Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Sconda part/Capìtol 2-3

Prima pàgina

Ël Camin dij Pelerin (sconda part)

Capìtol: prima part - Introdussion - 2-1 - 2-2 - 2-3 - 2-4 - 2-5 - 2-6

3. Madama Tëmrosa e madama Misericòrdia a fan vìsita a Cristian-a

Tutun, mentre ch’a j’ero për parte, doe dle fomne ch’a l’ero dë vzin-e ‘d Cristian-a a son avzinasse a soa ca e a l’han tambussà a soa pòrta. A lor Cristian-a a l’ha dije com anans: “S’i ven-e ant ël nòm ëd Dé, intre!”. A lòn, cole fomne a son restà sbalordìe, përchè costa sòrt ëd lengage lor a l’ero pa costumà a sente da la boca ‘d Cristian-a. Pura, lor a son intrà, ma, vardé-là, a l’han trovà la brava dòna ch’as prontava a andess-ne da ca soa. Parèj, a l’han ësclamà: “Vzin-a, dine, lòn ch’it fase tut a l’amprovista?”.

Cristian-a a l’ha rëspondù e a l’ha dije a la pì ansian-a dle doe, ch’a l’avìa për nòm Madama Tëmrosa: “I son an camin ëd pronteme për un viage”. Costa Tëmrosa a l’era la fija ‘d col che Cristian a l’avìa rëscontrà an sla Colin-a dle Dificoltà e ch’a l’avrìa vorsù che chiel a tornèissa andré për tëmma dij leon.

Tëmrosa: “Dov é-lo ch’at në vas?”.

Cristian-a: “I vado a sërché mè bon marì”, e con lòn a l’é butasse a pioré.

Tëmrosa: “I spero che ‘d nò, bona vzin-a. It prego, për amor dij tò pòver fieuj, bandonte pa a na ròba sì pòch da fumela”.

Cristian-a: “Nò, ij mè fieuj a vniran con mi; gnanca un ëd lor a vorìa esse lassà ‘ndrè”.

Tëmrosa: “Ant l’ancreus ëd mè cheur, mi ‘m ciamo còsa o chi ch’a l’àbia butate lòn ant la testa”.

Cristian-a: “Oh vzin-a, se ti ‘t savèisse lòn ch’i sai mi, i l’hai gnun dubi che ti’t vnirìe con mi”.

Tëmrosa: “It në prego, cola ch’a sarìa la neuva conossensa ch’it ses vnùa a savèj, cola che tant at dëstorna da toe amise e ch’at cissa a ‘ndé chi sà ‘ndova?”.

Christian-a. Anlora Cristian-a a l’ha replicà: “Da cand che mè marì a l’ha chitame e, dzortut, da cand che chiel a l’ha travërsà ‘l fium, i l’hai capì tante ròbe. Lòn che pì am dësturba, contut, a l’é la manera ch’i l’hai tratalo cand che chiel a l’era an dificoltà. Pì ‘d lòn, adess mi i son dventà coma ch’a l’era chiel antlora. Gnente am servirà se nen andé an Pelerinagi tanme chiel a l’ha fàit. La neuit passà i l’hai sugnà d’avèjlo vëddulo. Se mach adess mia ànima a fussa con chiel! Cristian adess a viv a la presensa dël Rè dël pais; a l’é setà e a mangia con Chiel a soa tàola. A l’é dventà compagn d’esse immortal. A l’é stàje dàita na ca anté che adess a-i viv, na ca che, se paragonà ai mej palass ëd la tèra, lor a më smijo mach ëd liamere^[1]. Ël Prinsi ‘d col leugh a l’ha ‘dcò mandame a ciamé, con la promëssa ‘d tante ròbe bele se mach i vado da Chiel. Sò mëssagé a l’era giusta rivà e troveme e a l’ha portame na litra che am anvita a ven-e da Chiel”. Con lòn Cristian-a a l’ha tirà fòra la litra, a l’ha lesune ‘l contnù e a l’ha dije: “Còsa ch’i në dise ‘d tut sossì?”.

Tëmrosa: “Che matarìa a l’ha mai ciapà ti e tò marì! Coma peule-ne buteve an tal dificoltà! Ti ‘t l’has sentù - i në son sicura, lòn ch’a l’ha ancontrà tò marì, fin-a dai prim pass ch’a l’ha fàit an sla stra - coma nòst vzin Ostinà a peul testimonielo. Vera, an sle prime chiel a l’è andàje dré a Cristian. Ëdcò Acomodant a l’era andaje dré fintant che lor coma d’òm savi, a l’han avù tëmma d’andé pì anans. I l’oma ‘dcò sentù ch’a l’ha ancontrà ‘d leon, e peui Apòlion, l’Ombra dla Mòrt e motobin d’àutre ròbe afrose. Se chiel, ch’a l’era ‘n mas-cc, a l’é stàit butà tant a la preuva, còsa penses-to ‘d fé, sicoma ch’it ses mach na pòvra fomna? Considera, peui, che costi quatr doss fieuj ch’it l’has, a son carn ëd toa can e òss dij tò òss. Për lòn, fin-a ant ël cas che ti’t fusse tant malprudenta da campé vìa toa vita midema, resta mach a ca toa për amor dij tò fieuj, ël frut ëd tò còrp”.

Ma Cristian-a a l’ha dije: “Tent-me nen, vzin-a mìa. Ora i l’hai arseivù ant mie man n’ocasion pressiosa për oten-e ‘n gran guadagn, e mi i sarìa na fòla ‘d proporsion ësmisurà s’i l’avèissa pa ‘l coragi ‘d ciapelo. E për lòn ch’a riguarda le dificoltà che am në parle, cole ch’i podrìa ancontré arlongh ël camin, cole-lì nen mach am dëscoragio pa, ma a son la conferma d’esse an sla stra giusta. L’amer a l’ha da rivé anans dël doss, e lolì a rendra ‘l doss ancora pì doss. Për lòn, sicoma vojàutre i seve nen ëvnue a ca mìa an nòm ëd Nosgnor, coma ch’i l’hai dit, iv prego d’andev-ne e ‘d sagrineme nen pì anans”.

Anlora Tëmrosa a l’ha daje paròle d’ofèisa e a l’ha dit a soa compagna: “Ven, vzin-a Misericòrdia, lassomla an soe man përchè a dëspresia nòstr avis e companìa. Tutun, Misericòrdia a l’era antërdoà e a podìa nen secondé soa vzin-a. E lolì për doi motiv. Prim, a sentìa a compassion ancreusa për Cristian-a, e a disìa an sò cheur: “Se mia vzin-a a veul vreman andess-ne, mi la compagnerai për un trat dë stra e i la giutrai”. Scond, chila a sentìa na compassion ancreusa për soa ànima midema, përchè lòn che Cristian-a a l’avìa dije a l’avìa fàit sù chila n’impression përfonda. Për lòn a l’ha dit ancora an sò cheur: “I veui parlé ancora con Cristian-a, e se mi i trovrai verità e vita an lòn ch’a dirà, ëdcò mi, con tut mè cheur i-j andrai dré”. A l’é për lòn che Misericòrdia a l’é anandiasse a rësponde parèj a soa vzin-a Tëmrosa:

Misericòrdia: Cara vzin-a, an efet i son ëvnua con ti sta matin për vëdde Cristian-a; e sicoma chila, com it vëdde a l’é ‘n camin a dé sò adieu darié a sò pais, i penso ‘d marcé un pò con chila an costa bela matin ëd sol, për giutela an sò camin”. Contut, a l’ha vorsù pa arveleje sò scond motiv e a l’ha tnulo për chila.

Tëmrosa: “Bin, i vëddo che l’has l’intension ëd fé na folairà ‘dcò ti, ma fà tension an temp e sìe sàvia, përchè fintant ch’i stoma fòra a-i è gnun perìcol për nojàutre, ma cand ch’i soma ‘ndrinta i soma ‘ndrinta!”.  

Parèj, Madama Tëmrosa a l’é tornass-ne a ca soa, e Cristian-a a l’é partìa për sò viage. Tutun, cand che Tëmrosa a l’é tornà a soa ca, a l’ha mandà a ciamé cheidun-a dj’àutre soe vzin-e, l’é a dì: Madama Euj da Ratavolòira, Madama Svantà, Madama Ment-Lingera e Madama Sagnente. Parèj, cand ch’a l’é rivà a ca soa, a l’é butasse a conteje la stòria ‘d Cristian-a e dël viage ch’a l’avìa antënsion ëd fé. Donca a l’ha comensà parèj soa conta:

Tëmrosa: “Vzin-e mie, sicoma costa matin i l’avìa pòch da fé, i son andàita a fé na visita a Cristian-a. Cand ch’i son rivà a soa pòrta, i l’hai tambussà, coma ch’i seve ch’a l’é nòstra costuma. E chila a l’ha rëspondù: “S’i ven-e ant ël nòm ëd Dé, intré!”. Alora i son intrà e tut a ‘ndasìa bin, ma cand ch’i son intrà i l’hai trovala ch’as prontava a chité la sità, chila e ij sò fieuj. I l’hai ciamaje col ch’a fussa ‘l motiv ëd soa decision e chila a l’ha dime ch’a l’avìa l’intension ëd parte për ël Pelerinage, giusta coma ch’a l’avìa fàit sò marì. A l’ha ‘dcò contame ‘n seugn che chila a l’avìa fàit, e ‘d coma ‘l Rè dël pais anté ch’a l’é sò marì a l’àbia anvitala con na litra a argionzlo là dzora”.

Madama Sagnente: “Còsa ch’it në dise? Che chila a-i andrà?”.

Tëmrosa: “Sì, a partirà, a fà nen lòn ch’a-j capiterà, e i chërdo ‘d comprend-lo da sossì: lòn che për mi a l’era l’argomentassion pì granda për persuad-la a resté a ca (visadì le dificoltà ch’a l’é probàbil ch’a ‘ncontrerà durant ël camin) a son për chila, a l’opòst, un-a dle rason prinsipaj për antraprende ‘l viage. A l’ha dime ciàir che l’amèr a ven prima dël doss. E pròpi përchè a l’é parèj, lolì a rend ël doss ancora pì doss”.    

Madama Euj da Ratavolòira: “Oh, che fomna bòrgna e fòla! Përchè mai a veul nen amprende la lession che sò marì a l’ha nen amprendula? Për mia part, i chërdo che se sò marì a fussa torna sì, as contenterìa d’avèj la pel antrega e a corerìa mai csì tanti arzigh për nen”.

Madama Svantà a l’ha ‘dcò replicà e a l’ha dit: “Ma ch’as na vada pura vìa da costa sità: i n’òma pro ‘d gent parìja. A sarà na bela liberassion! S’a dovèissa restè andova ch’a sta e antërten-e soe përsuasion, chi podrìa-lo mai vive an pas con na fomna parèj? Bele s’a fussa na plandron-a o antipàtica, a parlerìa mach ëd ròbe che gnun-a përsona savia a podrìa soporté. A l’é për sòn che, da mia part, soa partensa am dëspiasrà mai. Lassela andé e lassé che cheidun d’àutri a vada a abité an soa ca. A l’é mai stàit un bel mond da cand che cola sòrta ‘d fòj strambalà a stan an mes ëd nojàutri”.

Anlora Madama Ment-Lingera a l’ha giontà coste paròle: “Lassoma da banda costa sòrt ëd ciaciare nojose. Ièr i son ëstàita da Madama Salòpa e a soa ca i soma amusasse da mat. Përchè chi pense ch’a-i sarìa stàit ambelelì, se pa nen Madama Amalacarn, e d’àutri tre o quatr coma Monsù Lussuria, Monsù Porcherìa e cheidun d’àutri parèj? A-i era ‘d musica e i l’oma balà tuta neuit e i l’oma avù tanti d’àutri godiment. I podrìa bin dì che Madama Salòpa a ‘é pròpi na gran gentildòna bin-educà, e ch’a l’é pròpi da amiresse e che Monsù Porcherìa a l’é ‘n tipo autërtant grassios”.

Nòte

1. 2 Corint 5:1-4 - “I savoma che se l'abitassion ch'i l'oma 'n tèra, ch'a l'é coma na tenda ch'a së s-cianca facilment, a l'é dësblà, i arseivroma da Nosgnor an cel, na ca eterna, nen fàita da l'òm. A l'é 'dcò për lòn che ambelessì i gëmmoma për la granda anvìa ch'i l'oma d'esse arvestì dla nòstra cà dël cel. Përchè a l'é sicur ch'i saroma arvestì d'un còrp celestial: i saroma nen dë spìrit sensa còrp. Adess ch' i vivoma an costa tenda, i gëmmoma e i sentoma an sle spale 'n grand fardel. Contut a l'é nen ch'i vorerìo meuire e dësfesse dë sto còrp-sì ch'i na soma arvestì, ma i vorerìo già esse arvestì dij nòstri còrp neuv, parèj che nòstra condission mortal a sia surbìa da la vita inmortal”.