La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Cronache/Introdussion

Introdussion ai lìber ëd le Crònache

Ij dòi lìber ëd le Crònache a son la curniss d’un panorama stòrich pitòst largh ch’a va da Adam fin-a l’esili dij Giudé an Babilònia. Soa stòria a séguita peui ant ij lìber d’Esdra e Neemìa.

Ij prim neuv capitoj dël prim lìber a conten-o na série ‘d genealogìe, da Adam fin-a a David e pì anans. As trata ‘d “epònim” dovrà për indiché ’d clan o ‘d grup ëd famije, ancheuj për la pì part dësconossù. Tute le tribù d’Israel a son ciapà an considerassion, ma l’antëresse as concentra an sla tribù ‘d Giuda e an sij Levita, che l’autor a considera coma le trav le pì amportant ch’a pòrto ‘l pèis ëd la stòria dël pòpol ëd Dé e ‘d sò avnì.

Dal capìtol 10 a la fin dël prim lìber, as conta la stòria ‘d David fin-a a soa mòrt. S’i foma ‘n confront con le conte paralele dij lìber ëd Samuel, a trata d'un racont antëressant, nen mach për lòn ch’a dis, ma ‘dcò për lòn ch’a dis pa. Për esempi, as parla nen dël pecà ‘d David con Betsabea e dl’arvira d’Absalom. Nompà, la conta dla preparassion për la costrussion dël templi a l’é slargà. As presenta ‘dcò l’organisassion dle vàire classe dij sacerdòt, dij cantor e dij portié ant sò sërvissi për ël cult ant ël Templi. Bele se ‘l Templi a sarà peui mach fàit fabriché da Salomon, David a l’é presentà tanme sò ver progetista e, për lòn, ël rè ideal.

Ant lë scond lìber ëd le Crònache, ij prim neuv capitoj a parlo dël regn ëd Salomon, col ch’a l’ha fàit fabriché ‘l Templi, e j’àutri dla stòria dël regn ëd Giuda fin-a a l’esili.

La stòria dël regn d’Israel, che ant ël lìber dij Rè a l’é antërsà a cola dël regn ëd Giuda, an cost liber a manca. Sò antëresse prinsipal a l’é virà al Templi ‘d Gerusalem. Në spassi grand a l’é dedicà ai rè ch’a l’han arportà ‘l cult dël Templi a soa purëssa originaria dij temp ëd Salomon. A son Asa, Giòsafat, Esechia e Giosia. A lor a l’é dedicà pì d’un ters dël lìber.

Vàire pàgine a trato dij dover dij sacerdòt, dzortut coj dij Levita. Lor a guido ‘l cant ant la liturgìa dël templi e a cisso l’ pòpol a laudé Dé e a dé espression a l’arconossensa e a la gòj. Cost pòpol gropà ansema ant ël cult dël Templi, a l’é l’imàgine ideal dël pòpol ëd Nosgnor an sla tera, anté che l’ubidiensa a Soa Lege a l’é arcompensà e la dzubidiensa a l’é bin tòst castijà.

Dai dòi esempi dla stòria passà dël regn ëd Giuda, la gent contemporànea dij’autor ëd Crònache a l’avìa da amprende sossì: ij propòsit ëd salvassion ëd Dé a passo travers a na fidelità rigorosa e gioiosa al cult, parèj coma ch’a l’era regolà da la tradission gròssa ch’a va andré fin-a a David e Mosè. Ël valor dij rè e dj’òm dël pòpol ëd Nosgnor a së mzura da sò amor për ël Templi e soe serimònie.

Ij dòi lìber ëd le Crònache a son ëstait scrivù ant l’ambient dij sacerdòt e dij Levita apopré an tra j’agn 330 e 250. J’autor a fan mension d’euvre antiche ch’a l’han tirane j’anformassion e ch’a son nen rivà a nojàutri. A l’é sicur che lor a l’han dovrà ‘dcò ij lìber ëd Samuel e Rè, ch’a n’arporto ij tràit e ‘d tòch antregh, bele se con pcite modìfiche.

Contut ch’a arporto ‘l contnù d’àutri lìber ëd la Bibia, ij dòi lìber ëd le Crònache a son dl’istess antëresse grand për la prospetiva diversa che ij fàit contà a pijo. A lo conto nen coma ch’a farìa në stòrich modern, ma con la sensibilità d’un predicator ch’a l’ha a cheur ‘d dotrin-e ‘d pèis ch’a veul trasmëtte: la sovranità ‘d Dé, l’amportansa dël Templi e dël cult, la necessità d’esse fedej a tute le prescrission ëd Mosè e David.

Schema

I.

— Liste genealògiche 1:1-9:44

— Storia ‘d Davide rè d’Israele 10:1-29:30

II.

— Regn ëd Salomon 1:1-9:31

— Storia dij rè ‘d Giuda 10:1-36:23