nòm a l'é pa cheicòsa che j'uman a lo peudo comprende!^[5]”. ¹⁹Anlora Manoach a l'ha pijàit ël cravòt e l'oblassion e a l'ha smonùje an olocàust a Nosgnor; e na ròba maravijosa a l’é capitaje antramentre che Manoach e soa fomna a vaitavo^[6]. ²⁰Mentre che la giòla a montava da l’autar al cel, ëdcò l’àngel ëd Nosgnor a l'é montà con la fiama dl'autar, sota j'euj ëd Manoach e 'd soa fomna, e lor a son campasse con la facia a tèra. ²¹L'àngel ëd Nosgnor a l'é pa pì mostrasse nì a Manoach nì a la fomna: anlora Manoach a l'ha capì ch'a l'era stàit l'àngel dël Signor.

²²Apress, a l'ha dije a soa fomna: “Nojàutri i l'oma risigà 'd meuire sicura, përchè i l'oma vëddù Dé^[7]. ²³Se Nosgnor a l'avèissa avù la volontà ëd fene meuire,” a l'ha rësponduje soa fomna, “a l'avrìa pa acetà da nòstra man nì olocàust nì oblassion; a l'avrìa nen mostrane tut sòn e a l'avrìa pa fane scoté 'd ròbe parèj”. ²⁴La fomna 'd Manoach a l'ha peui catà na masnà che a l'ha ciamà Sanson^[8]. Ël cit a chërsìa e Nosgnor a l'ha benedilo, ²⁵e lë spìrit ëd Nosgnor a l'ha ancaminà a anvaselo mentre ch’as trovava al Camp ëd Dan, an tra Zora e Estaol.

Nòte

1. N'autra opsion a l'é cola 'd volté, "it ses già ampedìa e it l'avras un fieul''. L'arferiment al sò esse nen drua (vërsèt 3) a sugeriss che sò consepiment a l'àbia ancora da essie, ma a l'é possìbil che mach l'afermassion ëd prima a rifleta soa prospetiva , përchè për lòn che a la riguarda a l'é sempe stéril. Conform costa version, ant ël vërsèt 5 l'àngel a arvela la vrità a chila che an realtà a l'ha consepì da pòch e adess a l'é ampedìa. La manera 'd dovrela a favoriss costa antërpretassion.' L'agetiv predicà הָרָה (harah, "[esse / a ven a esse] an condission") da d'àutre part a l'ha un valor ëd tradussion al passà (1 Samuel 4:19) o al present (Génesi 16:11; 38:25; 2 Samuel 11: 5). (L'us an Isaia 7:14 a l'é discutù, ma na tradussion al present a l'é possìbil ambelelì sicura.) Ancora na possibilità a sarìa che chila a l'àbia consepì antant che l'àngel a parlava.
2. O "buté a part Dé." Tradissionalment ël termo ebràich נָזִיר (Nasir) a l'é stàit tradovù "Nasirita". La paròla a riva dal verb נָזַר (nasar, "dediché, sacré, separé"). Cfr. Nùmer 6:1-5.
3. Jë LXX a l'han "anlùmina", antendend l'ebràich as peul lese וִיאִירֵנוּ (vi'irenu, "dé a la lus") pitòst che lese 'l TM, וְיוֹרֵנוּ (viorenu, "mostré").
4. Le paròle ''a l'ha dit sòn'' a son dàite ant la tradussion për ciairiment. Manoach a l'avrìa dovù savèj da coste paròle che l'àngel a figurava Nosgnor. Ant la conta d'anans ël narator a l'ha anformà 'l letor che col che a vìsita a l'é l'àngel dël Signor, ma Manoach e soa fomna a l'han pa capilo. Ant ij vërsèt 5 e 7 l'àngel a s'arferis a "Dé" (אֱלֹהִים,'elohim), pa al Signor (יְהוַה, Iëhvah). La fomna 'd Manoach a l'ha ciamà 'l visitator "n'òm ëd Dé " e "l'àngel ëd Dé" (v.6), antramentre che Manoach a prega 'l "Signor" (אֲדוֹנָי,'adonai) e a ciama 'l visitator "n' òm mandà da Dé" (vërsèt 8).
5. "Përchè ciames-to mè nòm? As peul pa comprende!" L'agetiv ebràich פִּלְאִי (pil'i, "maravijos, ch'as peul pa capì") a s'arferiss a lòn che a l'é na categorìa daspërchila e a va da 'd là dla pien-a comprension dl'òm. Da noté che costa paròla a l'é dovrà an Salm 139:6, andova che la conossensa 'd Dé a l'é dëscrivùa come nen comprensìbila e che as peul pa rivéie.
6. "Fasend n'assion strasordinaria antramentre che Manoach e soa fomna a vardavo" a manca dla sostansa dl'argoment. La tradussion a presupon che l'espression "ël mëssagé dël Signor" a sia stàita perdùa ant l'omoioteleuton visadì da doi paròle che a finisso dla midema manera. Se ël test an orìgin a lesìa לַיהוָה מַלְאַךְ יְהוָה (laihvah mal'ach ihvah), l'euj dlë scriba a podìa esse sautà dal prim יְהוָה a lë scond, an lassand sté për assident doe dle tre paròle. Pì tard la congiunsion וּ a sarìa stàita giontà a lòn che a séghita: מַפְלִא (mafli') për rason sintàtiche. N'autra possibilità a l'é che un soget pronominal (הוּא, hu') a sia perdusse për aplografìa valadì për eror ëd trascrission.
7. Opura "n'esse dzornatural". Cheicadun a pija 'l termo ebràich אֱלֹהִים ('elohim) tanme nòm divin ("Dé") ambelessì, ma sòn a smija pa probàbil da già che ël vërsèt 21 a n'anforma che Manoach a l'ha capì che costì a l'era 'l nunsi ëd Nosgnor, nen Dé chiel midem. Sicura, a podrìa esageré për ènfasi. N'àutra sernia, cola seghità ant la tradussion, a fà vëdde che Manoach a l'ha capila tanme divinità pì cita. Ël termo אֱלֹהִים ('elohim) a l'é càiche vira dovrà da na divinità andividual è càiche vira dovrà da n'àutra entità diferenta dal Signor. As peul pa pensesse che Manoach a fùissa un monoteista sofisticà da la mira teològica.
8. Ël nòm original a l’é “Simson”, ma “Sanson” a l’é col ëd nòstra tradission.

---