| I sôn rivà a col’età quand i hin pussè ij cavej sul sgiaché che su la tèsta; im senti ’mè s’i fussi ël mè pà-grand; im nascondi drera ij mè rotam. I senti che tut a scapa e che la mòrt la vegna sémpar pussè renta; i speravi, i credevi dë mandala ’ndrera guardandla dë travèrs ’mè ’n domator ch’al ponta ’n liôn, ma i sôn mia bôn dë slontanala e scapà dal girament ch’am fà gnì. I senti ij mè eucc insì renta la sò ghigna ch’ël mè fià al và su la sò pèl dë cadàvar. Immagonà, igh hò pagura dl’ùltim rantlé, anca s’i sò che col-lì al sarà ël moment pussè important dla mè vita, ël moment ch’l’influirà sul mè temp ch’a gnarà. Con la facia stralunà, j’eucc succ, i piangi ’mè ’n disperà denta dë mi. Im rendi cunt che con l’età la memòria pòch për vòlta la svanissa e la solitùdin as fà sémpar pussè fòrta. Ij ricòrd is fan pìcol, lontani ombrii vardà travèrs on canocial girà a l’incontrari, sémpar pussè pìcol e lontan, fin a quand i scomparìssan dël tut. Im dò da fà për dà vita a sembiansi sbiavì coma int ona rapresentassiôn d’antichi lucèrni màgichi. I guardi inutilment int on ë-spegg opach dova on quai moment i credi dë s-ciarà faci ricognossù e sùbit dismantigà; a më smeja dë nodà int on’aqua lenta, sporca ch’la va giò sensa savé ’ndoa andà. Dasi dasiòt i giri torna dë mi int on top sensa trovà dova pogiam, i cognossi madomà ël vòj dij mè eucc. Ël silensi dij moment passà, na volta viv e ch’i ’imbalordìvan, adèss am pia ël fià: i canti ël gnenta. Si: in silensi i canti ’l gnent al gnenta, savend che tra mia tròp temp mi i cantarò pu, i parlarò pu, i sonarò pu. Tuta la mè vita la smeja vivù da tanto dë col temp da sembrà sémpar pussè sconfondù e quarcià da on vel. Im senti ’n forèst për tut; la parla la cità, al parla ël fium, i pàrlan ij bès-ci, ma ij sôn, cuj dë gola dij òman ch’i bragàlan o cuj armonios dla natura, i rìvan smorsà, delicà ’mè na mùsica lontana. Sarà sù denta dë mi, i më ’nventi on mond squasi ver scanceland ël confin tra realtà e imaginassiôn. Int ona sensassiôn dë vòj i cerchi on quaicos ch’al pòda riportà la coscensa al pont dë riferiment dël còrp për podé trovà ancora ël motiv dl’esistensa. Lent penser is córan drera, figuri da mia cred na quai vira ricomparìssan int la ment. Anca se pèrd la memòria dë chi l’è ch’i sôn fôrsi am farìa stà pussè mej, cercanda dë trovà sparlusc dë ricòrd i m’ancali a fà passà vègi racòlti dë fotografij dij mè viagg e i cerchi dë ricognoss paes e parsoni. La fotografìa l’è na ròba ch’as toca, on quaicos ch’ël rèsta për sémpar. Im mèti con calma, im concentri; im ricòrdi ij nòm dij sit ch’i sôn vist madomà parchè jë legi int ij nòti ch’i sevi scrivù. Che fadiga! Im senti on vegg-fiolin! On bèl moment na fotografia am dà ’n trèm. I legi: 2009 Yemen Shihara. As veda, pià da lontan, on òman cont on kalashninkov in spala ch’agh va drera a dò dòni tuti fai sù in dij vel négar ’mè dij scorbasc e con dij gròss vas su la tèsta intant ch’i van a cavà l’aqua ’d na cistèrna. Lì visin dij fiolin e dij fiolèti ch’i gieugan. Tut int on colp na scalmana, on ricòrd as fà sémpar pussè fòrt. I rivivi ancora col moment-là: dë nascondôn i fò la fofografìa, peu i vò renta ij fiolin, igh regali na brancà dë caramèli. Ij pussè pisc-nin jë smìcian e peu jë sbàtan për tèra; fôrsi i sàn mia che ròba l’è o ij sò genitor igh han racomandà dë pià gnenta d’la gent ch’i cognóssan mia. Peu i scàpan via dë corsa për ij vìcol dël paes. I ripii ’ndà a spass e int ona stradèta tuta prèi i ’ncontri la pussè granda dë cuj fiolèti. Anca le la pòrta on vel ch’a la quèrcia tuta lassanda intraved madomà du ugin négar e svigg ch’it bùsgan. As fèrma ’n moment; la guarda intorno: agh è ninsuna. Int on àtim la tira sù ël vel dadzora dla tèsta e am pica lì on tramento soris content e dols da finì pu. I fò mia a temp a ricambià la sò ugiada che in cinch e tri vòt la scomparissa pussè svèlta dël vent. I rèsti lì imbabià, stracuntà. Col soris robà a na còstumansa balorda për ricambià ël regal d’on caramlin l’è la sensassiôn pussè bèla dë tut ël viagg. La passa dannai, e d’on bèl tòch, ai belèssi dë Sana’a o ai rovini dë Ma’rib dova la stava la regina dë Saba. Int Ecol moment-lì la realtà a s’ha fai magìa. Adèss i pròvi dij emossiôn: i medésimi dë cola vòlta-là. I capissi ch’i devi pu dismentigà, ch’i devi viv cont ël present, slongà j’ori; i devi mia avegh la sensassiôn che tut a scapa via dë corsa. ’Mè on diretor d’orchèstra i pensi d’avegh on cómpit: andà a portà l’atensiôn su ’n repertòri che ’l pùblich l’è mai scoltà. Igh hò pu nissun dubi, adèss i sò che se i sòrti da cà e d’la mè ànima i devi pu sta lì a guardam intorna, ma i devi partì për la diressiôn giusta, cont on’idea ciara int la ment, sensa dabzògn dë rampigam suj védar. E insì, grassie a cola fotografia e a col ricòrd, i sôn comincià a fissà int j’eucc na quai parsona ch’i ’ncontri int ij mè spassigiadi e... igh fò on soris. I soridi a chississìa l’incrosia ij mè eucc int j’ofissi, al mercà o dannai dij vedrini. La reassiôn dla gent l’è divèrsa; chi l’è ch’a fà finta dë mia védam, chi l’è ch’al creda che col soris al sia fai për dij àltar parsoni, on quaidun al pensarà ch’i sôn mat ’mè na pola. Però al gh’è chi ’l contracambia cont on soris dols, seren e mi i torni a cà sodisfai e content e i vedi mia ël moment dë sortì për provà ancora a lancià ël fil cont on quai raniscieu. Si, parchè sensa pagà tèsseri, parmèss e marchi da bol i sôn diventà on pescadó dë professiôn: on pescadó dë soris... Ters classificà al Concors «Vittorio Alfieri» an Ast 2020
|
Ël vej pëscador - I son rivà a col’età ’nt la quala a son ëd pì ij cavèj an sla giaca che coj an sla testa; im sento coma s’i fussa ’l nòno ’d mi midem, i më stërmo daré dij mè drocheri. I sento che tut a më scapa e che la mòrt as fà sèmper pì vsin-a, i l’avìo fiusa, i chërdìo ’d fela andé andaré vardand-la ’nt j’euj coma un domator a fissa un leon, ma i son bon a slontanela e a scapé da la lordission ch’am fà ven-e. I sento ij mè euj parèj davsin a soa facia che mè fià a riva su soa pel da cadàver. A cheur pien i l’hai por ëd l’ùltim rangòt, bele se i sai che col a sarà ’l moment pì important ëd mia vita, ël moment ch’a influirà sël mè doman. Con la facia stravirà, j’euj sùit, i pioro da disperà drinta ëd mi. Im rendo cont che con l’età la memòria pòch a la vòlta a svaniss e la solitudin as fà sèmper pì aùssa. J’arcòrd a dvento dë mnùe, lògne ombre vëddùe a travers d’un canucial girà al contrari, sèmper pì pcite e lontan-e, fin-a a che as dëslijeran nen dël tut. I serco ’d dé vita a ’d figure sbiajìe coma ’nt na sequensa d’antiche lampade mascheugne. I vardo sensa sust ant në specc panà andoa a moment i chërdo d’antërvëdde ’d face arconossùe e peui sùbit dësmentià; a më smija ’d noé ’ndrinta a n’eva meusia, tërbola ch’a scor sensa na diression. Pian pian i giro su mi midem ant un top sensa trové d’arpij, consient mach ëd mè sguard veuid. Ël silensi dj’imagin vivùe, na vira vive e anciorgnante, adess am gava ël fià: canto ’l gnente. Sì, i canto an silensi ’l gnente al gnente, bin savend che da sì a un pòch i canterai pì nen, i parlerai pì nen, i sonerai pì nen. Tuta mia vita a smija vivùa da così tant temp da smijé sèmper pì confondùa e velà. Im sento strangé a tut; a parla la sità, a parla ’l fium, a parlo le bestie, ma ij son, coj ras-ciant ëd j’òmini ch’a brajo o coj armonios ëd la natura, a rivo smortà, dlicà, quasi na mùsica lontan-a. Sarà drinta ’d mi i buto ansema un mond quasi ver an canceland ël confin tra realtà e anmaginassion. Ant un sens ëd veuid i serco un quaicòs ch’a peussa arporté la consiensa al ponto d’arferiment dël còrp për podèj artrové ’l sens l sens ëd l’esistensa. Adasi ij pensé a van un apress a l’àutr, fòto da nen chërde a tòch a torno a la ment. Bele se perde la consiensa ’d chi i son am farìa sté mej, ant ël tentativ d’artrové ’d fërvaje ’d memòria i decido dë sfojé ij vej albòm ëd fotografìe dij mè viagi e i serco d’arconòsse ij leugh e le përson-e. La fotografìa a l’é n’oget tangìbil, un quaicòs ch’a resta për sèmper. I m’arlasso, im concentro; i arcòrdo ij nòm dij pais visità mach përchè i-j leso ’nt le didascalìe ch’i l’avìo scrivù. Che fatiga! Im sento un vej masnà! Tut ant nen na fòto am dà un frisson. I leso: 2009 Yemen Shihihara. As ved, arpijà da lògn, n’òm con un kalashnikov a spala ch’a va dapress a doe fomne anvlupà coma ’d bòje panatere e con ’d gròsse ole an sla testa mentre ch’a van a pijé l’eva da na sisterna. Lì dacant un trop ëd cit e cite ch’a gieugo. A l’improvista na losnà, n’arcòrd a dventa sèmper pì fòrt. I arvivo col moment: da stërmà i scato la fòto, peui i m’avsin-o a le masnà, i-j faso cadò na manà ’d caramele. Ij cit a-j vardo con curiosità e peui a-j campo për tèra; miraco a san nen lòn ch’a son opura ij sò a l’han arcomandaje ’d nen pijé gnente da le përson-e ch’a conòsso pa. Peui a scapo via ’d corsa scompariend ant le vijëtte dël pais. I arpijo a spassëggé e ’nt na strajòla tuta pere i ancontro la pì grandëtta ’d cole cite. Ëdcò chila a pòrta ’l vel integral ch’a lassa dëscuert mach doi ujèt nèir, svicc, ch’a foro. As fërma n’àtim; as varda dantorn: a-i é pa ànima viva. Ant una frassion ëd second a soleva ’l vel dzora dla testa e am fà un soris da nen chërde content e pì che doss. I faso nen an temp a arcambié sò sguard che ’nt un amen a spariss lesta coma na sajëtta. I resto lì coma ’d pera, maravijà. Col soris robà a na régola sensa sust për arcambié ’l cadò ’d na caramela a l’é la sensassion pì bela ’d tut ël viagi. A supera, e d’un bel pò, le blësse ’d Sana’a o ij drocheri ’d Ma’rib andoa ch’a vivìa la regin-a ’d Saba. An col moment la realtà a l’é fasse magìa. Adess i arpreuvo d’emossion: le mideme d’antlora. I capisso chi devo pì nen dësmentié, ch’i devo vive ’l present, spantié j’ore; i devo nen avèj la sensassion che tut a scapa tant an pressa. Coma un diretor d’orchestra i penso d’avèj un còmpit: andé a porté l’atension su un repertòri che ’l pùblich a l’ha mai scotà. I l’hai pì gnun dubi, adess i sai che se i seurto da ca e da mi midem i devo pì nen steme a vardé dantorn, ma parte vers la diression giusta, con n’obietiv ciàir an ment, sensa lë bzògn dë strategìe complicà. E parèj, mersì a cola fotografìa e a col arcòrd, i l’hai ancaminà a vardé ’nt j’euj quàich përson-a che i ancontro an mi stra e... ij faso un soris. I sorido a chicassìa ch’a ancrosia mè sguard ant j’ufissi, al mërcà o dë ’dnans a le giojere. La reassion ëd la gent a l’é tant diversa; quajdun a fan finta ’d nen vëdme, quajdun a penso che col soris a sia vers d’àutri, quajdun a penserà ch’i son mat dël tut. Contut a-i é chi ch’a barata con un soris doss, seren e mi i torno a ca sodisfàit e content e i vëddo nen l’ora ’d seurte torna për arprové a angabiolé quajdun. Sì përchè sensa paghé ’d téssere, përmess e marche da
|
