Sergio Notario/E adess i soma torna an bal
E adess i soma torna an bal modifiché
Care amise e car amis ëd col colaborator ëd cost giornal ch’as signa coma Giari Tre Nos. Òh già! Pròpi chiel, col farinel (con un ëd cola pasta la rima a l’é n’òbligh), col ch’a l’é elegiusse daspërchiel coma Ecelensa Ratòira. A va bin ch’i vivoma ’d temp assè baravantan, andoa che trové quaidun ch’as dà un tìtol sensa esse elet o votà dal pòpol a l’é gnente ’d foravìa, ma a sarìa ’dcò ’l moment ch’a s’ancaminèissa për dabon a butene quaidun ant la ratòira, ma nen cola andoa ch’as ciapo ij simpàtich giarolin ëd le fnere nopà cole con ij froj e le frà an fer batù e temprà.
Tornand a col përsonagi dont i disìa, a l’é scontà ch’am toca a mi ch’i son mach sò anvod ampërmudà. Soa roa dë scòrta ch’a venta tiré fòra dal creus d’un pòrta-bagagi e butela an tir, tant përchè la vitura a seguita a andé anans.
A dì la vrità im lo spetava fin-a. A l’era da un pòch che col barba Sergin a l’avìa, coma ch’as dis, le grumele an òrbita. Ij sò scrit a l’avìo pijà n’andi ch’am fasìa na frisa sagriné: tròpa benzin-a ’nt ël carburator a fà arzighé d’angolfesse e adess... va-là ch’a l’é torna osel ëd boschin-a... va a savèj andoa ch’a l’é torna sparì. Gnun segn ëd vita, gnun-a rispòsta s’it lo ciame a la cornëtta, gnun-e neuve fin-a da la portiera, che peui cola-lì a sà sèmper tut ëd tuti. Mi i lo dubitava che a fòrsa dë scrive tanti vers a podìa restene svers! Comsìa, bele che anvod i lo son mach parèj tant për dì, i son sentume an dover ëd fé quàich arserca. I l’hai peui ciamaje consèj a col comandant dij Cìvich ch’a conòss Stèo Ridella. Sì, sì, pròpi col-là ch’a l’avìa arsolvù ij misteri pì misterios... fin-a col ëd cola tòta color ëd la cicolata ch’a parlava piemontèis... ansoma Carlin.
Gira e toira i son trovame a fé na sòrt d’investigador privà e, ciama a drita, ciama a mancin-a e fin-a ai colomb dij plato ëd cors Tasson i son peui riessù a savèj quaicòs. Parland con tanta gent a ven fòra un safeur ëd le viture ’d piassa, un ëd coj ch’a fan servissi dë ’dnans a l’ospidal Maria Vitòria. Da chiel-sì i l’avìa savù, campand fòra un bijèt bleu da vint euro, che quàich di anans, na sman-a o doe o giù da lì, a l’avìa portà un monsù fin-a a Caseli, a l’aeropòrt. Fin-a sì gnente ’d dròlo se un safeur ëd piassa a traspòrta quaidun a Caseli. Ël galup ëd la facenda a l’é che col monsù, da la memòria fotogràfica dël safeur, a arsultava avèj un bel pàira ’d barbison gris e bianch, n’orcin d’òr a n’orija e na gròssa valis ch’a portava na bela tòta, con ij cavèj nèir e j’euj nèir e peui... pì an là a costava d’àutri vint euro e mi i son contentame.
Che barba Sergin a sia sèmper ëstàit na frisa giramond a l’era nen na neuva, ma che adess, quand che j’ani a son già bondos quasi coma ij nùmer ëd le roe dël lòt e le magagne a sponto parèj ëd le famiòle, chiel as na scapa via parèj a l’improvista... a l’é na còsa dròla, se nen pes. Comsìa, la facenda che ’d pì a l’ha fame arissé ij sursign a l’é stàita la question ëd l’acompagnament feminin. Vista soa età ch’a va vers ij tramblament, i capisso pròpi nen coma ch’a l’abia rangiala anans ëd tut con la magna. Chila a l’é pa fòla e a conòss bin sò merlo scapà-da-la ratòira. A l’avrìa nen lassalo parte a l’aventura e dzorpì con na fija giovo. Se pròpi a dovìa esse na còsa necessaria e indispensàbila a l’avrìa prima rangialo con quàich crica e dontrè luchèt a froj dont mach chila a guernava le ciav. Già... ma gnanca ’d magna gnun-e neuve!
Sentend lo-lì ch’a l’ha dime ’l safeur i l’hai nen podù fé a meno dësclamé, daspërmì për manten-e la segretëssa, un bel «Bòja fàuss d’un giuradisna ampachëttà a màchina!». Cola a l’era na facenda nen mach con ij ciochin, ma fin-a con le gale pendrojante fin-a a tèra e ij fiòch a la martingala. Ël luv a perd ël pèil ma nen ël vissi! Mè prim pensé a l’é stàit ch’a fussa sautaje feura, da i sai nen qual canton ëstërmà ëd soa parentela baravantan-a, n’àutra anvoda e lòn a m’angelosìa na frisa. Ma che peui a fusso partì ansema, quasi scapà coma ’d làder, i riessìa nen a spieghemlo. Andoa ch’a saran andàit? Ël mond a l’é gròss e ij pòst n’infinità. Quaidun ëd coj miladosentetranteset letor che Giari Tre Nos a cudiss da tanti ani a podrìa miraco sugerime, da gramèt, ch’a sio scapà për na scapada ’d cole ch’as costuma fé fra mas-cc e fumele.
Mia rispòsta sigura e fërma a l’é nò, e sòn përchè mi i lo sai bin che barba Sergin a l’é na sòrt ëd leon ch’a l’ha përdù j’onge e për cole còse lì a-j resta mach pì l’idèja, cola ch’at goerna Sant Andreja. Dzorpì a-i é sèmper l’ombra mnassosa ’d magna che bin a sà felo righé drit coma ij binari dël tranvaj e, an cas dë bzògn, a l’ha un tirol con un surtiment ëd lasagnor da feje concorensa a Defilippis, col ch’a corìa an becana e che adess a fà core ij tajarin con j’agnolòt.
Tant për ancaminé i son sgnacame da bin mè porilo an sla colombarda, i son rangiame ’l focòl e i son partì coma un can da trìfole. A venta dì che cost neuv ròl ëd polissiòt investigador am dà na frisa ’d gòj. Ëd sigur a l’é na novità ch’a ven a sfrisé la neuja dël tran-tran ëd tuti ij di. Còs fé adess? Andé a Caseli për capì che aeroplan ch’a l’abio pijà a sarìa tant coma serché n’uja ’nt un pajé. Speré che barba Sergin am daga un colp ëd cornëtta a l’é coma conté an sla surtìa ’d sinch nùmer an sla roa ’d Turin. Su consèj ëd Carlin, ël cìvich polissiòt, i son butame a giré për ël borgh an serca d’agensìe ’d viagi. An quàich pòst a l’avrà bin dovù caté ij bijèt, a meno ch’a l’avèissa nen vagnaje a quàich loterìa o pëscaje ’nt ël poss ëd San Patrissi.
Mia arserca a l’é durà bin pòch: an via San Donà a-i é na gròssa agensìa ’d viagi. Se i-i giontoma ’dcò un pòch ëd boneur... a mia domanda an mérit a un monsù con cole carateristiche ’d fisonomìa ’d barba Sergin a l’avìo sùbit dime che ’d sì, ch’as lo arcordavo. Andoa ch’a vorìa andé col vagabond? Nen a Roma, nen an Fransa da na soa fija, gnanca a Venessia, men che meno a Londra coma ch’i l’avrìa podù arzighé. Gnente ’d tut lòn! Col monsù a l’avìa catà doi bijèt, andé e torné, fin-a an Mérica, a New York. An Mérica, pròpi parèj! Già... ma la Mérica a l’é granda nen mach ant ij proverbi e New York ëdcò. Mia prima esperiensa coma investigador a arzigava ’d fërmesse ambelelì.
Dòp ëd na sman-a passà a sforgioneme le grumele sensa gnun sucess, varda-lì ch’a seurt feura un neuv angagg. Da le buele misteriose dl’ordinator am sauta su un messagi ’nt la pò-sta eletrònica con l’adressa ’d Giari Tre Nos. Vard-lo sì ’l panada! Adess i sento da l’odor che quaidun ëd vojàutri a ancamin-a a friciolé ëd curiosità galupa. I veule savèj lòn ch’a më scrivìa cola garìtola? E mi iv lo diso, a l’é pa un segret. Se pa d’àutr chiel-là a l’ha pa scrivume gnente an sla segretëssa ’d soe comunicassion. Conossend barba Sergin i peule bin anmagineve ch’a sia nen esprimusse an manera sempia e ciàira, coma n’esse uman basta ch’a sia.
Eh nò! Con soa passion mai dëstissa për le rime e për j’andvinaje, a podìa nen fé a meno dë smon-me un quaicòs ch’a deghisèissa la vrità an mes a j’angavign d’un calambor. Cost a l’é sò messagi:
UN VIAGI RATÀ
I son partì quand ch’as vëddìa nen
con un mar dë stèile sël fond bleu maren.
I l’hai pijà l’ala che an cobia am tramuda
mi, na matòta dës-ciolà e mia bela muda.
Sustand ëd beichene tòst almanch un faussèt
an sj’onde l’oma balà sensa bagneme gnanca ’l corpèt.
Lògn dal sol lòn ch’a basta për nen fonde la sira
mie ale son fërmasse con l’ora che andaré a vira.
Lassù i l’hai vëddula finalment tuta patanùa:
spalia, rionda, coma toma crua tuta bognonùa
e con j’ujere creuse, veuide am vardava
antant che dj’òm quàich zanzarin a la gatijava.
Da sì, andoa che na fomna ’d bronz con ël brass a saluta,
con un sàut i tramblerai a coj mont ch’a sangiuto
e feu, ròch e sënisia sèmper sbërgiàiro
antant che le feuje mastià a nurisso fòrsa e nen a fiàiro,
përchè sël cò l’aria pì sclinta a l’euj dë specc
duverta pì përfond ël bèich sensa gnun becc,
parèj ch’i peussa argionze a mia arserca d’un uch
ëd la pianà prima ’d Luis Brass-fòrt ch’a së stërma al buch.
E va-là! I son bele servì ’d barba e cavèj! I na sai meno che prima. Gnanca Barba Tòni Bodrié a l’avrìa savù fé ’d mej a caval ëd sò gigiò a ses piòte ciapinùe. Se quaicadun a veul giuteme a dëscheurve ’l sens fros e scur ëd coste paròle, ch’as fasa pura anans sensa gena. Dësnò i na parleroma al mèis ch’a ven, sèmper che mie grumele a peusso trové ’nt ël top quàich filin ëd lus.