La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich/Letra 'd Geremìa

La Bibia piemontèisa Ij Deuterocanònich

Introdussion

Litra 'd Geremia

6^[1]

¹Costa-sì a l'é na còpia dla litra che Geremìa a l'avìa mandà a coj ch'a l'avìo da esse deportà a Babilònia an esili dal rè dij Babilonèis. A l'é stàita scrita për comunicheje 'l mëssagi che Dé a l'avìa comandaje.

Ël pòpol a l'ha dë 'dnans un perìod longh d'esili

¹Për motiv dij pecà che vojàutri i l'eve comëttù dë 'dnans ëd Dé, i sareve dëportà a Babilònia coma d'esilià da Nebucodenesar, rè dij Babilonèis. ²Për lòn, cand ch'i rivreve a Babilònia i l'avreve da resté ambelelà për motobin d'agn, për un temp longh, fin-a a sèt generassion; apress ëd lòn mi 'v porterai via da là an pas. ³Ore, an Babilònia i vëdreve d'ìdoj fàit d'argent, òr e bòsch, che la gent a pòrta an sle spale, e ch'a fan tëmma ai pagan. ⁴Fé donch atension ëd nen dventé coma jë strangé o 'd fé che la tëmma 'd costi dio av fassa padron ëd vojàutri, cand ch'i vëdde la furfa anans e darera 'd lor ch'a-j rend l'adorassion. Dì pitòst an vòst cheur: "A l'é a ti, Nosgnor, ch'i l'oma da rendje l'adorassion". ⁷Përchè mè àngel a sarà con vojàutri, e chiel a guernrà vòstre vite.

J'ìdoj a l'han gnun valor

⁸La lenga 'd coj ìdoj a l'é stàita modlà da d'artisan. Bele s'a son curvì d'òr e d'argent, a son ëd dio fàuss e a peulo gnanca parlé. ⁹Coma ch'a fà na tòta ch'a veul fesse bela, cola gent-lì a pija d'òr, a fà 'd coron-e e peuj a-j buta an sla testa dij sò dio. ¹⁰Na vira mincatant ij sacerdòt pagan a robo l'òr e l'argent ai sò dio e peui a lo deuvro për soe spèise përsonal; ¹¹as n'ancalo fin-a a fene 'd cadò për le meretriss sacrà. ¹²Coj ìdoj d'argent, d'òr e 'd bòsch a-j vesto con ëd vestimente coma la gent, ma a san pa guernesse da la ruso e da le càmole. ¹³A pòrto a còl ëd mant ëd pórpora, ma a venta netieje la facia përchè as quato 'd póer. ¹⁴Cheidun ëd lor a 'mbrànca na cavija regal coma ch'a fà 'l governator ëd na region; ma se a-j ven fàita n'ofèisa a peulo pa fé meuire 'l colpèivol. ¹⁵Cheidun d'àutr a ten an man un pugnard o n'àpia, ma a peul nen dësfend-se an cas ëd guèra o contra dij lader. ¹⁶Da tut sossì a l'é ciàir ch'a son pa 'd dio, përparèj àbie gnun-a tëmma 'd lor.

¹⁷Coma che 'n vas ës-ciapà a serv pa pì a nen, ¹⁸parèj a son j'ìdoj ch'a l'han butà ant ij sò templ. Ij sò euj a son pien ëd la póer solevà da l'andé e vnì dij visitator. E giusta com as saro le pòrte dël palass dë 'dnans a tui coj ch'a l'àbio ofendù 'l rè, për podejlo ciapé e condané a mòrt, parèj ij sacerdòt pagan a saro ij santuari dij sò ìdoj con pòrte rinforsà, stanghe e saradure, për tëmma che ij làder a ven-o a porteje via. ¹⁹Ij sacerdòt a visco ant ij templ ëd candèile pì che a soa ca, ma ij sò ìdoj a peulo vëdd-ne gnanca un-a. ²⁰J'ìdoj a son coma cole trav dël templi ch'as dis che da 'ndrinta a sio rusià da le càmole. ²¹Ij verm a dvoro ij sò vestì e lor gnanca as n'antajo. Ël fum ëd le candèile a fà vnì nèir sò visagi. ²²An sù sò còrp e an sù soa testa as pòso 'd ratavolòire, ëd róndole e d'àutri osèj; cheivòta a-i rivo 'dcò ij gat. ²³Da tut sossì a l'é ciàir ch'a son pa 'd dio, përparèj àbie gnun-a tëmma 'd lor.

²⁴J'idoj pagan a son ëstàit curvì d'òr për soagneje, ma s'a-i é pa cheidun ch'a-j ras-cia via 'l ruso, lor a peulo nen ësplendrì. Lor a sentìo nen gnanca cand ch'a l'ero stàit fondù. ²⁵Coj ìdoj-lì as treuvo an sël mërcà a qualsëssìa pressi. A son mach ëd ciòse, a dan pa 'd segn ëd vita. ²⁶A son sensa pé, e për lòn a son portà an procission a spala. A l'é parèj ch'a dan la dimostrassion ëd vàire ch'a son da dëspresié. As në vërgògno fin-a ij sò fedej. ²⁷An efet, j'ìdoj, s'a tombo për tèra a son nen bon d'aussesse torna an pé. Buteje dë 'dnans dj'oferte a l'é coma buteje dë 'dnans a 'd mòrt. Ij sacerdòt pagan a smon-o 'd bestie an sacrifissi a coj ìdoj, ²⁸e peuj a në vendo la carn për fé 'd sòld. Soe fomne a buto sota sal na part ëd cola carn e a la guerno për lor sensa dé nen ai pòver e ai malavi. ²⁹Ëdcò le fomne ant n'ëstat d'ampurità, o apress d'avèj catà 'd masnà, a toco le carn ëd cole vìtime. Da tut sossì a l'é ciàir ch'a son pa 'd dio, përparèj àbie gnun-a tëmma 'd lor.

³⁰Coma podrìo-ne esse ciamà 'd dio? Fin-a 'd fomne a smon-o 'd sacrifissi ^[2] a coj ìdoj d'argent, d'òr e 'd bòsch! ³¹Ant ij sò templ ij sacerdòt a stan setà a testa dësquatà, con ëd vestimente s-ciancà, la testa tosonà e la barba tajà. ³²A uco e a crijo dë 'dnans ai sò dio coma che vàire a fan al disné 'd na seportura. ³³Con ij vestì ch'a l'han gavaje ai sò ìdoj, ij sacerdòt pagan a fan ëd vestì për soe fomne e për ij sò cit. ³⁴Coj ìdoj, sia ch'a 'rsèivo dël bin coma dël mal, a peulo pa contracambié. A peulo nen pijé n'òm e felo vnì a esse 'n rè, nì 'd felo tombé da sò tròno. ³⁵L'istess a peulo pa dé 'd richësse grande e gnanca quat sòld. Se cheidun a l'ha faje 'n vot e peui a lo manten pa, coj ìdoj a podran pa ciamèjne cont. ³⁶A peulo pa liberé cheidun da la mòrt, nì dësfende 'l débol da la violensa dij prepotent. ³⁷A peulo pa deje torna la vista ai bòrgno, nì sostnì chi ch'as treuva an dificoltà. ³⁸A l'han gnun-a compassion për le vìdoe e a dan gnun agiùt a j'orfanin. ³⁹J'ìdoj 'd bòsch, curvì d'òr o d'argent, a son parèj dle pere dle montagne. Ij sò fedej a l'avran da vërgogness-ne 'd lor. ⁴⁰Com as fà-lo alora a pensé o a dì ch'a son ëd dio?

La folairà 'd rende l'adorassion a 'd mistà pagan-e

Fin-a ij Babilonèis a dzonòro ij sò ìdoj. S'a-i é un ch'a l'é mut a lo pòrto a sò dé Bel e a-j ciamo 'd felo parlé, coma se Bel a podèissa scoteje! ⁴¹Ma lor, con tuta soa 'nteligensa, a diso 'd podèj pa chité coj ìdoj ch'a son gnanca dotà 'd sens! ⁴²Le fomne dij Babilonèis, peuj, as gropo a vita con ëd filsele e a van aranda dle strà anté ch'as buto a brusé 'd bren tanme 'd'ancens. ⁴³Se un ch'a passa da lì a në pòsta un-a da part, cola-lì as concèd a chiel. Peui, cand ch'a torna, la fomna a dà 'd nòm a la compagna ch'a l'ha davzin, përchè ch'a l'é stàita lassà da banda e gnun a l'ha dësblà soa filsela. ⁴⁴Tut lòn ch'a l'ha da fé con j'ìdoj a l'é mach d'ambreuj. Për lòn, coma ch'as fà a pensé o a dì ch'as trata 'd dio?

⁴⁵Coj ìdoj a son fàit da d'artisan e d'oréfiss; a son donca nen d'àutr che 'n prodòt ëd la man ëd n'òm. ⁴⁶Se gnanca coj ch'a l'han faje a vivo tant a longh, ⁴⁷com a podrìo-ne soe euvre esse 'd dio? Coj artisan a l'han lassà ai sò ardité mach n'ambreuj ch'a-j fan onta. ⁴⁸An efet, s'a s-ciòpa na guèra o na chèich dësgrassia a mnassa j'ìdoj, ij sacerdòt pagan as consulto për pijé la decision d'andova arfugesse con i sò ìdoj. ⁴⁹Coma ch'as fà a nen comprende ch'a peulo pa esse 'd dio, dal moment che a peulo nen salvesse da daspërlor, nì da la guèra, nì da d'àutre dësgrassie? ⁵⁰Sicoma ch'a son fàit ëd bòsch curvì d'òr e d'argent, un di a sarà ciàir a tuti ch'a son ëd dé fàuss. ⁵¹Pòpoj e rè a arconosran che coj-lì a son pa 'd dio, ma mach ël prodòt ëd l'òm. An lor a-i é nen ch'a sia divin. ⁵²Chi, donch, a comprendrà pa che j'ìdoj a son pa 'd dio?

⁵³J'ìdoj dij pagan a butran mai cheidun an sël tròno d'un pais e a podran mai fé pieuve. ⁵⁴Lor a san gnanca pijesse soèn dij sò anteresse e a l'é ciàir che a podran gnanca salvé cheidun ch'a-j fà tòrt. ⁵⁵A son ëd bon a nen, parèj dij cornajass ch'a vòlo ant tra cel e tèra. Se 'l santuari 'd coj ìdoj 'd bòsch curvì d'òr e d'argent a pija feu, ij sò sacerdòt a scaperan për salvesse; j'ìdoj a brusran an mes dël feu coma dle trav. ⁵⁶ Lor a peulo pa fé oposission a 'n rè o arziste a l'atach dij nemis. Coma ch'as fà a pensé e a dì ch'a son ëd dio?

⁵⁷J'ìdoj ëd bòsch curvì d'òr e d'argent a peulo pa dësfendse dai làder o dai brigant. ⁵⁸Ij làder a son pì fòrt che lor; a robo l'òr, l'argent e ij vëstì e peui as në scapo sensa che j'ìdoj a peusso fé nen. ⁵⁹Pitòst che 'n dio fàuss a l'é mej che un rè a sàpia mostré sò coragi; a l'é mej avèj ant ëcà 'n vas ch'a sia ùtil a sò proprietari; a l'é mej na pòrta; almanch chila a ten al sicur lòn ch'a-i é ant ëcà; a l'é mej na colona 'd bòsch d'un palass, pitòst che coj ìdoj fàuss.

⁶⁰Ël sol, la lun-a e le stèile a luso e a son mandà a anluminé; a fan volenté sò sërvissi. ⁶¹Ëdcò la lòsna, cand ch'a sghicia, as fà vëdde a la përfession; parèj a fà 'l vent: a bufa për tuta la region. ⁶²Cand Dé a comanda a le nìvole 'd quaté la tèra, lor a j'ubidisso. ⁶³E lë sludi, cand ch'a l'é mandà da l'àut a devasté montagne e foreste, a fà lòn ch'a l'é comandaje 'd fé. ⁶³J'ìdoj, a l'opòst, a smijo nen a ste ciòse nì për sò caràter nì për soa fòrsa. ⁶⁴A l'é donca ciàir ch'as deuv pa pensé o dì che lor a son ëd dio; an efet, a son pa bon ëd fé giustissia o 'd fé dël bin a chicassìa. ⁶⁵Sicoma i seve che lor a son pa 'd dio, àbie pa tëmma 'd lor.

⁶⁶J'ìdoj a peulo nì maledì nì benedì ij rè. ⁶⁷A mostro pa an cel dij segn; a anlumino pa coma ch'a fà 'l sol; a fan nen ciàir ëd neuit coma ch'a fà la lun-a. ⁶⁸Le bestie sarvaje a valo da pì che lor; cole-lì, almanch, a peulo arfugesse ant na tan-a e parèj esse ùtil a lor midem. ⁶⁹A-i é pròpi nen ch'a peussa dimostré che lor a son ëd dio; për lòn, àbie nen tëmma 'd lor. ⁷⁰J'ìdoj 'd bòsch, curvì d'òr o d'argent a son coma 'n buatass ant un camp ëd cocómber: a fan nen la vardia a chicassìa. ⁷¹A l'opòst, a son tanme 'n busson ëd ronze; an sij sò branch a van a posesse d'osej 'd minca sòrt. Coj ìdoj a son coma 'n cadàver campà fòra ant ël top. ⁷²Dai vëstì 'd pórpra e 'd biss ^[3]ch'a ven-o mars a còl a lor, i peule comprende ch'a son pa 'd dio. A vniran mars ëdcò lor e a sarà na vërgògna për tut ël pais. ⁷³A l'é donca mej n'òm giust ch'a viva sensa d'ìdoj: col-lì a sarà mai dzonorà.

Nòte

1. Vàire version ëd la Bibia, coma la Vulgata, a considero La Litra 'd Geremìa coma 'l capìtol 6 dël lìber ëd Baruch, e ij numer dij versèt a son aplicà dcò ambelessì. Ant la Septuaginta greca, costa litra a l'é separà da Baruch dal lìber ëd le Complente (Lamentassion).
2. Motobin contra la precetìstica ebràica.
3. Ël grech a l'ha: "ëd marmo".