Anònim/Piemontèide/Cant 42
DUMINICA CANT XLII
modifichéAndoa as saluta e a j’é ‘l final
Quatmila ò pòch pì vers smijo na mòle
ch’a fà giré la testa.
Ëd coste proporssion smisurà fòle
’nta vëdde lòn ch’a-i resta.
Ël temp dirà se inùtil temeraria
l’é stàita mia ’mprèisa
ma ’n pòst veuj ant la stòria literaria
an lenga piemontèisa
me col ch’a l’ha ciamasse: “Përché nò?”
e drit a l’ha tirà
ëdnanz a j’obiession e ’l sò badò
l’ha mai posà an sla stra.
Mi conto d’esse fame ’n pòch d’amis.
Con gòj mi tùit saluto,
gent bon-a ch’a veul bin al sò pais.
Goardevne dai saputo
ch’a trato le person-e me ’d maraje
ò nùmer s’a-j conven,
che për orgheuj combato soe bataje
e a j’àutri a penso nen.
Co ’l temp l’hai costumame a fé ’l poeta,
andré veuj nen torné,
però giomai da ’n tòch son an boleta
e torno a travajè.
Ma veuj ch’iv seve prima che ’nt ël cheur
im pòrt un sentiment
ch’am dis d’esse sta brav, sensa blagheur.
Son pròpe stàit content.
La gena i l’hai batù che ’n costa tèra
l’é gran maledission.
I l’hai vorsù crijé lòn ch’a l’é vèra,
nen vive dë stërmon.
I chërdo ch’as guadagna l’arposesse
mach col che prima a l’ha
batusse fin an fond e l’ancalesse
con chiel a l’ha cobià.
Che brut fè ’l Sinsinà spetand ch’at ciamo.
S’it sente ’n pòch d’orgheuj
ti dis me coj ch’a vivo, chërdo, amo:
“L’é giust. Fass lòn ch’i veuj! ”
I chërdo ’n bon afé, lo dis dabon
schiné richëssa e glòria,
ma penso ch’a l’é ’n vive da tarpon
lassé ’l passà e la stòria.
Mi parl për tuti coj che ’nco foson-o,
travajo, fòrse sgàiro.
I-j ciam ëd vnime dré quand ch’i rason-o
se mach na frisa a pàiro.
Piasrìa a mi che fòra da la boca
scapèisso ’nt un moment
e lìbere a volèisso andoa a-j toca
possà ’n sj’ale dël vent
memòrie përzonere che mi mai
pudrai canté ai viv.
Am gropa ’n giurament e lòn ch’i sai
l’é mej che mai mi scriv.
Iv diso mach che mila e mila avnì
i l’hai podù s-ciairé,
ma gnun l’ha dime col fra tùit coj lì
l’é cost ch’a deuv rivé.
Saran le creadure ’n libertà
a serne ’l sò destin,
ma varie stra dal sangh l’ero macià,
che mòrt e che sagrin!
A j’ero ’dcò dij di motobin bej,
ma a l’ero coj gropà
a còse dròle e ràire dij temp vej:
perdon, preghé, pietà,
fierëssa e umiltà e miola ’nt j’òss,
coragi e ’dcò costansa.
A smijo ’ncheuj vocàboj tròp tròp gròss,
nen pròpe ’n abondansa.
E ’n fin na gran vision i l’hai podù
bin vëdde ch’i peuss dì
përché j’é gnun misteri, già chërsù
l’é ’l mond s-ciairame lì.
Armade ’d cavajer as ës-ciassavo
ansima a ’n cit tochèt
ëd tèra ’ndoa tùit a bòte ’s pijavo,
un gran rabel birbèt.
Studié ’dess bin le tinte: l’é ’l segnal
ch’a serv për mej capì
ël giuss ëd la bataja ò (l’é ugual)
ël mond ch’a riva sì.
J’òm gris a son an mes a cavajer
vestì mach d’un color.
Da temp ij bianch ancheuj son meno d’jer,
son pasi, l’han teror
dij ross e nèir che ’n temp l’han dominà
gran part ëd col giardin.
Ij bleu un bel tochèt l’han conquistà
odià dai sò visin.
Ij ross e ij nèir a resto sempe viv,
ma a rivo àutri fòrt.
Ij giàun e ’nco ’d pì ij verd son pì ativ.
Dij bianch passo tra ij mòrt.
Ij gris san nen còs fé, mach bianch e bleu
giutandse peudo esse
dij vàlid difensor, ma a son tra ’l feu,
san gnanca ’ntè giresse.
I l’hai butà ’n comun co’ij fieuj d’Adam
ës gieugh, dama cinèisa,
lìber, sar j’event dij fieuj d’Adam
dla rassa piemontèisa.
Se ’n dì ’t ciaprà ’l giget ëd preghé ’n pòch
për chi a l’ha compagnate
mersì trovëras scrit, l’é già da ’n tòch
’nt ël lìber ch’i l’hai date.
Ma ’dcò brute person-e a pudrìo
vorèj ’ncontré mia ànima
për feme ’n pòch ëd mal e ’m truvërìo
magara già bonànima.
Veuj nen s-ciairé ’l mè nòm sernù da mama
sfotù finì a ramengo.
I firm con lë stranòm ch’a m’anagrama:
Elvezio e peui Rappengo.