La Bibia piemontèisa/Semantica/Vanità
Vanità
modifichéLòn ch'a l'é voltà ant la Bibia piemontèisa, lìber ëd Coèlet, coma "buf ëd vent", a ven dal tèrmin ebràich "habal" e a pòrta l'idèja ëd quejcòsa ch'a l'é inùtil, van, veuid, vanità, ch'a l'ha nen ëd sostansa, ch'a l'ha bin pòch o gnun valor, ch'a val pròpi nen la pen-a, ch'a l'é na delusion, un gnente, ch'a l'é frìvol, fùtil, coma 'd vapor, ch'a sodisfa nen, ch'a dura pòch, ch'a passa prest, transitori.
An piemontèis a-i son d'espression anteressante ch'a peudo giuté për rende 'dcò la midema idèja: A noneus (da 'noneus', "inutile") ch'a veul dì: "inutilmente".
- A dzoneus ('parlé a dzoneus': "parlare senza costrutto") da 'dzoneus' ("squilibrato").
- Òm Inùtil Flambamiche;
- Flambapan;
- Travaj Inùtil
- Féjla an barba a j’aso; (ai pito);
- Inutilità
- A fà come ’n papin su na gamba ’d bòsch;
- A val na lipa
- Andé a la cassa con ël can sòp;
- Andé a la cassa con ij ciochin;
- Andé a cheuje le buse daré al treno [tranvaj];
- Andé a pijé l’eva con ël cavagn;
- Ansaché ’d nebia;
- Ansaché ’d fum;
- Avej i merlot ant'al sac
- Avèj robà la sarviëtta a l’òsto;
- Bate la testa contra la muraja;
- Bon a fé la barba ai pito;
- Bon a nen;
- Brusé ’d lëgna për fé ’d sënner;
- Buté un papin (na pomada; un vëssicant) an s’na gamba ’d bòsch;
- Ciameje a l’òsto se ’l vin a l’é bon;
- Conteje na stòria a n’aso ciòrgn;
- Deje da bèive a j’òche quand ch’a pieuv;
- Deje la biava a l’aso quand ch’a l’é mòrt;
- Dé l’incens ai mòrt;
- Dije bela fija a un fra’;
- Enté ant ël sèch;
- Esse come dé un bombon a un pòrs;
- Esse come feje la prédica a un ciòrgn;
- Esse come gavé un pèil a un beu;
- Esse l’istess che fërteje la coa al diav;
- Esse l’istess come porté d’aqua an Pò;
- Fé ’d fassin-e ’d sabia;
- Feje la barba ai pito [a j’aso];
- Feje la prédica ai ciòrgn; [a la crava];
- Fé la ponta ai fus e ’l manـi a j’orinari;
- Fé na còsa insensà;
- Fërté (Freghé) la coa al diav;
- Fé specc a la gata;
- Fé valèj soe rason a jë sbiri;
- Gavesse doi euj për gavene un a n’àutr;
- Guarda ch’it diventras grass!;
- Guardé ij manighin ai mòrt;
- Istess come vorèj fé ’l bech ai canarin;
- Lavé la testa a j’aso;
- Mostré a mangé ’l pan;
- Mostreje ai gat a rampié;
- Mostreje ai pèss a noé;
- Mostreje a le mare a fé dij cit;
- Pijé na ramà;
- Pioré përchè la sposa a l’é tròp bela;
- Pisté ëd fum;
- Pisté l’aqua [d’eva] ant un morté;
- Pisté ël fum, ansaché ’d nebia, suvé la giassa;
- Porté d’eva an Pò;
- Robé për fé limòsna;
- Sapé ant la sabia;
- S-cianché la camisa për rangé ij sach;
- Sfondé na pòrta duverta;
- Sofieje ’l nas a le galinـe;
- Soné le ciòche dòp la tempesta;
- Suvé la giassa;
- Tajé la chenـa a un con un cotel ëd bòsch;
- Tajesse ’l nas për ësporcheje la camisa a j’àutri;
- Tajesse l’osel [ij cojon] për feje dispet a la fomna;
- Tiré la treuva për la coa;
- Travaj ed festa gnente aj resta!
- Vende ’l caval për compré ël fen;
- Vende ’l sol për compré la lunـa;
Vëssicant ëd la zënëvra;
Inutilment
- A noneus;
- Parlé Inutilment -
- Parlé ai mòrt;
- Parlé ai sord
Van
- Van parèj d’un savat;
- Veuid
- Garavlù;
- Pien ëd veuid;
- Sèm;
- Veuid come na cana;
- Veuid come na cossa;
Vanità
- Cissé la Vanità
- Gatijé ël porilo dla vanità;
Vanitos
- Avèj ëd fum ant la testa;
- Avèj la testa pien-a ëd vent;
- Blagheur;
- Borenfi;
- Borios;
- Bulass;
- Bulo;
- Butesse tut adòss;
- Butesse tut a còl;
- Butesse tut ant ël cul;
- Catalan;
- Cavagna con un bel man-i;
- Chërde d’esse la Regin-a ëd Taitù;
- Cissà;
- Desse d’amportansa;
- Desse d’andi;
- Desse d’arie;
- Desse ’d croata;
- Desse ’d dëssù;
- Desse ’d mafia;
- Desse ’d sagna;
- Dessne;
- Esse pien d’aria;
- Esse pien ëd fum;
- Esse dur come un tross;
- Esse dur un blagheur;
- Flacù; Flon;
- Gasà;
- Gaseus;
- Gonfi come un balon;
- Gonfi come un botal;
- Lòfi;
- Lofin;
- Mafios;
- Marcé che la camisa a toca nen ël cul;
- Pien ëd babìa;
- Pien ëd bòria;
- Pien ëd chiel;
- Pien ëd fum;
- Pien ëd sagna;
- Pien ëd supa;
- Pien d’aria;
- Smòrbi;
- Spussa Sota al nas;
- Ten-e la dragea àuta;
- Tnisse sù;
- Un ch’a smija ch’a l’abia ij mulin an sël Pò;
- Un ch’a smija ch’a l’abia travondù ël man-i dla ramassa;
- Valgian;
- Come la pèila a-j dis al paireul: tirte an là ch’it ëm spòrche;
- Vanitosa Sivìtola;
- Valor
- Pòch Valor
- Belin;
- Doi da piche;
- Lòfi;
- N’afé da pòch;
- N’afé ëd pòche tàule;
- Nen valèj la fiàuna d’un pòr;
- Nen valèj n’aca;
- Nen valèj na cica;
- Nen valèj na ciòca;
- Nen valèj na pataca;
- Nen valèj na pipa ëd tabach;
- Nen valèj quatr sòld campà an aria;
- Nen valèj tre fer d’un can;
- Nen valèj un boton;
- Nen valèj un centin;
- Nen valèj un luin;
- Nen valèj un pich;
- Nen valèj un pontel d’aguce;
- Nen valèj un sòld forà;
- Valpòch
- Balandran;
- Bon a nen;
- Cica;
- Cica marsa;
- Dotor ëd Valensa, ch’a l’ha la vesta longa e pòca siensa;
- Esse un Famlo-cheuse;
- Esse un verm;
- Flambamiche; (pan);
- Gamacc;
- Gamacio;
- Lambacio;
- Mangiapan a tradiment;
- Nen valèj na trentà d’eva;
- Òm da pòch;
- Pampalun-a;
- Pòch vaja;
- Sansossì;
- Pen-a
- Tanta pen-a a anlevé Madlen-a e peui dejla a un ch’i soma gnanca parent;
- Fé pen-a -
- Fé pioré le pere;
- Gionté ’d pen-a
- Buté magon su magon;
- Paghé la pen-a
- Paghé l’emenda
Delude
- Campé na granـa ëd mèj an boca a n’aso;
- Dé na delusion;
- Fé casché ij brass;
- Fé pietà a le pere;
- Manché ’d paròla;
- Mincioné;
- Pijé an gir;
- Tradì;
- Delus
- Esse Delus
- Avèj la boca amèra;
- Disinganà;
- Moch;
- Pijé una còsa con ij gomo;
- Sta su ’n such;
- Resté Delus -
- Chërde d’esse a caval e trovesse a pé;
- Resté a boca sùita;
- Resté a dent sèch;
- Resté bele bleu;
- Resté brut;
- Resté come ’l boch al mërcà;
- Resté come un bambin ëd Varal;
- Resté con na branca ’d nas;
- Resté con ël cul an man;
- Resté con na pugnà ëd mosche;
- Resté ëd carta pista;
- Resté ëd cicolata;
- Resté ëd merda;
- Resté gnich;
- Resté nacià;
- Resté nech;
- Resté smacà);
- Gnente
- Ëd bus;
- Gnanca na frisa;
- Gnanca na fruaja;
- Gnanca un fil;
- Gnente afàit;
- Gnente d’autut;
- Gnente ’d pianta;
- Gnente d’àutr tut;
- Mia [dal lat. Mica];
- Muscian;
- Na miséria;
- Nen d’autut;
- Nent;
- Nì such nì stele;
- Ntigne;
- Rebìlia;
- Riséria;
- Stùa;
- Tubo;
- Pròpi nò! -
- Gnanca da parlene!;
- Gnanca për ombra!;
- Gnanca për tuti ij gnanca!;
- Gnanca për rije!;
- Gnanca për tut l’òr dël mond!;
- Gnanca për seugn!;
- Gnanca s’a m’andorèisso!;
- Gnanca s’it meuire!;
- Gnanca s’it piore cinèis!;
- Gnente afàit!; Na maledeta!;
- Frivolësse
- Frascarìe;
- Question ëd lanـa cravinـa;
Vanità
- Serché ’d Frivolësse -
- Andé a cassa dij grij;