Giovanni Delfino/L'amicissia ëd Pinin Pacòt con Luigi Olivero

Artorn

---

• Litra 1 ëd Pinin Pacòt
  Litra 1 ëd Pinin Pacòt
• Litra 2 ëd Pinin Pacòt
  Litra 2 ëd Pinin Pacòt
• Caricatùra 'd Pinin Pacòt
  Caricatùra 'd Pinin Pacòt
• Pacòt scond Giuseppe Macrì
  Pacòt scond Giuseppe Macrì
• La scoela
  La scoela

N’amicissia dificila, ma sincera; fràgil ma pressiosa. Pinin Pacòt e Luigi Olivero

L’incontr con Alfredo Nicola (Alfredino)

Quàich temp fa, su Piemontèis Ancheuj, i l’hai già tratà dla nassita dl’amicissia tra Luigi Olivero e l’àutr grand poeta piemontèis Alfredo Nicola, Alfredino. I na faso un sunt.

Olivero con pen-a sëddes ani a componìa ’d poesìe an italian ch’a publicava su vàire arviste quaj Il pensiero (BG), La Farfalla (FI), Rassegna filodrammatica (TO), il più piccolo (TO). Un di, su Il Pasquino, giornal umorìstich turinèis, a fà babòja na poesìa d’Alfredino ’nt la qual chiel as roja ’nt ël trové un cadò për soa morosa. I soma a dzèmber dël 1928, Alfredino a l’ha 26 ani e Olivero 19. Ëd bon-a veuja Olivero a compon doi sonèt an piemontèis dal tìtol ’L me regal ch’a ven-o publicà a gené dël 1929. A s’anandia parèj në scambi ’d litre fra ij doi che, apress, a-j farà conòsse përsonalment l’avocat Vincenzo Signorini da Vila stlon, ëdcò chiel bon poeta piemontèis, e amis ëd tuti e doi.

L’incontr con Pinin Pacòt

Alfredino, già tra ij mémber ëd la Companìa dij Brandé, a presenta Olivero a Pacòt e a j’àutri Brandé ’nt la prima dël 1930 a l’òsto ’d Murisengh durant na sin-a a la qual a partessipava ’dcò Nino Costa. Parèj Pacòt an presenta col ch’a dventrà sò grand amis-nemis:

E cola seira, për la prima vòlta, mi, i l’hai conossù Vigin Olivé, che as në rivava da soa Vilastlon tapà con un magnìfich paira ’d braje bianche (antlora ancora ’d mòda), che mach a vëddje, a preanunsiavo già soa originalità. Sùbit i soma capisse. E mentre d’antorn a noi as parlava ’d dialèt e ’d grafìa, ’d teatro e ’d cansonëtte, ’d Viriglio e ’d Paggio Fernando, tra ’d noi, i l’ero sùbit disse ’d nòm, che, për noi, a l’avìo ’l son misterios ëd paròle ’d riconossiment. E i l’avoma parlà sùbit ëd Baudelaire, ’d Verlaine e ’d Rimbaud, ëd Leopardi e ’d Campana, ’d Rubén Dario e ’d Mistral. Poeta che i conossìo mach noi, ò che për lo meno i chërdìo d’esse mach noi a conòsse... A l’è staita n’amicissia dificila, ma sincera; fràgila ma pressiosa. Coma un cristal, che për boneur, a l’è mai rompusse, anche se a l’é stait pi ’d na vòlta an perìcol.

E vardé-sì doe litre mandà da Pacòt a Olivero e ch’a son testimoniansa dël nasse dl’amicissia tra ij doi.

Me car Vigin,

I son tut sagrinà d’nen esse podù vnì d’cò mi a la Vila ansema a j’autri amis. Prima ’d tut perché ch’i l’avìa gòj ëd vëdte, e peui perché ch’a l’è mach parlandse che la gent a peul capisse. Ant coste còse scripta volant, verba manent, perché ch’a së scriv per j’euj, e parlesse, anvece as parla al cheur. E da già ch’i j’ero tuti ò squasi tuti ansema i l’avrìo podù dëscore e concreté quaicòsa. Passiensa! A sarà për n’autra vòta. E speroma ch’a peussa d’cò essje Mottura e Gallina. Così i sarìo al complet: sèt, coma i sèt poeta ëd la Pleiade. Sèt coma i sèt fondator dël Felibris, sèt come le stèile dël chèr, sèt coma… etc. etc. Lòn ch’a conta a l’è che ’l sèt, nùmer prim, a pòrta fortuna, na fortunassa dla malora. E peui a a l’è un nùmer dèscobi, parej ’d nostre teste e ’d tuti i nòstri seugn ch’a trovran forsi mai a cobiesse con la vita ch’as viv. Tant, as seugna për sugné, se d’ nò ’l seugn a sarìa pi nen ël seugn, e a varria tròp poch. (Turin, 21 aost 1930)

A fa dë bsògn e a l’è rasonà che i giovo as buto ansema ai giovo, e i vej a stago ansema ai vej. Tuti i pregiudissi e tuti i balin che j’agn a l’han ambaronàje ant la testa, a l’han gnente da fé ansema a jë slans e i seugn dla gioventura, coma ch’a son contrari i ringret e le speranse, la mòrt e la vita. Tanti salut, cerea, rispet, considerassion, omagi e… basta; ma nen amicissia, nen fradlansa, nen j’istessi seugn, la stessa volontà, la religion midema. Për noi, giovo, ël Piemont, sò linguagi, soe tradission, soa blëssa, sò cheur, a forma na religion ch’a l’ha për chila l’avnì. Per lor fé d’ poesia l’é nen aut che scrive d’ vers e comaré a café. Dròlo ma i giovo a son pi serio di vej. Pi serio perché për lor la poesia e l’ideal piemonteis son pa mach un gieugh, ma n’aspirassion, na fede (na faj, coma a disìo i vej ant ël ‘800), un ideal ch’a l’ha an chiel la sodisfassion ëd tanti bsògn spirituai e materiai, la solussion ëd tanti problema. Noi i guardoma la vita an tut sò ansema, e tut i guardoma a la piemonteisa. Lor a guardo a sò piasì e a soe meschinarìe. E la diferensa a l’è costa, che tut sò ciapoté a finis an gnente e a meuir an lor; mentre anvece nòstra poesia pudrà d’esse ch’a frutissa na neuva forma d’ vita, che piantand le reis giù ancreus ant la tera, ant nòstra Tera piemonteisa a së slansa coma na rol a tuti i vent e sota tuti i soi ëd la modernità la pi geniala e la pi nervosa, la pi desiderosa d’ conquiste, d’ dominassion e d’ folìe.

Sai pà se lòn ch’it dijo a sia d’ cò tò pensé. Ma costì a l’è ’l mè. T’ vëdde che ’l pensé d’ Mistral a j’intra per quaicòsa. Ël seugn dla latinità antera, ch’a pija vita da tute le unità regionai ch’a la fecondo con soa saiva sceta e robusta ch’a nass da le profondità dël temp, da le prime fusion dël sangh latin con ël sangh celta.

Latin, fòrsa, potensa, conquista. Piemont Celta, seugn, fantasìa, poesia. (Turin, ël 29 d’ lugn dël 1930)

Pinin Pacòt a anlustra ambelessì a Olivero ij prinsipi ispirator ëd soa poesìa. Prinsipi che Olivero an bon-a part a farà sò.

Ij doi as frequento soens, sia ’d përson-a che con ëd litre. Quàich litra ’d Pacòt a n’anlustro sò pensé e ij consèj ch’a rivòlgg a Olivero.

29 luj 1930

A pròposit, a të smijlo nen ch’a sarìa bel, butandse tuti ansema, a fé arvive eva, così piemonteis, abandonand acqua ò mej aqua, così toscan?

Alfredino a l’ha-co dite quai còsa dl’intension ch’a j’é an aria d’ fé arnass I Brandé, fait da noi giovo, mach da noi giovo. A të smija bona l’idea? J chërdo che’l moment a sia bon. Perché ch’a j’é na vera fioritura d’ poesìa giovo, un fòrt arnasse pa mach dla literatura, ma dl’anma piemonteisa.

I l’hai trovà n’apassionà (29 agn) d’ nòst folclòr, ch’a l’ha cujì e ch’a l’ha contà ant na manera delissiosa le stòrie, le faule, le legende d’soa region alessandrina, ant un bel piemonteis pien ëd saiva e pien ëd calor. Aj publicrà prest e a sarà na bela còsa^[1].

Alfredino a më scriv ch’a l’ha decidù un sò amis a scrive an piemonteis: n’autr prosator!

Mi l’hai decidù Rovere; Tòta Rocco a scriv ëd poesiòle ch’a son delissiose; Signorini a l’ha d’ bona intension (a l’halo fait quaicòsa a Vilastlon?). E peui t’jë ses ti, j’é Alfredino, j’é Brero, j’é Galina, j’é Motura, modestament d’cò mi, e chissà vaire d’autri ch’i troveroma, amis e scritor piemonteis. Coma ch’it vëdde, mal contà, na desena già. E peui j’é ancora Còsta di nòstri, e Còsta…a conta! Coma ch’it vëdde tante idee, tanti seugn, e quaicòsa d’ positiv. Tante bele còse e arvëdsse prest. Ëd cheur.

23 agost 1930

A propòsit ëd toa Vénere d’aqua dossa, che a l’é na còsa dignitosa e bela… con quaich riserva (ch’i ricòrdo nen), i chërdo che sò difet, ò mej sò ecess a sia dait da la sërnia dël vers. Ël martelian italian a l’é peui sempre un dopi vers, doi vers che per le vaire longhësse ch’a peulo avèi (pian, tronch, sdrucciolo) a formo ant ël vers complessiv dë stònadure e d’diseguajanse.

’L martelian a peul avèj: 12. 13. 14. 15. 16 silabe. Tròpe variatà e tropa elasticità për podèi dovrelo ant ël sonèt, ch’a l’é un componiment equilibrà e plàstich, parnassian për ecelensa. Mi a më smija ch’it l’avrìe dovù fé l’alessandrin e nen ël martelian. E adess i më spiego. L’alessandrin franseis a diferensa dël dopi setenari a l’é un vers unitari [dòdes sìlabe (a la franseisa) tërdes sìlabe (a l’italiana)] ch’a peul avei la cesura dòp la 6°, ma d’cò dòp la 4° o dòp l’8°, ò anche diversament. Ël prim tipo as peul avèi praticament con doi setenari basta che ’l prim a sia tronch se ’l second a comensa për consonant ò pian ch’a finissa an vocal e tronch an consonant se ’l second a comensa an vocal. (A-j ven apress n’esempi pràtich)

Preuva a felo cost vers, a va benissim an piemontèis, ma për carità… mai gnun sdrucciole, ch’a son tròp italiane (gavà nìvola e tute j’autre an ’ola).

4 marzo 1931

E tant për vintré an argoment it dirai che cost verb i l’hai mai sentulo di a Turin, gavà ’d na vòlta da mè papà ch’j fasìa la carta a un vej garson ëd sò pare, (mè nono), che (ìl garson) a disìa pròpi parèj i ricordo: i vintre… ma chiel-là a l’era pa turineis, a l’era ’d Trana.

S’a të smija dòvrolo pura; mi, però, it dirìa ’d nen dovrelo; a mè smija ’d pi na deformassion grossera, che un caràter particolar dël piemonteis.

Ma am fa gòi, lassa ch’it lo disa, da già ch’i son pi vej che ti e ch’i l’hai già fina quaich piuma grisa ant la caviera ch’a l’é già un pòch rairòta, am fa gòi vëdte annamorà ’d tute coste veje forme ch’a l’han un gust così bon ëd piemonteis, cha pòrto ant lor, dirìa quasi, la marca ëd nòstra rassa, e ch’an lasso antravëdde lòn ch’a l’avrìa podù esse nòst piemonteis, s’a l’avèissa podù formesse e maduré daspërchiel, sensa ’nsuna influensa forestera. Brav Vigin, cola l’é stra giusta; i podruma magara nen fela tuta, ma a l’é cola. Per fé vive un malave a bsògna prima ’d tut guarilo, bsògna curelo, bsògna feje torné soe fòrse tute soe fòrse! Però, però a bsògna peui ’d cò nen esageré. Poch për vòlta as peul fene arvive ’d paròle, e tante. Ma tut ant un crèp i coroma ’l privo ’d fesse rije a pres. E lòn a sarìa un mal gròs perché dòp i pudrìo pi nen fesse pié an sèl serio. Anvece, n’ignission al dì e ’l malavi a l’è guarì.

(Sensa gnun-a data)

Sono contento del giudizio che ha espresso Pitigrilli^[2] sulla tua poesia, che sta formandosi in un’opera veramente bella. Circa il suo Tilgherismo, non me ne stupisco. È perfettamente logico, positivo e sperimentale. Quello che non capiscono né Piti né tantomeno quella specie di filosofo del Tilgher, è che scrivere in dialetto – in lingua piemontese! – per noi non è un semplice e banale fatto letterario, ma un profondo atto di fede, un pertinace atto di volontà. E questo lo sentiamo noi, lo viviamo noi, i Brandé dall’inestinguibile fiamma.

Bien parler sa langue est dèjà une sante morale. C’est soumettre les choses à la vertù traditionelle de son pensé. (Joachim Gasquet)

La nostra lingua è la piemontese, e il nostro popolo è il piemontese; come necessari elementi integrativi, la prima della lingua italiana, il secondo del popolo italiano. E perciò la necessità, piuttosto che l’opportunità di poetare in piemontese, perché soltanto attraverso il nostro potenziato linguaggio, sarà possibile per noi fare della poesia italiana.

Questo in povere parole, quello che tu sintetizzi in un’unica parola: aristocrazia!

Natal dël 1931. Olivero a l’é sol a Vintmija tra le fior dël mërcà local. Nostalgìa, solitudin, arcòrd... A-j ven istintiv un sonèt dal tìtol Mercà dle fior ch’a dédica a l’amis spëssiari ’d soa Vila stlon, Monsù Dino Piccaluga; da cost episòdi a pija miraco l’andi, tra lë dzèmber dël 1931 e ’l mars dël 1932, con Pinin Pacòt, con ël qual a-i é giumai amicissia, na sòrt ëd competission poetica, batajòla ’d rime, con la composission ëd dódes sonèt, ses ëd Pacòt e ses d’Olivero dal tìtol general Le reuse ant j’ole dedicà al Dotor Giocondo Dino Piccaluga, ex capitan dël 3° Alpin ant la guèra 1915-’18, peui spëssiari a Vilastlon…ël grand seigneur ëd col ësplendrient giardin ëd reuse (dont le pì ràire e voajante dedicà ai nòm dij sò soldà mòrt al front) andoa ch’a spompavo cole ole argin-e, rosse e pansarùe…

Ant ël gir ëd sinch, ses ësman-e a ancamin-a tra ij doi na corispondensa a colp ëd cartolin-e postaj con le quaj a së scambio ij sonèt che man a man a van a completé l’euvra. Ancora ’nt ël 1979 Olivero a artenìa che…costa improvisà batajòla ’d rime abondantement grassëtte e fin-a assé teratologicament ithyphalliques… a fussa nen publicàbil. Ël Professor Giuseppe Goria, ant l’artìcol Le reuse ant j’ole, publicà an sël nùmer 9 dë stèmber 2005 ëd Piemontèis ancheuj, pijand da la còpia apartenùa a Alfredino, a darà a le stampe tuta l’archeujta che parèj a vëdrà finalment la lus.

An sla fin dël 1935 Olivero, për l’Armanach Piemontèis, a fà la recension ëd la neuva archeujta ’d poesìe ’d Pacòt Crosiere, dasend-ne na bela interpretassion ëd la poesìa ’d Pacòt ch’a podrìa benìssim esse la soa:

È në bsògn d’evasion, un mal sutil e tajent ch’aj fronsiss l’ànima, coma un fil ’d seda bandà, ‘l mal che provoma tuti noi giovo: andé, navighé, volé, perdse ant ël lontan ëd la tera, dl’eva e dël cel; për savej, për vive fina a la fin nòstra pena, për lese ant j’eui d’òmini ’d tute le rasse e ‘d tuti i canton còsa a l’é ch’a j’avisina, còsa a l’é ch’a j divid; për gòde ’d na libertà sensa fren, d’un galòp ëd vitòria, fòi ’d sol e d’asur, anciocand-se dël vin ëd j’obade e nutrend-se dle fëtte savurìe d’j’amlon ëd tute le lune pì caude d’amor.

Sangh gram

L’amicissia e la colaborassion an fra ij doi poeta a dura fin-a al mèis ëd magg dël 1946 con l’artìcol che Olivero a pùblica an sl’arvista roman-a Ël Tòr N° 16 dal tìtol Il poeta Pinin Pacòt si dimette da nostro “matador” letterario. La vertensa, dovùa a la composission ëd la giurìa dël premi Sanremo ’d poesìa dialetal, a la qual a l’avìa partessipà ’l midem Pacòt, a seguitrà ’nt ij nùmer apress 17, 18 e 19 ëd l’arvista d’Olivero. La conseguent inimicissia fra ij doi a andrà anans për tre ani quand che, con la colaborassion ëd l’amis an comun Furio Fasolo, l’arbufà as arcomponrà su Ij Brandé N° 68 del 1949 con la poesìa d’Olivero Le reuse an sle spa, compagnà da na soa litra e con la poesìa ’d Pacòt Acetand na reusa an rispòsta. Vardé-sì quaidun dij tòch pì significativ ëd la litra d’Olivero:

Bin inteis, la reusa dl’amicissia ’d cost sonèt improvisà a l’òrba-gatòrba a l’é viva e sensa le pi cite spin-e dël risentiment. Malgré le bòte daite e arseivùe an trè ani e passa ’d polemica tra «Ël Tòr» e «Ij Brandé», malgré ij viramulin, jë sgambèt, ij sàut, le sgimbade e le finte nen sempre regolamentar che mi, specialment, l’hai dovrà sensa parsimònia pi për temperament fogos che për gramissia, ’l rispet për l’aversare a l’ha mai pià ’l vòl da mè pensé: e, se quaich vòlta a l’é permetusse na cita vacansa d’azur, a l’é peuj sempre ritornà a sò nì, e, sovens, con ël baticheur për la malfaìta. Dël rest le polémiche a passo e la poesìa a resta. Pinin Pacòt a l’è un milionare ’d poesìa. Val a dì un poeta. Degn ëd cost nòm… Coi aversare ritornà amis, come sostansialment a l’ero restà, anche sensa savèilo, ant ël pi bel e mes ëd soa ciambërlocanda guascon-a. Mi, almen, la penso e sento parej. An tuta sincerità.”

Pròpi an cost period, a propòsit dij doi, Trilussa a l’avìa dit:

“Se Pinin Pacòt e te foste un poveta solo, er Piemont e forsi forsi l’Italia cisalpina avressero er più formidabile poveta de tutta la loro storia letteraria. Perché, vojantri due, magari ve leticate sovente per delle fesserie come fanno li regazzini, ma poi en povesìa e ner core sete come Pilade e Oreste che puro ne l’antra vita, ce scommetto, annerete a bruciare ne l’istessa fiamma. Ognuno con un vestito differente da caccia, sete due mirabili falconieri de la povesìa. Ve integrate superbamente, come du’ mani gionte de un matto che prega senza saperlo, ne la forma stupendo e puro, a me pare, ne la sostanza, contemplativa ne l’uno, aventurosa ne l’altro, ma stracàrica de un levitatorio magnetismo naturale che a me me sembra venire da un’anima sola mai esistita, prima de ‘sti giorni, ne la povesìa in dialetto. Vojantri duo devreste cercà de capirve sempre mejo e de galoppà sempre a fianco a fianco pe la gioia vostra e de la povesìa.”

Dal mèis dë dzèmber 1953 a colàbora pì nen con l’arvista ’d Pacòt Ij Brandé. I son nen riessù a acerté ij motiv ëd costa interussion ch’a durerà fin-a a la mòrt ëd Pacòt. A sarà nen forse ch’as deubia al fàit che Pacòt a l’era stàit invità a partessipé a Roma, ai 11 gené dël 1954, ant ël salon ëd la Dante Alighieri, a la conferensa tenùa dal Professor Renzo Gandolfo dla Famija Piemontèisa ’d Roma a la presensa ’d sò Pressident On. Giuseppe Pella e ’d vàire d’àutre autorità, dal tìtol La poesìa e la personalità ’d Pinin Pacòt, poeta piemontèis, seguìa ’l di apress da la sin-a ’d gala ancora an onor ëd Pinin Pacòt al Grand Hotel ëd Roma a la presensa ’d tante autorità e ’d bin dosent invità?

An conclusion i smon-o quaidun dij giudissi formolà da Olivero su Pacòt:

Scrive ’d Pinin Pacòt a l’é tròp fàcil e tròp dificil. Tanti a lo faran con sveltëssa ’d piuma: e bienes për lor ch’a jë riussirà fàcil. Për mi, a l’é dificil. L'òm am presenta le soe virtù e ij sò difet, soe simpatìe e soe antipatìe, le soe convinsion e ij sò schiribìss, ch’a son squase tuti a la banda contraria dij mè. Për costa bon-a rason, l’oma scontrasse pi ’d na volta e un-a dle tante - la pi davsin-a - some squase rivà, për dabon e nen mach a paròle condie d’inciostr tipogràfich, a ’ncrosié le spa: spa che, peuj, ant ël moment pi crìtich, a ’n tòch ëd bachëtta màgica dla Faja Poesìa, a son cangiasse an gambe ’d reusa. E l’amicissìa, pi forta che ’l caràter e i sò risentiment a l’ha trionfà.

Sensa l’esempi ’d Pacòt, tanti poeta che ancheuj a rapresento la poesia piemontèisa d’élite, an quant poesìa pura e nen mach umorìsm, nen mach sàtira nen mach facessiosità convivial, nen mach cansonetta, ne mach versificassion debonàira, nen mach - e disomlo! - Bagna dij povron, squasi sertament a sarìo nen dëslasse a lor midem. Aldo Daverio, Armando Mottura, Renato Bertolotto, Carlottina Rocco, Alfredo Nicola - për mach parlé dij pi rapresentativ - a l’avrìo forse «poetà» comsissìa, ma an bin divèrsa manera formal: e sèrti ciair-e-scur ëd sentiment da soj, a l’avrìo nen trovà ’l vocabolare poetich për esprimje. E mi për prim... sarìa nen azardame a esprime an piemontèis, bin o mal che l’abia peuj fait, la poesìa dl’aventura, dël mar, dël desèrt, dl’aviassion.

(Notissiari Famija Piemontèisa Roma Anno II N° 10 1951)

La neuit dël 16 dzèmber 1964, Pinin Pacòt (ch’a l'era nà ’l 20 fërvé 1899 a Turin) a l’é mancà ant soa soridenta cà ’d Castel d’Anon andoa da un pàira d’ani a l’era artirasse, lassand definitivament la sità për gòdse an pas ij sò tanti bej lìber e la bon-a ària astesan-a dij sò vej, për seguité a scrive le bele poesìe piemontèise ’d sò ambrunì - che giusta da pòchi mèis a l’avìa arcòlt ant sò ùltim liber Sèira - e për porté sempre pi anans ij sò studi an sla leteratura piemontèisa dël Setsènt e dël prinsìpi dl’Eutsènt: matéria ant la quala chièl a l’era ’d na competènsa fin-a al dì d’ancheuj nen superà da ’nsun ëstudios e ch’a rësterà probabilment insuperàbil...

La perdita dl’amis a sorpassa umanament a otrans, ant mè cheur, cola dël poeta. Sento un grop turgg an gola e la man antërpìa, pròpi coma che l’hai sentù, vint ani fà, ’l dì dla mòrt ëd Nino Costa. Am fà l’istess efet doloros: e, ant cost moment, i peus nen vince-lo.

...dòp la surtìa ’d soa quarta ciadeuvra lìrica Gioventù, pòvra amija (1951), viz-a-dì dòp vintesìnch ani ’d poesìa ùnica ant ël Parnas piemontèis, soa figura a l’é giomai paragonàbil a na stàtua fërma, ’d nans a le colòne dël Pantheon ëd nòstra leteratura, ch’ai vòlta le spale al tramont d’un mond vej e a guarda l’alba d’un mond neuv.

...Se Pacòt a l’ha scrivù soa poesìa an piemontèis, a veul dì che ’l piemontèis a l’avìa e a l’ha bastanta fòrsa rapresentativa e bastanta armonìa për esprime ’d poesìa pura. E, donca, ’l piemontèis a l’é nen mòrt e a pudrà nen meuire, fin ch'ai sarà ’d poeta con ij rognon dur ch’a vorran nen lassélo meuire...

...con ël passé dël temp, chièl a sarà, come Nino Costa, sempre pi viv e pi giovo ant nòst cheur ëd fratej an poesìa. Roma, 17 dzèmber 1964.

(’l caval ’d brôns gené 1965)

Ëd lë stess nùmer ëd 'l caval 'd brôns la poesìa Elègìa dedicà a Pinin Pacòt:

Elegìa

It l’avie cantà ’l Natal dij Mòrt
s-ciairàndte, cit, con tò Papà e toa Mama
ai temp lontan che ant ël revèr ’d na fiama
spartije unì ’l pan bianch ëd vòst confòrt.
E ant ël mèis ëd l’Advent, quand tut arciama
a sugné ij seugn masnà j’òmini fòrt,
sinch ani dòp un vent ëd malasòrt
a l’ha cissate ant cheur soa frèida lama.
Ó Pinin crocifiss dai ragg dle stèile
ch’a l’avijo guidate a ofrì ’l tesòr
dle toe làude al Bambin dij cavijn d’òr...
Con ij dii ëd toa Mama an sle parpèile,
deurm, ò poeta. Tò Natal votìv
at rende ai Mòrt lassandte al cheur dij viv.

Da "Ij Brandé" (2014).

NÒTE

1. Nino Autelli (Spinëtta Marengh 17 agost 1903 – 18 magg 1945). Conte, fàule e legende a saran ël còrp ëd Pan ëd coa publicà ’nt ël 1931, A l’Ansëgna dij Brandé. Pen-a ’l temp ëd publiché soa sconda archeujta ’d conte, Masnà ’nt ël 1937, ch’a part volontari për la campagna d’Etiòpia: Dòp ëd l’eut dë stèmber dël 1943, për sò chërdo, as uniss a la Repùblica ’d Salò. Coma infermé a compagna an sij treno ij sorvivù da la campagna ’d Russia. Finìa la guèra a torna a sò pais, an soa ca dë Spinëtta Marengh (AL) andoa ch’a l’é massà con crudeltà da ’d giovo con ij folar e ij bonèt ross, ant la neuit dij 18 ëd magg dël 1945. N’amassidi mai castigà.
2. Olivero a l’era stàit an coj ani ’l cap-redator ëd l’arvista turinèisa ’d Pitigrilli le grandi firme.