Rino Serra/Garcia Lorca/002
J’ancontr ëd na lumassa a l’asar
modifichéA Ramon P. Roda
Che dosseur anfantil
Ant la matinà pasia.
J’erbo a spòrzo
Sò brass a la tèra.
Un vapor tramblant
A cheurb ël sëmnà,
E j’aragn a tendo
Soe stra ‘d seda
-Rajà sël cristal limpid
Ëd l’aria-.
Sla leja
Na fontan-a a recita
Soa canson tra j’erbe.
E la lumassa, pacifica
Borghèisa dël senté,
Ignorà e ùmil,
A contempla ‘l paesagi.
La divin-a pas
Ëd la natura
A-j dà speransa
E dësmenciand le pen-e
Ëd soa ca, l’ha avù ‘nvìa
Ëd vëdde la fin dël senté.
Andasend a l’é intrà
Ant un bòsch ëd brassabòsch
E d’ortije. An mes
A j’ero doe ran-e veje
Slambanà al sol,
Arnose e malavie.
“Ste canson moderne
-A ciusionava un-a ‘d lor-
A son inutij”. Tuti
Amisa – a-j dis
L’àutra ran-a, ch’a l’era
Ferìa e scasi bòrgna-.
Cand giovo i chërdìa
Che se alfin Dé a sentèissa
Nòstr cant, a n’avrìa
Compassion. Mia siensa,
L’ha vivù assé,
A m’ampediss ëd chërde.
E mi canto pa pì…”
Le doe ran-e ‘s lamento
Ciamand na limòsna
A na ranëtta neuva
Ch’a passa ‘ndignà
Scartand l’erba.
Ant ël bòsch sombr
La lumassa ‘s fërma.
A veul crijé. A peul pa.
Le ran-e a s’avzin-o.
“A l’é na farfala?”
A dis cola scasi bòrgna.
“A l’ha doi cornèt
-A dis l’àutra ran-a-
A l’é la lumassa. Ven-tu
Lumassa da àutre tère?”
“I ven-o da ca mia e i son pronta
A torneie bele subit”.
“A l’é un verm viliach
-A dis la ran-a bòrgna-.
It cante pì nen?” “Cant nen”.
A dis la lumassa. “It preghe pa?”
“Gnanca lòn: l’hai mai ‘mprendù”.
“It chërde pa a la vita eterna?”
“Ma còs-elo?”
“As viv sempe
Ant l’eva ciàira,
Visin a na tèra fiorìa
Ch’a dà da mangé a volontà”.
“Cand cit a l’ha dime
Un di mia pòvra nòna
Che dòp mòrta i sarìa ‘ndàita
An sle feuje pì tëndre
Ëd j’erbo pì àut.”
“N’eretica a l’era toa nòna
La verità it la diroma
Nojautri. It chërderas”
A diso le ran-e furiose.
“Përchè i l’hai vorsù vëdde ‘l senté?
-A gëmm la lumassa-. Si, chërdo
Për sempe a la vita eterna
Ch’i predichi voi…”
Le ran-e,
Pensierose, a së slontan-o
E la lumassa, sbaruà,
As perd ant la boscaja.
Le doe ran-e mandiante
‘mé sfins a resto.
Un-a dle doe a ciama:
“Chërdes-tu ‘nt la vita eterna?”
“Mi nò”, a dis arnosament
La ran-a ferìa e bòrgna.
Përchè i l’oma dit, alora
A la lumassa ch’i-i chërdìo?”
“Përchè…I sai pa përchè
-A dis la ran-a bòrgna-.
I son tuta emossionà
Ant ël sente la fërmëssa
Dij mè fieuj ant ël ciamé
Nosgnor dal canal…”
La pòvra lumassa
A torna ‘ndarera. Ant ël senté
Un silensi ondolà
A ven da la leja.
Con në strop ëd formije
Rosse as ancontra.
A son tòst agità
E a stan tirand tra ‘d lor
N’àutra formija
Con j’antënne s-ciapà.
La lumassa a crija:
“Formije, passiensa.
Përchè i maltrate parej
Vòstra compagna?
Conteme lòn ch’a l’ha fàit.
I giudicherai ‘n cossiensa.
Cont-lo ti formija”.
La formija mesa mòrta
A dis arnosament:
“Mi i l’hai vist le stèile”.
“Còs a son le stèile?”, a diso
Le formije sagrinà.
E la lumassa a ciama
Pensierosa: “Stèile?”
“Si – Arpet la formija-
I l’hai vist le stèile,
I son montà ‘n sl’erbo pì àut
Ch’a-i é ant la leja
E i l’hai vist milanta euj
Drin a mie tënëbre”.
La lumassa a ciama:
“Però còs a son le stèile?”
“A son lus ch’i portoma
Dzor ëd nòstra testa”.
“Nojautre i-j vëddoma pa”
Le formije a comento.
E la lumassa: “Mia vista
A riva mach fin-a a l’erba”.
Le formije a esclamo
Bogiand j’antënne:
“It masseroma; it ses
Garga e përversa.
Ël travaj l’é toa lege”
“I l’hai vist le stèile”
A dis la formija ferìa.
E la lumassa a sentensa:
“Lassela ‘ndé,
Seguité vòstre facende.
Le facil che bin prest
Mi i meuira”.
Ant l’aria dossa
L’é passaje n’avija.
La formija, agonisand,
A sent la sèira ‘nmensa,
E a dis. “Ven, ven
A porteme na stèila”.
J’àutre formije
A scapo a vëdla mòrta.
La lumassa a sospira
E as lontan-a stordìa
Pien-a ‘d confusion
Për l’etern. “Ël senté
L’ha pa gnun-e fin -a dis-.
Fòrse vers le stèile
As passa da sì.
Tutun mia grand gargarìa
Am farà pa rivé.
Ma pensomie pa pì”.
Tut l’era nebios
Ëd sol spali e foschìa.
Ciòche lontan-e
A ciamo gent a la gesia,
E la lumassa, pacifica
Borghèisa dël senté,
Antontìa e sagrinà
A varda ‘l paesagi.
Granada, dzèmber 1918