Gianni Davico/Inarivàbil còmod

INARIVÀBIL CÒMOD

Girà da René Agagliate da "Il corridoio del grande albergo" (Dino Buzzati, La boutique del mistero)

Artornà ’nt mia stansia d’obergi a n’ora bin tarda, i j’era dagià mes dëspojame quand i l’hai avù da manca d’andé a la toilette. Mia stansia a l’era squasi an fond a ’n coridor infinì e pòch anluminà; apopré ògni vint méter a-i era un-a lampadin-a viòla ch’a mandava dë sluss sël tapiss ross. Pròpi a la metà, sota a un-a dë ste lampadin-e, a-i era, da na part le scale, da l’àutra la dobia pòrta dël bagn. Butame na vesta da càmera, i son surtì ’nt ël coridor ch’a l’era desert. I j’era squasi rivà a la toilette quand i son trovame dnans a un monsù, ëdcò chiel an vestalia, ël qual, surtì da l’ombra, a venìa an vers mi da l’àutra part. A l’era n’òmo àut e gròss con na barba rionda a la Edoard VII.

A ’ndasìa ’dcò chiel ant l’istess pòst? Come a vòlte a càpita, tuti e doi i l’oma avù un moment ëd gena, a l’é mancaje pòch ch’i s’arbutonèisso. Fàit a l’é che mi, vassavèj, i son vërgogname d’intré ’nt ël gabinèt sota ij sò sguard e i l’hai tirà anans come s’i l’avèjssa d’andé da n’àutra part. E chiel a l’ha fàit l’istess. Ma dòp dontrè pass, i son rendume cont ëd la tavanada fàita. Còs i l’avrìa podù fé a cola mira? J’eventualità a j’ero doe: o continué fin-a al fond dël coridor e peui torné ’ndré an sperand che ’l monsù con la barba a fussa andasne. Ma a l’era nen così sicur che chiel-lì a duvèissa intré ant un-a stansia e parèj lassé camp lìber; peul esse, nopà, che ’dcò chiel a vorèissa andé a la toilette e, ancontrandme a l’era vërgognasse, pròpi come i l’avìa fàit mi; e adess as trovava ant la midema mia genanta situassion. Parèj, tornand an sij mè pass, i arzigava d’ancontrelo n’àutra vira e ’d fé, na vòlta ’d pì, la figura dël folitro*. Opura - sconda possibilità - stërmeme ’nt l’andor* assé ancreus d’un-a dle tante pòrte, an sernendne un-a pòch anluminà e da lì vaité* fin-a ch’i fussa stàit bastansa sicur che ’l coridor a l’era completament desert. E parèj i l’hai fàit anans d’avèj analisà completament la situassion.

Mach quand i son trovame sgnacà come ’n làder ant col ëstrèit veuid (a l’era la pòrta nùmer 90) i l’hai ’ncaminà a rasoné. Për prima còsa, se la stansia a l’era ocupà e ’l client a fussa intrà o surtì, còs a l’avrìa dit an trovandme stërmà dnans a soa pòrta? Pess ancora: come esclude che cola a fussa nen pròpi la stansia dël monsù con la barba? Ël qual, an tornand andré, a l’avrìa sarame sensa përdon. E a sarìa staje gnanca da manca ’d na gròssa difidensa për giudiché mie maneuvre con sospet. Con tut lòn, resté ambelelì a l’era na gròssa malprudensa. Pian pianòt i l’hai sporzù la testa për esaminé ’l coridor. Da na ponta a l’àutra totalment veuid. Nen un romor, un rabel ëd pass, un arson ëd vos uman-a, në schërziné d’uss ch’as duverta. A l’era ’l moment bon: i son surtì da mè stërmaj* e con pass dës-ciolà i son anviarame vers mia stansia. Arlongh ël përcors, i pensava, i sarìa intrà un moment a la toilette. Ma ’nt l’istess àtim, e i son ancorzumne tròp tard për podèj torné ’ndré, ël monsù con la barba, che evidentement a l’avìa rasonà come mi, a surtìa da l’andor d’un-a dle pòrte an fond, miraco la mia, e am venìa decisament contra.

Për la sconda vira, con n’imbarass ancora pì grand, i soma ’ncontrasse dnans a la pòrta dël còmod; e për la sconda vira gnun dij doi a l’é ancalasse a intré, an vërgognandse che l’àutr a lo vëdèissa; àora si ch’a-i era vreman l’arzigh dël ridìcol. Parèj, maledisend antra ’d mi ël rispet uman, i son anviarame vers mia stansia. Pen-a ch’i son rivaje, anans ëd deurbe l’uss, i son virame a vardé: la giù, ’nt la mesombra, i l’hai ’ntravëddù col con la barba che, istess a mi, a intrava ’nt la stansa; e a l’era virasse a beiché an vers mi. I j’era furibond. Ma la colpa a j’era nen mia? An sercand, sensa riesse, ëd lese un giornal, i l’hai spetà për pì che na mesora. Peui i l’hai durbì l’uss con precaussion. Ant l’obergi a-i era un grand silensi, come ’nt na caserma bandonà; e ’l coridor desert pì che mai. A la bonora! I son partì ’d corsa, i na podìa pì! Ma da l’àutra part, con un sincronism da nen chërde, squasi con telepatìa, bele ’l monsù con la barba a l’é sautà fòra da soa stansia e con na rapidità ch’i l’avrìa mai pì pensà a pontava vers ël gabinèt. Për la tersa vòlta i soma trovasse facia a facia dëdnans a la pòrta con ij véder smerilià.

Për la tersa vira i l’oma fàit finta ’d gnente, për la tersa vira i l’oma tirà anans sensa intré. La situassion a l’era ’nsì còmica ch’a sarìa bastà un nèn, un gest, un mes soris, për rompe la giassa e campela tuta an rije. Ma nì mi, nì probàbil chiel, i l’avìo veuja ’d badiné; al contrari; n’esasperassion pien-a ’d ghignon* a pressava, un sens ’d carcaveja*, come s’a fussa stàit n’antrigh machinà an òdio contra ’d noi. Come ’nt la prima surtìa, i l’hai finì për ësghié ant l’andor ëd na pòrta e, da sì stërmeme an ëspetand ch’a-i rivèissa chèicòs. Adess am dasìa pì ’d vantagi*, almanch për riduve ij dani, speté che ’l barbù, certament ëstërmà ’dcò chiel da l’àutra part dël coridor, a surtièissa për prim: i l’avrìa lassalo vnì anans për un tòch e mach a l’ùltim i sarìa surtì ’dcò mi; an costa manera i l’avrìa ’ncrosialo pì nen dnans a la toilette ma, al contrari, motoben pì an sa e, parèj, i sarìa restà lìber ëd bogeme come i vorìa, sensa testimòni. Se, nopà, chiel-lì a fussa intrà ’nt ël bagn, mej ancora; finì ’d fé lòn ch’a duvìa, a sarìa intrà ant soa stansia e, për tuta la neuit, i l’avrìo pì nen vëddulo.

An ësporzend un cicinin l’euj da lë stibi* (për la dëstansa i podìa nen vëdde se ’dcò chiel a fussa an camin ëd fé l’istess), i son restà a l’avàit pr’un pess. Strach dë sté an pé, a na bela mira, i son dobiame sij gënoj sensa mai chité la guerna. Ma col òm a fasìa nen mostra ’d vorèj seurte. Epura a l’era sémper bele là, stërmà, ant mie mideme condission. I l’hai sentù soné doi bòt e mes, tre bòt, tre bòt e un quart, tre bòt e mes. I na podìa pì. A la fin i son tombà ’ndurmì. I son dësvijame, con tuti j’òss rot, ch’a l’era già ses ore dla matin. Sël moment im arcordava pì gnente. Cos’a l’era rivaje? Përchè i j’era për tèra? Peui i l’hai vëddù d’àutra gent come mi, an vestalia, quacià ’nt j’andor dle sent e sent pòrte, ch’a durmìo: chi an ginojon, chi setà sël paviment, chi andurmolì an pé come ij muj; spali, dësblà, come apress ëd na neuit ëd bataja.

Glossari

inarivàbil còmod, irraggiungibile gabinetto;
folitro,cretino;
andor, rientranza, antro, nicchia;
vaité, spiare;
stërmaj, nascondiglio;
ghignon, rabbia;
carcaveja, incubo;
am dasìa pì ‘d vantagi, mi conveniva di più;
stibi, stipite.