Pier Luis ëd Barban/La prédica

La prédica

Pier Luis ëd Barban s’azarda a fé la famosa prédica ‘d don Bastian Cocàla, che tanta rinomansa l’avìa avù ant jë spetacoj ëd Gipo Farassin. Sta prédica a l’è faita ant un Astesan improbabil e ‘n pòc baravantan. A l’è ideal fela ant ij teatro ò ant le vijà dle longhe neuit d’invern. Aprofito ëdcò d’is sit për anvidé tuti coj ch’a scrivo an piemonteis, dë scrivi an piemonteis, ma sensa tradussion an italian. El nòst a l’è ‘n sit ëd piemonteis… nò alle “sottointitolazioni”. A van nen ben!!!!!! Quànt al Piemonteis dovsà… a l’è franc l’istés: ch’a sia d’Ast ò ‘d Lissandria ò ‘d Civas.
Se chijdun a conòs nen ël Piemonteis i soma dispòst a fé dle lession an lenga piemonteisa GRATIS!

E ades……

(imaginé ‘na cita cesiòta dël nòst piemont dël 1700 ò dël 1800, ‘ndoa l’80% di fedej a sa nen ‘na paròla d’Italian)

…BEATI AUDI ET IN VERBUM DIULI…

Beati àudi et in verbum Dìuli et per Cristiandòrum sicoli…
Si-qui aj son paròli ‘n latìn ch’a vja dispièg nan… tant ij capissi nan.
“Cari parò-chiani del nòstro paéso e dei paesi circoncisi…. (pardòn, voreiva dì) circumvicini limitrofi. A voreiva parlevi, con ër cheur an man, pirchè incheu i sij an tancc e… numeròsi e squàsi ampinissi tuta ra cesa dra borgià!
Nan pej dj’atri diminichi che j’è ‘nmàc coli quàt ciampòrgni frusti ant ij prim banc: ra Lina dër Vigio Patërla, ra Gioana d’an Camp Long e cola sbarassabarichin dra chisin-a ‘d barba Tòni.
E peu anfond ëd ra cesa, ‘na diminica sì e l’atra nò, as vog ër Mofa-Mofa: r’òm pu fàus e gram d’ir pais (famos për ël denonci contìnui a la Pretura). Chiel-lì at saj mai s’ër dreuma ò s’o scota ra predica; fòrsi… in pòc o dreum e ‘n pòc o scota ra predica. Er Mofa-Mofa - is badolon - o l’è samp postà tacà cola pilia dër fond a la snistra dra navà; second me, o fa mostra ‘d nan, ma minca tant, o tura sù ‘na spion ëd tabàc da ra bòita e o nùfia sansa fesse voghi… ah col crén!
Ma tornoma al còsi serji, aj problema spirituàl.
Diminica ch’ij ven o r’è ra festa dër pais…. ò mej dër nòstro santo patròno: ër beato Pancrassi da Civas, famos pirchè an guèra o fërmava ‘r bali dij nemis (còsa j’evi capì…) ër bali dij canon che ij nemis… i sparavo sla nòstra borgià. E alora profitoma d’issa giornà ecessional për auzinéssi a santa madre cesa… cioè a ra nòstra grassiosa gesiòta, ch’a r’è sempi qui, ch’o scapa nan, con ij sò banc ëd bòsc bej frasc, a r’ombra dra travà der setsant, tuta in “bosco” di frasso dra val Sopata.
E ansetevi pura nt ij neucc banc parfumà ‘d sira semivergine, adcò ‘nt ij prim pòst : avej nan pàu… specialmant vojàcc òmni…. pirchè ven-i nan anans qui davsén a l’autàr? Pirchè stej tucc an pé an fond dra cesa??!!! Eh? Vardé che ij neucc banc i son nan spòrc ëd mèrda ‘d galin-a! Ma i son stacc lucidà da la mari dël sacrista… ra Frosina.

E alora foma ‘na bon-a preparassiòn lesinda e meditand ra Sacra Sctitura e nan ‘nmac pensand al disnè dra festa con: j’ agnoròt dër plin e ij tajarin ao sairàs….

As les ant l’IGENESIS che Nòs-sgnor, dòp avej creà ‘r mond o r’era tit contant e o spassigiava ant ër “Paradiso Terrestre”, con ër man an sacòcia e con ra sigara ‘n boca. E o beicava: ra reusa… ër pom, ër tilipan… ansoma tit ër creato… e, contant cmé ‘n Papa, o diva tra sé e sé:“J’heu facc tit ban!”. Da lì ‘n pòc as bita ciamè:
“Adam…. Adam…. Adam… anté ch’it sij? Fati voghi”.
E gnin… gnin... gnin o rispondiva, e alora o taca sbrajassè:
“Adam… ven feura, brut slavaron, d’ina slavaron, d’in bòja!”
E scondì dré dra feuja dër fic as sant ‘na vosin-a, tita tarmolanta, ch’ra rispond:
“ A son qué, Signor, beli patanù…”
“At sij patanù? At sij patanù? Art sij patanù ? E chi ch’l’ha dit-lo?”
“L’ è cola pòrca d’ Eva ch’a r’ha dami da mangé ‘r pom, e che n’ha mangiana adcò chila ch’a r’ha fana n’indigestiòn, ma n’indigestiòn, che r’ha dovì ‘ndé a ra maternità…!”
Ma Eva o m’ha dcò dimi ch’l’ha nan facc tit da sola. O sareissa stacc ër sarpant a dijlo, sì pròpi ‘r sarpant; cola bestiassa, tita angavignaja e antortojaja, che peu o r’era ‘r Diav, ër Diav am përson-a.
Ma vojacc i sevi cmè ch’a r’è ‘r DIAV? Nòòòò?
E ban av lo dig mé com’a r’è ‘r Diav. Don Nastasio, l’esorcista, m’ha dicc che ‘r Diav r’è pròpi brit, ma bon ban brit. O r’ha doj cornàs an testa, ij pé da cravòn con dj’ongiassi titi vischi, color dër feu. E peu, con ra coa…o spantìa o sorfo… che spussia!
A propòsit j’éj za pensà ‘d fé ‘na bon-a confession? No? Ah dincio! Gnun problema, là ‘n fond dra cesa, ant ër cofessionari, j’è don Còta-curta pront a santi titi ‘r bestialità e ja spropòsit ch’andevi a diji.
Cari òmni, fiolin e fanciòt, profiteni sùbit: tant chiel-lì r’è ‘n pòc ciòrgno da n’orija, e o parla pòc për via dra paràlisi ch’a r’ha mniji sùbit dòp la tròmbòsi.
Par vojatri dòni j’è don Cimpa (che ‘n gioventù - don Cimpa - o fava ‘r somejé ant ij mej hotel ëd Tirin). Chial va speta sampi là al fond ëd ra cesa.
Eh…. ma voiatri dòni j’éj ‘na dopia responsabilità: cola dra vòstra ànima e cola dr’ànima dër vòstri matòti. Devi sté atanti a si matòti: pirchè s’ij lassi andé ‘n gir da soli, ra sàrja... lor aj taco con ji sfregamenti, peu i passo ai paciocamenti e i rivo al patatràc fisico e morale!
E gioramento, quànd aj nas i “i figli della colpa”, aj diso ancora ch’aj son ij mè!!!! Contàcc!
E vojatri òmni passé nan tuta ra vita a l’òsto a sbejvassé cola vinàpola ch’av dà col lasaron ëd Condo Ciapalavegia… cola porcarìa -lì av fa mac ven-i mal a la testa, av dësbogia ‘r buvèli, e peu andevi ancora a cà a deji ‘n frac ëd pateli a ra dòna.
Pirchè ‘l Signor r’è brav, ël Signor r’è pròpi brav… ma sté atant che s’ër voréissa Domnedio ar ciaprìa ‘r pecator par ër cò e, cmè che vojacc i sbargnachi ‘na timatica e ij fai sòrti ‘r grimeli, el Signor ër podrìa ciapè ‘r pecator sbargnachelo e feji sòrti ‘r buveli ! J’éj capì ban?… Ma lo fa nan… ma lo fa nan… pirchè r’è brav... òh come r’è brav ër Signor!!!
E s’a v’ancali nan parleji ansema, disiji tit a sò Mari, ra Madòna.
Sevi come r’è brava ra Madòna… ra Madòna r’è pròpi brava e bela… oh s’a r’è bela ra Madòna!
J’ej presant ra Dorina, ra fija dër Mulinè…. r’è bela ra Dorina… neh? òh s’a r’è bela ra Dorina ! E ben la Dorina, an confront a ra Madòna, r’è mac ‘na busa!
Ban... a veuj contevi lòn ch’a m’ha capitami doj dì fa. Mi spasigiava sota l’òrgano e gavava ra povri da la tastera. An certo momant ina cana s’è stacà e l’è robatà zù sla mè testa: patagnàc!
R’è fin-a mnimi ‘na bargnòcola grossa pej d’in pom.
A j’heu dijlo ao Sindic che r’ha prometimi che aj pensrà tut chial: prima ‘d diminica il Sindaco infilerà la canna nell’organo.
E bravo ‘r Sindico!
Ah… am dismentiava da doman sàrja prove canto, pirchè st’an ra mëssa la cantoma noi. Ciamoma pi nan ij cantor ëd Tirin che st’an passà ml’han famla pròpi gròssa. Pen-a rivà a ra stassion o j’han facc ra procission an ticc j’òsto e: baiv da qué e baiv da là, ora ‘d tachè ‘l Kirie-Criste, ij son bitassi canté ra Violeta.
Ban dés andevni a cà ch’a m’ha rivami dra giant an sacrestia e dev andè voghi lo ch’ij veuro.

BEATI AUDI ET IN ….

Giugn 2011
Pier Luis ëd Barban